Wetenschappelijke naam: Cambarus sp.
Gemeenschappelijke naam: rivierkreeft
(De informatie op deze soortenpagina is samengesteld door Alicia Fitzgerald tijdens Biologie 220W, voorjaar 2006, Penn State New Kensington)
Rivierkreeftjes (met speciale verwijzing naar het geslacht Cambarus) zijn zeer karakteristieke zoetwaterschaaldieren. Hun grote voorste paar poten hebben krachtige klauwen die efficiënte hulpmiddelen zijn voor verdediging, het verzamelen van voedsel, en het manipuleren van voorwerpen. Hun vier paar looppoten helpen hen bij hun snelle voortbeweging over de bodem van hun aquatische habitat. Verrassend genoeg kunnen ze niet echt zwemmen, hoewel ze krachtige stoten van hun staart kunnen gebruiken om zich snel (achteruit) door het water voort te bewegen. Deze laatste beweging is bijzonder doeltreffend wanneer de rivierkreeft een roofdier probeert te ontwijken.
Wijdverspreiding
Soorten rivierkreeften zijn wijdverspreid over de hele wereld en komen overvloedig voor in het grootste deel van het vasteland van de Verenigde Staten. Ze leven in vijvers, beken, rivieren en meren, meestal onder onder water liggende stenen en boomstammen. Sommige soorten kunnen ook holen graven, vaak met hoge, kenmerkende “torentjes” die zich vaak op enige afstand van de waterkant bevinden. Op ons natuurpad worden rivierkreeften aangetroffen in het stromende water van onze beek en in de omringende geïsoleerde wetlands.
Tolerantiegrenzen voor het milieu
Kreeftjes zijn extreem winterharde dieren die een breed scala aan watertemperaturen en zoutgehalten kunnen verdragen. Zij kunnen zelfs het opdrogen en verdwijnen van hun beken en vijvers overleven. Ze reageren op deze extreme verstoringen van de habitat door te aestivatie in holen of andere toevluchtsoorden of door migratie naar nog intacte waterbronnen. Rivierkreeften verdragen geen vervuiling en andere door de mens veroorzaakte vervuiling van hun omgeving. Een rijke rivierkreeftpopulatie is dan ook een zeer positieve index van de kwaliteit van de habitat. Rivierkreeften zijn talrijker in stromen met zuur water. Deze overvloed is wellicht meer te wijten aan de afwezigheid van zure vissen die op rivierkreeften jagen, dan aan een directe positieve invloed van het zuur op de rivierkreeft zelf.
Dieet
De activiteit van rivierkreeften draait om voedsel. Wanneer voedselbronnen overvloedig zijn, heeft een rivierkreeft de neiging slechts een zeer klein percentage van de tijd te foerageren (d.w.z. zijn schuilplaats onder een rots of boomstam te verlaten). Wanneer voedsel schaars is, zullen rivierkreeften echter een aanzienlijke hoeveelheid tijd besteden aan foerageren. Rivierkreeften eten zowel plantaardig als dierlijk materiaal en zullen, afhankelijk van het seizoen en de plaatselijke beschikbaarheid, een grote verscheidenheid aan soorten voedsel consumeren. Bijna alle waterplanten, weekdieren, insectenlarven, volwassen insecten, kikkervisjes, amfibie-eieren en kleine vissen zijn veelvoorkomende voedselsoorten. Ook kleine knaagdieren en zelfs kleine vogels worden opportunistisch gegeten. Jonge rivierkreeften moeten dagelijks 1 tot 4% van hun lichaamsgewicht consumeren en hebben de neiging zich te concentreren op dierlijke voedselbronnen. Volwassen rivierkreeften daarentegen hebben slechts 0,3 tot 1% van hun lichaamsgewicht per dag nodig en hebben de neiging zich hoofdzakelijk met plantaardig voedsel te voeden. Als er geen levende voedselbronnen beschikbaar zijn, zullen rivierkreeften in nood aas eten. Rivierkreeften hebben de neiging ’s nachts naar voedsel te zoeken
Vergroei
Kreeften hebben, zoals alle geleedpotigen, een omhullend exoskelet dat bestaat uit het structurele polysaccharide “chitine”. Om te groeien moet een rivierkreeft zijn exoskelet afwerpen en dan een nieuw en groter exoskelet aangroeien. Dit proces van vervellen en opnieuw aangroeien wordt “vervellen” genoemd. Wanneer een rivierkreeft vervelt, is hij zeer kwetsbaar, zowel voor verwondingen als voor roofdieren, en daarom moet hij de twee of drie dagen die nodig zijn om zijn exoskelet te vernieuwen, relatief inactief doorbrengen in zijn schuilplaatsen. Jonge rivierkreeften vervellen 6 tot 10 keer tijdens hun eerste levensjaar, terwijl oudere rivierkreeften 3 tot 5 keer vervellen tijdens hun tweede (en meestal laatste) levensjaar.
Paren en voortplanting
Kreeften paren in het vroege voorjaar en de vrouwtjes dragen de bevruchte, zich ontwikkelende eitjes 4 tot 6 weken in hun lichaam. Deze eitjes worden dan overgebracht naar de buitenkant van het lichaam van het vrouwtje en via een kleefstof, “glair” genaamd, op de staart van het vrouwtje geplakt. De eieren komen dan tegen het einde van de lente uit. Slechts 20 tot 40% van de eieren brengt echter jongen voort. Het mislukken van deze eieren is vaak te wijten aan een laag percentage van eerste bevruchting en aan een veelvuldig falen van de glair, de uitwendige kleefstof.
Predatoren, parasieten, symbiose en ziekten
Kreeftjes worden gegeten door vele diersoorten, waaronder wasberen, rode vossen, muskusratten, noordelijke waterslangen, oostelijke geverfde schildpadden, en vele soorten vogels. Rivierkreeften worden ook vaak geteisterd door parasieten en ziekten die hun kieuwen, ogen, exoskelet en darmen aantasten. Veel van deze infecties en aantastingen berokkenen de individuele rivierkreeft weinig schade, tenzij het dier op de een of andere manier gestresseerd of verzwakt is (deze stress wordt vaak veroorzaakt door vervuild water of water van slechte kwaliteit). Rivierkreeften blijken ook een mutualistische symbiose te hebben met een in het water levende eencellige, “Cambarincola” genaamd, die blijkbaar helpt om afval uit de kieuwen van de rivierkreeft te verwijderen, waardoor de ademhaling van de rivierkreeft efficiënter en fitter wordt.
Ecologische betekenis
Reekreeften zijn een belangrijk onderdeel van ons beek-ecosysteem. Zij zijn belangrijke schakels in de complexe aquatische en terrestrische voedselwebben in ons ecosysteem en helpen, door hun voedings-, graaf-, en foerageeractiviteiten, de waterkwaliteit in onze beek op een hoog niveau te houden, hetgeen van groot voordeel is voor veel van onze soorten op het Natuurpad.