Katakumby są podziemnymi korytarzami, które były używane jako miejsce pochówku przez wiele stuleci. Pochówki żydowskich, pogańskich i wczesnochrześcijańskich obywateli Rzymu w katakumbach rozpoczęły się w II wieku, a zakończyły w V wieku.
Słowo katakumby, które oznacza „obok kamieniołomu”, pochodzi od faktu, że pierwsze wykopy, które miały być wykorzystane jako miejsce pochówku, zostały przeprowadzone na obrzeżach Rzymu, obok miejsca, w którym znajdował się kamieniołom.
Przyczyna powstania katakumb
Chrześcijanie nie zgadzali się z pogańskim zwyczajem palenia ciał swoich zmarłych, dlatego też, aby rozwiązać problemy wynikające z braku miejsca i wysokiej ceny ziemi, postanowili stworzyć te rozległe podziemne cmentarze.
Katakumby posiadają ogromną liczbę podziemnych korytarzy, które tworzą prawdziwe labirynty o długości kilku kilometrów, wzdłuż których wykopano rzędy prostokątnych nisz.
Zwłoki zawijano w prześcieradło i umieszczano w niszach, które następnie przykrywano płytami nagrobnymi wykonanymi z marmuru lub, częściej, z wypalanej gliny. Następnie na pokrywie wyryto imię zmarłego, któremu towarzyszył symbol chrześcijański.
Ówczesne prawo rzymskie zabraniało chowania zmarłych w głębi miasta, dlatego wszystkie katakumby znajdowały się poza murami. Te oddzielone i ukryte pod ziemią miejsca stanowiły doskonałe schronienie, w którym chrześcijanie mogli pochować swoich bliskich, swobodnie posługując się chrześcijańskimi symbolami.
Koniec prześladowań
Po podpisaniu Edyktu Mediolańskiego w 313 r. ustały prześladowania chrześcijan, którzy mogli zacząć budować kościoły i nabywać ziemię bez obawy przed konfiskatą. Mimo to do V wieku nadal wykorzystywali katakumby jako cmentarze.
Podczas inwazji barbarzyńców na Włochy w VIII wieku wiele katakumb ulegało ciągłym grabieżom, z tego powodu papieże spowodowali przeniesienie pozostałych jeszcze relikwii do kościołów miejskich. Po tych transferach niektóre katakumby zostały całkowicie opuszczone i zapomniane na wieki.
Katakumby Rzymu
W Rzymie znajduje się ponad sześćdziesiąt katakumb składających się z setek kilometrów podziemnych korytarzy, które mieszczą tysiące grobowców. Obecnie tylko pięć z nich jest otwartych dla zwiedzających:
- Katakumby San Sebastiano (Via Appia Antica, 136): Te długie na 12 kilometrów katakumby zawdzięczają swoją nazwę San Sebastiano, żołnierzowi, który został męczennikiem za nawrócenie się na chrześcijaństwo. Wraz z katakumbami San Callisto są one najlepszymi, jakie można zwiedzić. Godziny otwarcia od poniedziałku do soboty od 9:00 do 12:00 i od 14:00 do 17:00.
- Katakumby San Callisto (Via Appia Antica, 126): Z siecią korytarzy o długości ponad 20 kilometrów, grobowce San Callisto były miejscem pochówku 16 papieży i wielu męczenników chrześcijańskich. Godziny otwarcia od czwartku do wtorku od 9:00 do 12:00 i od 14:00 do 17:00.
- Katakumby Priscilli (Via Salaria, 430): W nich znajdują się niektóre freski, które mają wielkie znaczenie dla historii sztuki, takie jak pierwsze przedstawienia Matki Boskiej. Godziny otwarcia od wtorku do niedzieli od 9:00 do 12:00 i od 14:00 do 17:00.
- Katakumby Domitylli (Via delle Sette Chiese, 280): Odkryte w 1593 roku, te katakumby o długości ponad 15 kilometrów, zawdzięczają swoją nazwę wnuczce Wespazjana. Godziny otwarcia od środy do poniedziałku od 9:00 do 12:00 i od 14:00 do 17:00.
- Katakumby Sant’Agnese (Via Nomentana, 349): Po tym jak została męczennicą za wiarę chrześcijańską, Sant’Agnese została pochowana w katakumbach, które od tej pory noszą jej imię. Godziny otwarcia to od 9:00 do 12:00 i od 16:00 do 18:00; katakumby są zamknięte w niedzielę rano i w poniedziałek po południu.
Jak dotrzeć do katakumb
Aby zwiedzić katakumby, macie kilka możliwości:
Wycieczka: rezerwacja wycieczki jest najłatwiejszym sposobem zwiedzania katakumb i zabytków na Via Appia. Tutaj można zarezerwować wycieczkę, która obejmuje transport, bilety i oficjalnego przewodnika.
Publiczny autobus: chociaż jest to najtańszy sposób, aby się tam dostać, można stracić dużo czasu, kierując się tam na własną rękę. Linie 118 i 218 jadą do San Calixto i San Sebastián, a linie 218 i 716 do Domitila.
- Taksówka: wysoka cena i trudności ze znalezieniem taksówki na drogę powrotną do Rzymu oznaczają, że nie polecamy tej opcji.
Spacer po wnętrzach Rzymu
Katakumby Rzymu oferują bardzo szczególną wizytę, w której można zobaczyć szczątki pogrzebowe osób pochowanych wiele wieków temu. Fascynująca jest podróż przez ciemne i wilgotne korytarze, gdzie oprócz nisz można zobaczyć napisy z nazwiskami osób, które je kiedyś zajmowały.
Z powodu wysokiej śmiertelności niemowląt w tamtych czasach, można zobaczyć dużą ilość miejsc przygotowanych dla tych dzieci, obok niektórych większych grobów, w których pochowano całą rodzinę.
Podczas zwiedzania, przewodnik specjalizujący się w tym temacie, przekazuje zwiedzającym kilka interesujących faktów związanych z katakumbami i okresem, w którym funkcjonowały. Oprowadzanie odbywa się w języku hiszpańskim i jest wliczone w cenę wstępu.