Waarom kiest u de browser die u gebruikt? Misschien denkt u dat hij pagina’s sneller laadt. Misschien is hij gemaakt door hetzelfde bedrijf als uw apparaat en denkt u dat hij op de een of andere manier compatibeler is. Misschien verkiest u de grafische vormgeving, of is hij voorgeïnstalleerd op uw toestel. Misschien bent u zich er niet eens van bewust dat er een keuze is.
In werkelijkheid is tweederde van ons gedwongen Google Chrome te gebruiken, maar achter de browserkeuze gaat ook een strijd schuil over de openheid van het web en de manier waarop gegevens over gebruikers worden verzameld. Een organisatie die dergelijke kwesties altijd op de voorgrond heeft geplaatst, is Mozilla.
De stichting zonder winstoogmerk, die als doel heeft “openheid, innovatie en participatie op het internet” te bevorderen, is vooral bekend van de Firefox-browser, die zij in 2003 begon te ontwikkelen. Maar de stichting werd opgericht om de Mozilla-organisatie te leiden, die in 1998 werd opgericht om toezicht te houden op de ontwikkeling van een suite van webtools die waren ontwikkeld op basis van een andere browser – Netscape Communicator.
Communicator was Netscape’s vierde browser; de eerste kwam uit in 1994, waarmee het de eerste commerciële webbrowser was die de wereld ooit had gezien.
Dit alles maakt Mozilla tot het oudste bedrijf op het web, of in ieder geval tot “het oudste ding op het consumenten-internet”, zoals de voorzitter van de stichting, Mitchell Baker, het uitdrukte toen ik haar onlangs in Londen ontmoette.
Mozilla heeft in de loop der jaren zijn ups en downs gehad: het heeft twee keer een enorm populaire webbrowser gemaakt, om daarna telkens te bezwijken onder de verpletterende concurrentie van een goed-gefinancierde tech-reus. In het midden van de jaren 90 werd Netscape om zeep geholpen door Microsoft met zijn Internet Explorer. Toen, aan het eind van de jaren 2000, kreeg een herrijzende Firefox bijna fatale concurrentie van Google’s Chrome. Nu, hopelijk, is het op een nieuwe opleving.
“Voor de laatste – ik weet het niet – drie of vier jaar, zou ik zeggen dat Mozilla bezig is geweest met het opnieuw maken van de organisatie zelf,” zegt Baker. De Firefox-browser, die zich had verzet tegen de dominantie van Microsofts Internet Explorer, kreeg te maken met een veel hardere tegenstander in de vorm van Google Chrome.
De opkomst van het potentieel monopolistische webplatform creëert echter ook een nieuwe kans – in feite een dringende nieuwe missie. Mozilla vecht niet langer voor marktaandeel van zijn browser: het vecht voor de toekomst van het web.
“In de begindagen dachten we dat alle bedrijven en sociale netwerken om ons gaven en voor ons zorgden,” zegt Baker, sprekend namens de webgebruikers als geheel. “En in toenemende mate is het duidelijk geworden dat, nee, je hebt iemand nodig die voor je zorgt.”
Chrome, ’s werelds populairste browser, wordt gemaakt door ’s werelds vierde meest waardevolle bedrijf, Alphabet, het moederbedrijf van Google. De op een na populairste browser ter wereld, Safari, wordt gemaakt door het op een na waardevolste bedrijf ter wereld – Apple. Op de derde plaats staat Firefox.
Bakers verhaal is dat alleen Mozilla er in de eerste plaats voor wil zorgen dat het gebruik van het web een plezierige ervaring is. Google’s belangrijkste prioriteit is om gebruikersgegevens naar de enorme reclamemotor te leiden die goed is voor het grootste deel van zijn inkomsten. Apple’s motivatie is om ervoor te zorgen dat klanten om de paar jaar een nieuwe iPhone blijven kopen en niet overstappen op Android.
“Google wil dat het web door Google gaat,” tweette Aral Balkan, de activist en oprichter van de internetdemocratie campagnesite ind.ie, eerder deze maand. “
Het bedrijf is ervan beschuldigd dat het zijn controle over Chrome en Google Search gebruikt om het weefsel van het internet te ontwrichten.
Neem “versnelde mobiele pagina’s”, of AMP. In het kader van dit project hostte Google websites op zijn eigen servers en vervormde de webadressen, zodat ze allemaal met “google.com” begonnen.
Waarom zou een onafhankelijk bedrijf Google toestaan dit te doen? Omdat de pagina marginaal sneller laadt op mobiele apparaten – en daardoor hoger in de Google zoekresultaten komt. Vandaag de dag wordt zelfs de mobiele content van de Guardian en Observer op deze manier aangeboden.
Baker’s zorg over Google’s controle over de webbrowser is dat het niemand in staat stelt om Google’s controle over het web te bestrijden. Het is heel goed mogelijk om een browser te bouwen die voorkomt dat reclamebedrijven gebruikersgegevens samenvoegen. Maar het is onwaarschijnlijk dat een browser die door een reclamebedrijf is gemaakt, een dergelijke functie zou bieden.
Het is niet alleen Google dat profiteert. Het kan Facebook behandelen als een bittere rivaal, maar beide bedrijven hebben een gedeeld belang bij het beperken van de mogelijkheid van gebruikers om vorm te geven aan hoe het web werkt.
“Het is duidelijk dat als je op Facebook gaat en op een of andere manier informatie bijdraagt – een post, een like of wat dan ook – je informatie aan Facebook geeft,” zegt Baker. “Wat niet zo duidelijk is, is dat er veel momenten zijn waarop je op een andere site bent, iets doet dat er niets mee te maken heeft en dat Facebook achter de schermen nog steeds informatie verzamelt – vooral als je bent ingelogd bij Facebook.”
Dus Firefox draait sites als Facebook nu in “containers”, waardoor het sociale netwerk in feite wordt ondergebracht in zijn eigen kleine sandboxed wereld, waar het niet kan zien wat er op andere sites gebeurt. Baker zegt: “Het vermindert de mogelijkheden van Facebook om je op het web te volgen en je te volgen als je niet op Facebook zit en gewoon je leven leidt.”
Baker benadrukt dat oplossingen zoals deze belangrijk zijn en zegt: “De dystopische toekomst is een risico voor ons allemaal. Voor degenen onder ons die zich Nineteen Eighty-Four herinneren, is dat een mogelijke toekomst die voor ons ligt? Zeker.”
De strijd speelt zich af op verschillende fronten en Mozilla hoopt haar framing als “uw vriend op het internet” te gebruiken om zich niet alleen als browserprovider te profileren. (Een e-mail client, Thunderbird, heeft overleefd naast Firefox, maar is gedegradeerd tot de status van community project.)
Mozilla heeft Monitor gelanceerd, een data-breach reporting service; Lockwise, een password manager; en Send, een privacy-gericht alternatief voor diensten als WeSendit. Het is ook een VPN (virtual private network) dienst aan het beta-testen, die het hoopt te verkopen aan privacy-bewuste gebruikers.
Een dergelijk pakket is een indrukwekkend verkooppraatje voor een bepaald type gebruiker – een die hoopt op een betere uitkomst dan degene die Baker vreest. Ze zegt: “Een ding dat we van ons verleden hebben geleerd is dat het moeilijk is om je een andere toekomst voor te stellen totdat je de belofte ervan op de een of andere manier kunt zien of aanraken. Vóór Firefox ‘wist’ iedereen hoe het internet eruit zou gaan zien. En dat was Microsoft.
“Het lijkt vandaag grappig – er is een generatie die zich dat niet kan voorstellen – maar tot 2005 was het 100% bekend dat Microsoft het internet zou gaan beheersen.”
Was het deze keer maar zo eenvoudig. Als Mozilla de David tegen de Goliath van Chrome zou kunnen zijn, zou het bedrijf een gemakkelijke worp hebben. Maar er is een derde speler in de mix: Apple.
Aan de oppervlakte hebben de twee bedrijven dezelfde doelen – en functies. Waar Firefox “verbeterde tracking bescherming” heeft, heeft Apple’s Safari browser “intelligente tracking preventie”. Waar Firefox Google een veeg uit de pan geeft door te zweren dat het daarentegen “uw privacy in elk product beschermt”, geeft Apple’s Tim Cook Facebook een veeg uit de pan door te zeggen: “Privacy is voor ons een mensenrecht, een burgerlijke vrijheid.”
Die overeenkomsten maken het voor Apple moeilijker om Firefox het hoofd te bieden. Toch is het in sommige opzichten de gevaarlijkere concurrent.
Voor alle hefboomwerking die Google zet om Chrome te laten slagen, laat het ruimte voor Firefox. Desktopcomputers kunnen altijd een andere browser downloaden. Android-telefoons kunnen worden geleverd met Chrome vooraf geïnstalleerd – een feit dat Google in heet water heeft gebracht met EU-regelgevers – maar die telefoons kunnen gebruikers in plaats daarvan Firefox installeren. Chrome OS, het besturingssysteem van Google, dat in feite een dunne laag rond een altijd open browservenster legt, is meer vergrendeld, maar uiteindelijk slechts een dun deel van de markt.
Dingen zijn anders in Apple’s deel van de wereld. Macs blijven een redelijk open systeem, hoewel de toenemende focus op de Mac app store, waar Firefox niet op staat, een slecht voorteken is voor de toekomst van de browser. En Apple’s iOS (mobiel besturingssysteem) is een erkende ramp voor Mozilla. Safari is de standaard en, hoewel gebruikers andere browsers kunnen installeren, worden ze dubbel gehinderd: ze kunnen nooit als standaard worden ingesteld, wat betekent dat elke link die in andere toepassingen wordt aangeklikt in Safari wordt geopend; en ze moeten gebruik maken van Safari’s “rendering engine”, een technische beperking die betekent dat zelfs de browsers die Firefox wel op het platform heeft, technisch gezien slechts fancy wrappers voor Apple’s eigen browser zijn, in plaats van volledige versies van de service die Mozilla in de loop der decennia heeft opgebouwd.
“De houding van Apple is ‘u moet ons vertrouwen en wij zijn anders en beter'”, zegt Baker. “Ik geloof dat dat op dit moment een serieuze inzet is bij Apple. En dat werkt – zolang alles wat je wilt en nodig hebt OK via Apple komt en je het allemaal kunt betalen. Maar zodra er iets heterogeen is, of iets is dat niet bij Apple past, of er is iets nieuws, dan heb je pech.
“Zelfs als je een vervanging downloadt, laat iOS je weer in de standaard vallen. Ik weet niet waarom dat acceptabel is. Elke link die je opent op een telefoon is de keuze van de telefoonmaker, zelfs als je als gebruiker iets anders wilt.
“Ik zie Apple helemaal niet luisteren. We doen een enorme technische investering in deze obscure laag, de zogenaamde rendering engine, omdat blijkt dat daar veel kracht zit. In sommige systemen, kun je de kracht direct zien. Maar vaak zit de echte kracht van het systeem onder de motorkap. En dat is waar voor de manier waarop je inhoud op het web ziet. Dus we investeren er veel in en Apple verbiedt het gewoon. We kunnen die technologie gewoon niet gebruiken. Dus ik zie dat niet veranderen.”
Uiteindelijk is de toekomst van Firefox evenzeer afhankelijk van de beslissingen van een paar regelgevers als van alles wat Mozilla kan doen. Baker wil niet ingaan op discussies over regelgeving, maar merkt wel op dat “het zeker nuttig zou zijn om het product te kunnen aanbieden waarvan je denkt dat het het meeste voor mensen doet”.
Onderzoek naar misbruik van monopolieposities gaat aan beide kanten van de Atlantische Oceaan door en de bescheiden webbrowser is zo’n belangrijke motor van innovatie en controle dat het waarschijnlijk lijkt dat het in de strijd zal worden betrokken.
Maar voordat het zover is, moet Mozilla als organisatie eerst zijn eigen succes boeken. En de schamele underdog van Silicon Valley zijn, voelt als een natuurlijke plaats voor het team. Het oudste ding op het internet is daar niet gekomen door niet bang te zijn voor een paar heruitvindingen door de jaren heen. Wat is nog een onder de gordel?
{{topLeft}}
{{bottomLeft}}
{{topRight}}
{{bottomRight}}
{{/goalExceededMarkerPercentage}}
{{/ticker}}
{{heading}}
{{#paragraphs}}
{{.}}
{{/paragrafen}}{highlightedText}}
- Delen op Facebook
- Delen op Twitter
- Delen via E-mail
- Delen op LinkedIn
- Delen op Pinterest
- Delen op WhatsApp
- Delen op Messenger