Gdy Muzeum Solomona R. Guggenheima zostało otwarte w 1959 roku, krytycy potępili jego projekt, porównując go między innymi do pralki, odwróconej miski z płatkami owsianymi oraz „przerośniętej i niestrawnej bułeczki z gorącym krzyżem”. Dziś jednak stał się on jedną z najbardziej uwielbianych ikon architektonicznych Nowego Jorku. Zaprojektowany przez legendarnego architekta Franka Lloyda Wrighta, Guggenheim jest betonowym arcydziełem, charakteryzującym się ciężką, spiralną formą, która z pewnością tworzy wyjątkową przestrzeń do eksponowania sztuki – ostateczny cel samego Solomona R. Guggenheima i jego doradcy ds. sztuki Hilli Rebay. Było to pierwsze zlecenie Wrighta w Nowym Jorku, choć architekt był raczej niezadowolony z wybranej lokalizacji. „Przychodzi mi na myśl kilka bardziej pożądanych miejsc na świecie do zbudowania tego wielkiego muzeum, ale będziemy musieli spróbować w Nowym Jorku” – napisał w liście z 1949 roku. Kompromis? Wright wybrał miejsce obok Central Parku, łącząc muzeum z naturą – kluczowy element w etosie projektowania architekta. Z okazji 60. rocznicy powstania Guggenheima ujawniliśmy siedem mało znanych faktów na temat budynku.
Fot: Getty Images/James Leynse
1. Frank Lloyd Wright chciał, aby elewacja muzeum była czerwona.
W wielu z jego najsłynniejszych dzieł można znaleźć wyraźne użycie koloru sygnatury Wrighta, czerwieni Cherokee. Monochromatyczny Guggenheim nie jest jednym z takich budynków, ale prawie nim był. Wright zamierzał pokryć zewnętrzną część budynku czerwonym marmurem, twierdząc, że „czerwień jest kolorem stworzenia”, ale Hilla Rebay odrzuciła ten pomysł. „Czerwony to kolor, który nie podoba się tak samo jak mnie”, napisała w 1945 roku w liście do architekta.
2. Oryginalny wygląd zewnętrzny został ostatecznie pomalowany na brązowo-żółty kolor.
Zgadza się, Guggenheim nie był pierwotnie super bladym szarym kolorem, którym jest dzisiaj. Podczas renowacji wartej 29 milionów dolarów, konserwatorzy usunęli 11 warstw farby, odkrywając oryginalny brązowo-żółty odcień. Odbyła się debata na temat tego, na jaki kolor pomalować odrestaurowaną zewnętrzną część budynku – zwolennicy żółtego koloru argumentowali, że jest on bardziej zbliżony do tego, czego chciałby Wright, ponieważ nie przepadał on za bielą, natomiast zwolennicy szarego koloru argumentowali, że budynek jest bardziej znany ze swojego niemal białego odcienia, który od lat 60. ubiegłego wieku był malowany na różne odcienie szarości. Ostatecznie zwyciężyli zwolennicy szarości.
Fot: Getty Images/Bertrand Gardel
3. rampa ma ponad ćwierć mili długości.
Każdy, kto wchodził na spiralną rampę wewnątrz Guggenheima, wie, że to trochę treningu. Cała rampa ma 1,416 stóp długości i jest ustawiona pod kątem 18 stopni. Boisz się wysokości? Nie wychylaj się ponad 36-calowy parapet – wyjątkowo niską barierę, która z pewnością nie jest zgodna ze współczesnymi przepisami budowlanymi – i spójrz w dół, do 96-stopowego atrium pod rotundą.
4. Budynek jest jednym z najmłodszych, które zostały uznane za National Historic Landmark, co miało miejsce w 2008 roku, kiedy miał 49 lat.
Większość budynków nie otrzymuje oznaczenia, dopóki nie stoi od co najmniej 50 lat, ale Służba Parków Narodowych, która zarządza programem National Historic Landmark, powołała się na specjalny wyjątek od swoich standardowych kryteriów nominacji, biorąc pod uwagę znaczenie budynku. Jeszcze bardziej imponujące jest to, że Guggenheim został uznany za zabytek Nowego Jorku w wieku zaledwie 31 lat – jest to jeden z najmłodszych budynków, które otrzymały ten tytuł.
Fot: Getty Images/Ben Schnall
5. Wnętrze muzeum jest malowane niemal codziennie.
Biała farba we wnętrzu Guggenheima jest stale odświeżana, zważywszy na to, że jest podatna na zacieranie się. „Musiałbyś naprawdę zamknąć cały budynek i mieć go zamkniętego na, no wiesz, nie wiem, cały tydzień lub coś w tym stylu, jeśli miałbyś naprawdę przemalować wnętrze”, powiedział asystent kuratora architektury Ashley Mendelsohn w przewodniku audio po muzeum. „I tak zamiast tego, dotykamy tu i tam”. Tak więc każdego dnia po zamknięciu muzeum dla gości, pędzle wychodzą na zewnątrz. Ten patchworkowy styl malowania nadaje powierzchniom wewnętrznym wyjątkową jakość tekstury, którą można poczuć, na przykład przesuwając dłonią po parapecie.
6. Wewnętrzne ściany rotundy są nachylone pod kątem 97 stopni.
Wright chciał, aby ściany naśladowały nachylenie sztalugi, aby jak najlepiej wyeksponować dzieła sztuki. Wyobrażał sobie raczej opieranie obrazów o ścianę niż ich pełne mocowanie. Aby chronić dzieła, dodał strome zbocza między podłogą a ścianami galerii, aby oddzielić publiczność od sztuki. Zainstalował również świetliki w galeriach, aby naturalnie oświetlać sztukę. Żaden z tych pomysłów nie był wykorzystywany przez długi czas, dzieła są teraz zazwyczaj montowane bezpośrednio na ścianach, a świetliki zastąpiono sztucznym oświetleniem po wystawie inauguracyjnej w 1959 roku.
7. Inicjały Franka Lloyda Wrighta można znaleźć na zewnętrznej stronie muzeum, jak podpis na dziele sztuki.
Na zewnętrznej stronie Guggenheima znajduje się mała czerwona płytka z inicjałami Wrighta. Architekt zlecił ceramikom wykonanie około 25 takich płytek, zainspirowanych pieczęciami na japońskich drukach, które umieszczano na projektach, które uzyskały jego osobistą aprobatę – w istocie oznaczały one, że zostały wykonane dokładnie według jego specyfikacji. Guggenheim jest wyjątkowy, ponieważ nosi również nazwisko wykonawcy, który go zbudował, George’a Cohena, którego Wright bardzo szanował. „To był jedyny przypadek, kiedy Wright kiedykolwiek umieścił nazwisko generalnego wykonawcy na budynku” – mówi gospodarz podcastu 99% Invisible, Roman Mars, w przewodniku audio muzeum.