Overview
Diarrhea is a very common problem in children younger than age five. W krajach rozwijających się lub nieuprzemysłowionych, wielokrotne epizody biegunki mogą prowadzić do poważnych problemów, takich jak niedożywienie (złe odżywianie). W Stanach Zjednoczonych i Kanadzie małe dzieci mają średnio dwa epizody biegunki rocznie.
Biegunkę definiuje się jako zwiększenie liczby stolców lub obecność luźniejszych stolców niż jest to normalne dla danej osoby, tj. więcej niż trzy wypróżnienia dziennie. Ostra biegunka ma miejsce wtedy, gdy biegunka występuje przez okres krótszy niż 3 tygodnie. Kiedy biegunka trwa dłużej niż trzy tygodnie, uważa się ją za przewlekłą.
Symptomy
Biegunka może być wodnista lub zawierać krew. Stolec może się unosić, co może wskazywać, że w stolcu znajduje się zwiększona ilość tłuszczu. Biegunce mogą również towarzyszyć:
- Urgency z wypróżnieniami, co oznacza, że dzieci czują, że muszą dostać się do łazienki natychmiast lub będą miały wypadek.
- Ból brzucha i/lub wzdęcia
- Ból odbytu
- Nudności i/lub wymioty
- Utrata wagi
- Gorączka
Osoby cierpiące na biegunkę są narażone na ryzyko odwodnienia, które występuje, gdy ktoś nie jest w stanie przyjmować wystarczającej ilości płynów doustnie, aby zaspokoić swoje dzienne zapotrzebowanie i zrekompensować straty w stolcu. Oznaki odwodnienia obejmują:
- zmniejszenie ilości oddawanego moczu/mokre pieluchy
- suche wargi i usta
- brak łez podczas płaczu
- zwiększona drażliwość i marudność
- zwiększona senność/zmniejszony poziom energii
.
Lekarze mogą określić, czy ktoś jest odwodniony i jak poważnie jest odwodniony, badając go. Rodzice mogą monitorować dzieci pod kątem oznak odwodnienia.
Przyczyny
Ostra biegunka
Ostra biegunka może być spowodowana zakażeniami bakteriami, wirusami lub pasożytami. Biegunka jest bardziej powszechna u dzieci uczęszczających do przedszkola i jest zwykle spowodowana wirusem. Podczas gdy przypadki biegunki z powodu infekcji są zazwyczaj łagodne i ustępują samoistnie, ważne jest, aby unikać odwodnienia z powodu utraty płynów ustrojowych w biegunkowych stolcach.
Biegunka przewlekła
Istnieje wiele przyczyn biegunki przewlekłej. Przewlekła biegunka jest spowodowana chorobą, która powoduje zapalenie jelit i/lub złe wchłanianie składników odżywczych.
Częste przyczyny przewlekłej biegunki przedstawiono poniżej:
- Biegunka po zakażeniu (biegunka poinfekcyjna):
– Zakażenia takie jak giardia mogą prowadzić do przewlekłej biegunki - Przewlekła biegunka nieswoista:
– Występuje u maluchów i jest zwykle pochodzenia dietetycznego, np. z powodu picia zbyt dużej ilości soku lub płynów słodzonych węglowodanami, takich jak napoje sportowe lub inne produkty. Ustępuje po prostu przez ograniczenie ilości spożywanego soku lub płynu słodzonego węglowodanami. - Celiakia (nietolerancja glutenu):
– Z szacunkową częstością występowania 1:133 osób, celiakia przedstawia przewlekłe objawy, w tym zaparcia, biegunkę, słaby przyrost masy ciała, zmniejszenie energii i rozdęcie brzucha. Dzieci z cukrzycą typu I i innymi zaburzeniami autoimmunologicznymi, jak również z zespołem Downa są w grupie zwiększonego ryzyka wystąpienia celiakii. - Zapalne choroby jelit (wrzodziejące zapalenie jelita grubego i choroba Crohna):
– Choroba, w której występuje zapalenie jelit i/lub okrężnicy, które może prowadzić do przewlekłej biegunki. Inne objawy to utrata wagi lub słaby przyrost wagi, słaby wzrost i ból brzucha. - Nietolerancja laktozy:
– Niezdolność do trawienia laktozy, cukru występującego w mleku i produktach mlecznych, może prowadzić do przewlekłej biegunki. Inne objawy obejmują ból brzucha i rozdęcie, nadmierne bekanie i gazy. - Zespół jelita drażliwego:
– Częsta przyczyna biegunki u nastolatków, chociaż u wielu pacjentów występują bóle brzucha i biegunka na przemian z zaparciami. - Biegunka po stosowaniu antybiotyków (zapalenie jelita grubego związane z antybiotykami):
– Biegunkę można zaobserwować po stosowaniu antybiotyków i uważa się, że jest ona spowodowana brakiem równowagi między „dobrymi i złymi” bakteriami w jelicie. Jedną z takich bakterii jest Clostridium difficile. - Alergie pokarmowe:
– Alergie pokarmowe mogą objawiać się biegunką, jak również wysypką skórną, bólem brzucha, słabym wzrostem, nudnościami i wymiotami.
Faktory ryzyka
Faktory ryzyka dla zakaźnych przyczyn biegunki obejmują podróże do obcych krajów, pływanie w jeziorach i stawach, uczęszczanie do placówek opieki dziennej, domów dziecka i szkół, jak również chore kontakty w domu. Niedawne stosowanie antybiotyków może również narażać osoby na ryzyko wystąpienia biegunki. Celiakia i choroba zapalna jelit (IBD) są związane z pewnymi genami, a rodziny z krewnymi pierwszego stopnia cierpiącymi na te choroby są bardziej zagrożone.
Diagnostyka
Ostra biegunka
Biegunka spowodowana ostrą infekcją (ostre zapalenie żołądka i jelit) zazwyczaj nie wymaga badań. W niektórych przypadkach lekarze zlecają badania krwi w celu ustalenia, czy dziecko jest odwodnione. Pobranie próbek stolca (posiew stolca) może być wykonane w celu zidentyfikowania konkretnej przyczyny biegunki u niektórych dzieci, zwłaszcza jeśli w stolcu znajduje się krew. Posiew stolca może trwać od 2 do 5 dni zanim wynik będzie dostępny. Badania stolca mogą być również wykonane w celu poszukiwania pasożytów, w tym Giardia. W wielu przypadkach ostrej biegunki infekcyjnej, dokładna przyczyna nie zostanie zidentyfikowana pomimo badania stolca.
Przewlekła biegunka
Rozpoznanie przewlekłej biegunki zwykle wymaga badań potwierdzających. Ustalenie dokładnej przyczyny przewlekłej biegunki może wymagać przeprowadzenia kilku różnych badań, z których niektóre wymieniono poniżej:
- Badania krwi w celu poszukiwania niedokrwistości i stanu zapalnego, oceny odwodnienia i stanu odżywienia oraz badania przesiewowego w kierunku ewentualnej celiakii.
- Badania radiologiczne w celu poszukiwania ewentualnej etiologii bakteryjnej, wirusowej lub pasożytniczej.
- Badania rentgenowskie nie są wykonywane rutynowo, ale mogą być przydatne w niektórych okolicznościach do oceny wątroby i przewodu pokarmowego, jeśli podejrzewa się inne przyczyny.
- Górna endoskopia i/lub kolonoskopia z biopsją w celu uzyskania dostępu do informacji o stanie zapalnym. Górna endoskopia może pomóc w definitywnym rozpoznaniu celiakii. Kolonoskopia jest nieoceniona w diagnozowaniu zapalenia jelit i określeniu, która część jelita grubego jest objęta zapaleniem. Może również pomóc w rozpoznaniu biegunki występującej po stosowaniu antybiotyków oraz w rozpoznaniu rzadkich stanów, takich jak limfocytowe zapalenie jelita grubego.
- Test wodorowy oddechu w celu rozpoznania nietolerancji laktozy.
Twój lekarz może pomóc w wyborze najlepszego leczenia po określeniu przyczyny biegunki u dziecka.
Leczenie
Zapewnienie odpowiedniego nawodnienia
Dzieci z łagodnym odwodnieniem mogą być leczone poza szpitalem za pomocą specjalnych doustnych płynów nawadniających (ORS), które można kupić w aptece lub sklepie spożywczym. Doustne roztwory nawadniające są najlepszym sposobem na nawodnienie dziecka, które jest w stanie pić i nie wymiotuje. Chociaż często stosuje się inne napoje, takie jak soki, cola i napoje dla sportowców, nie są one dobrym substytutem dla ORS, a wręcz mogą pogorszyć biegunkę. Pacjenci z cięższą biegunką, wymiotami i odwodnieniem mogą wymagać podawania płynów dożylnie (płyny podawane przez żyłę w ramieniu) w szpitalu.
Dieta
W przypadku dziecka, które poza tym jest zdrowe, bardzo ważne jest, aby jak najszybciej rozpocząć podawanie mu regularnej diety. Niemowlęta karmione piersią powinny być karmione normalnie podczas epizodów ostrego zapalenia żołądka i jelit. Niemowlęta karmione mieszanką mogą kontynuować swoją regularną dietę, a starsze dzieci powinny być ponownie wprowadzone do swojej regularnej diety tak szybko, jak to możliwe. Starsze dzieci mogą początkowo unikać nabiału i spróbować mdłej diety składającej się z bananów, sosu jabłkowego, ryżu i tostów.
Leki
Antybiotyki mogą być przepisywane dzieciom z określonymi chorobami bakteryjnymi lub pasożytniczymi, chociaż w większości przypadków antybiotyki nie zmieniają długości trwania biegunki ani jej nasilenia. Probiotyki (komercyjnie produkowane tabletki lub kapsułki, które zawierają „dobre bakterie”) mogą być przydatne w zmniejszaniu nasilenia objawów w obecności braku równowagi dobrych i złych bakterii w jelitach. Leki, które spowalniają wypróżnienia, nie są zalecane u dzieci z ostrą biegunką, chociaż czasami mogą odgrywać rolę u dzieci z biegunką przewlekłą.
Opieka wspomagająca
Staranne mycie rąk powinno być praktykowane przez wszystkich członków rodziny, szczególnie po zmianie pieluch.
Autor(y) i data publikacji(y)
Marsha H. Kay, MD, FACG, The Cleveland Clinic, Cleveland, OH, and Anthony F. Porto, MD, MPH, Yale University/Greenwich Hospital, Greenwich, CT – aktualizacja grudzień 2012.
Marsha H. Kay, MD, The Cleveland Clinic, Cleveland, OH, and Vasundhara Tolia, MD, Children’s Hospital of Michigan, Detroit, MI – Opublikowano wrzesień 2004.
Return to Top
.