George Gershwin wordt erkend als een van de invloedrijkste Amerikaanse componisten van de twintigste eeuw. Hij maakte zijn erfenis door muziek te arrangeren voor Broadway, film en orkest. In zijn vroege tienerjaren begon hij te werken als pianist in New Yorkse nachtclubs en als repetitor bij Broadway repetities; hier werd hij gescout om op Broadway te gaan werken. Zijn muzikale stijl mengt klassieke, jazz- en bluesinvloeden, die werden geïnspireerd door het luisteren naar een breed scala van genres op school en in penny arcades.
Gershwin werkte samen met zijn broer, Ira, voor veel van zijn musicals en films. Samen schreven de broers beroemde liedjes, die te horen waren in vele Broadway musicals en oude Hollywood films, waaronder Lady Be Good, An American in Paris en Funny Face.
George Gershwin bleef werken tot hij op 38-jarige leeftijd overleed aan een hersentumor. Na zijn dood in 1937, stond zijn broer en collega, Ira, de publicatie toe van enkele van Gershwin’s voltooide maar onuitgegeven werken, waaronder ‘Lullaby’.
Hier kijken we naar zes van de beste stukken uit Gershwins uitgebreide oeuvre.
Rhapsody in Blue (1924)
Filmliefhebbers zullen dit werk, voor piano solo en jazzband, misschien herkennen van zijn verschijning in Baz Luhrmanns The Great Gatsby. Het stuk speelt als Gatsby – vertolkt door Leonardo DiCaprio – zijn glas heft als hij zich voorstelt aan Nick Carraway – vertolkt door Tobey Maguire. Deze compositie was oorspronkelijk getiteld American Rhapsody, maar veranderde nadat Ira geïnspireerd was geraakt door een schilderij getiteld ‘Nocturne In Blue and Green’; hieruit stelde Ira voor om de naam te veranderen en ‘Blue’ toe te voegen. Musici die deze compositie spelen treden zowel op als solist als collectief met het orkest. Afwisselend tussen solisten en volledig orkestspel, demonstreert deze jazz-geïnspireerde symfonie de elegantie en kracht van een orkest.
- De beste opnames van Gershwin’s Rhapsody in Blue
- Klassieke muziek die Shakespeare inspireerde
‘Oh Lady, Be Good’ (1924)
Sinds de creatie voor de musical Lady, Be Good! uit 1924 is het nummer meerdere keren opgenomen door artiesten als Fred Astaire, Ella Fitzgerald en Dianne Reeves. Door de vele reproducties kwam het in het populaire muziekgenre terecht. Oh Lady, Be Good!’ wordt gezongen in de gelijknamige film uit 1941, maar de film en de musical hebben geen verband met elkaar qua plot, personages en cast. De zang op ‘Oh Lady, Be Good’ wordt begeleid met alleen een piano, waardoor een schoon en eenvoudig geluid ontstaat.
- De beste pianoconcerten, ooit
- Wat is een prommer?
Lullaby for String Quartet (1919)
Gershwin schreef dit stuk als student in 1919. Het was oorspronkelijk geschreven voor piano, maar vervolgens aangepast voor strijkers als onderdeel van een opdracht, van Gershwin’s orkestratie leraar, Edward Kilenyi. ‘Lullaby’ – waaronder het ook bekend is – wordt ook uitgevoerd als een aria in Gershwin’s opera Blue Monday, die postuum werd gepubliceerd in 1968. Het stuk kent solistische uitvoeringen van het strijkorkest en collectieve uitvoeringen van het gehele kwartet. De strijkkwartetmusici harmoniseren met de solisten, maar ‘Lullaby’ blijft een zachte productie.
- Zes van de grootste klassieke saxofonisten
- De beste multi-getalenteerde componisten
An American in Paris (1928)
Na het succes van Rhapsody in Blue werd Gershwin door Walter Damsroch gevraagd een volledig concerto te schrijven. Gershwin wilde zijn compositorische vaardigheden verbeteren en reisde daarom naar Parijs, waar hij tijd doorbracht met illustere componisten als Ravel en Stravinsky. Geïnspireerd door zijn verblijf in Parijs creëerde Gershwin dit door jazz beïnvloede orkeststuk. Voor de première van An American in Paris in december 1928 gebruikte Gershwin Parijse taxi hoorns, die hij tijdens zijn reizen kocht; de hoorns creëerden een authentiek Parijse geluid. Het werk wordt beschouwd als een van Gershwins beroemdste werken en het is moeilijk om de critici ongelijk te geven, want het vat de stad Parijs en haar geluiden samen, die Gershwin zelf beschreef als “ontwikkeld in typisch Franse stijl”.
- Top celebrity saxofonisten
- Klassieke werken geïnspireerd door de zon
‘How Long Has This Been Going On?’ (1928)
‘How Long Has This Been Going On?’ is een lied dat wordt uitgevoerd in de Amerikaanse musicalfilm ‘Funny Face’ uit 1957. Het lied was gecomponeerd voor de gelijknamige musical uit 1927, maar toen het in Philadelphia werd opgevoerd kreeg het kritiek van het publiek en werd het vervangen door ‘He Loves and She Loves’. Ondanks de kritiek werd ‘How Long Has This Been Going On?’ korte tijd later toch uitgevoerd in de musical ‘Rosalie’. Tientallen jaren later, toen Ella Fitzgerald het nummer uitvoerde, veranderde ze de tekst. Deze gewijzigde tekst veranderde de context van het liedje van een onschuldige vergelijking tussen familie en romantische kussen, naar een vergelijking tussen kussen tijdens het werken in clubs en romantische kussen. De wazige zang van Fitzgerald in combinatie met een solopianist creëert een pijnlijk en emotioneel lied, ver verwijderd van Gershwin’s up-tempo aanpak. Ondanks de aanvankelijke kritiek tonen bewerkingen van het lied aan dat Gershwin’s origineel in de kern iets briljants had waarop musici wilden voortbouwen in hun eigen vertolking.
- Saxaphone: The History
- De beste strijkkwartetten over leven en dood
‘Summertime’ (1934)
‘Summertime’ werd gecomponeerd voor Porgy and Bess – een opera gebaseerd op DuBose Heyward’s roman Porgy. De opera behandelt thema’s als gokken, geweld en drugshandel, wat de verraderlijke toon zet. Als je naar het lied luistert, begrijp je de toon van de opera door de zwoele stem en de lange lijnen. Summertime’ is de openingsaria van Porgy and Bess en getuigt van Gershwins jazz- en bluesinvloeden; de tekst, van de hand van Heyward, is geïnspireerd op het zuidelijke wiegeliedje ‘All My Trials’. 25.000 opgenomen covers zijn geproduceerd van dit lied, waaruit niet alleen de populariteit blijkt, maar ook het vermogen om de tijd te overstijgen.
- De beste versies van Gershwin’s ‘Summertime’
- 1918-2018: 20 werken die een eeuw definiëren