“Alle puppy’s zijn schattig,” legt Clive Wynne uit, het hoofd van het canine-science laboratorium van de Arizona State University. “Maar niet alle puppy’s zijn even schattig.” Inderdaad, fokkers hebben al lang ontdekt dat puppy’s hun schattigste zelf worden als ze acht weken oud zijn; hoe ouder, en sommige fokkers bieden een korting aan om het verzwakte verlangen van would-be-eigenaren te ondersteunen. Zulke fijnafgestemde voorkeuren lijken misschien willekeurig, zelfs wreed. Maar recent onderzoek geeft aan dat de piek puppy schattigheid belangrijke doelen dient-en een fundamentele rol zou kunnen spelen in het binden van hond en eigenaar samen.
In een studie gepubliceerd dit voorjaar, probeerden Wynne en zijn collega’s vast te stellen, wetenschappelijk, de tijdlijn van puppy schattigheid. Hun bevindingen kwamen grotendeels overeen met die van fokkers: Mensen vonden honden het aantrekkelijkst toen ze zes tot acht weken oud waren. Deze leeftijd, zegt Wynne, valt samen met een cruciale ontwikkelingsmijlpaal: Moederhonden stoppen met het zogen van hun jongen rond de achtste week, waarna de pups afhankelijk zijn van mensen om te overleven. (Puppy’s zonder menselijke verzorgers worden geconfronteerd met sterftecijfers tot 95 procent in hun eerste levensjaar). Piek schattigheid is dus geen toeval – precies op het moment dat onze tussenkomst het belangrijkst is, worden puppy’s onweerstaanbaar voor ons.
Het doet geen pijn dat mensen vooral kwetsbaar lijken te zijn voor schattige dingen. Onderzoek dat teruggaat tot de jaren 1940 toont aan dat vrijwel elk schepsel met baby-achtige kenmerken – grote ogen, een uitpuilend voorhoofd, korte ledematen – in staat is om onze genegenheid te trekken, van de niet verrassende (zeehonden, koala’s) tot de vreemde (axolotls, een soort salamander) tot de levenloze (Mickey Mouse). Maar hondachtige schattigheid is uniek menselijk gericht, en de strategische inzet ervan is niet beperkt tot puppy’s. In een onderzoek uit 2017 onder honden in de leeftijd van één tot twaalf jaar, toonden psychologen in het Verenigd Koninkrijk aan dat de huisdieren van mensen significant vaker hun wenkbrauwen optrokken en hun tong uitstaken wanneer mensen naar hen keken, visuele signalen die volwassen honden een puppyachtige uitstraling geven. Ander onderzoek maakt duidelijk waarom honden op deze manier onze aandacht proberen te trekken. Oxytocine, het zogenaamde liefdeshormoon, blijkt bij honden en hun baasjes een sterke stijging te vertonen nadat ze elkaar in de ogen hebben gekeken, waardoor dezelfde terugkoppelingslus in gang wordt gezet die tussen menselijke moeders en hun baby’s bestaat. Met andere woorden, hoe meer honden ons naar hen laten kijken, hoe hechter we aan hen gehecht raken.
Boren blind en in principe doof, puppies zijn niet interactief in hun eerste levensweken, en Wynne merkt op dat veel mensen dieren in dit stadium vreemd en onaantrekkelijk vinden. Een recente studie gericht op mensen toonde aan dat, vergelijkbaar met zes weken oude puppy’s, zes maanden oude baby’s worden gezien als aanzienlijk schattiger dan pasgeborenen.
Dat brengt ons bij het laatste doel van piek schattigheid: om pasgeboren lelijkheid goed te maken. Zoals de psychologen Gary Sherman en Jonathan Haidt hebben voorgesteld, biedt het vertraagde begin van schattigheid bij menselijke baby’s voordelen die veel verder gaan dan het op gang brengen van ons zorginstinct – het lokt ook een stroom van sociale interacties uit, zoals aaien, spelen en baby-praten. Deze handelingen zijn ook van cruciaal belang voor de ontwikkeling van puppy’s, maar ze kunnen niet erg effectief worden uitgevoerd bij de allerjongsten. En dus “wordt men niet schattig geboren,” concluderen Sherman en Haidt. “Men wordt schattig.”
Dit artikel verschijnt in de gedrukte editie van november 2018 met de kop “Survival of the Cutest.”