Tutsi, ook Batusi, Tussi, Watusi, of Watutsi genoemd, etnische groep van waarschijnlijke Nilotische oorsprong, waarvan de leden in Rwanda en Burundi leven. De Tutsi’s vormden de traditionele aristocratische minderheid in beide landen en maakten respectievelijk ongeveer 9% en 14% van de bevolking uit. Het aantal Tutsi’s in Rwanda nam echter sterk af door een genocidecampagne van de regering in 1994.
De Tutsi’s drongen in de 14e of 15e eeuw voor het eerst het gebied binnen, vanuit het noordoosten op zoek naar nieuwe weidegronden. Hoewel zij bekwame krijgers waren, verwierven zij door een langzame en grotendeels vreedzame infiltratie de overheersing over de Hutu’s die in het gebied woonden. De Tutsi’s gingen een feodale relatie met de Hutu’s aan en kregen de overhand doordat zij over vee beschikten en meer geavanceerde kennis van oorlogvoering hadden. Aan het hoofd van de complexe hiërarchische politieke structuur van de Tutsi’s stond de mwami (“koning”), die als van goddelijke oorsprong werd beschouwd.
De uitbreiding van de Tutsi’s ging door tot de Europese koloniale periode aan het eind van de 19e eeuw. Tot dan toe waren de betrekkingen tussen de Hutu’s en hun Tutsi-heren vrij vriendschappelijk geweest, maar de gunst die het Belgische koloniale bestuur (1916-61) aan de Tutsi’s verleende, versterkte de vijandigheid tussen de twee volkeren. De Tutsi’s behielden hun overheersende positie over de Hutu’s in Rwanda tot 1961, toen de monarchie omver werd geworpen. In 1994, tijdens een militaire campagne van Tutsi-bannelingen om Rwanda te heroveren, richtte de door de Hutu’s gedomineerde regering een genocidale slachting aan onder honderdduizenden Tutsi’s. Dit weerhield het leger van Tutsi-bannelingen er niet van het land spoedig daarna te overrompelen en het Hutu-regime te verdrijven. In Burundi daarentegen slaagden de Tutsi’s erin de regering onder controle te houden ondanks periodieke Hutu-opstanden. In 1972 werd een mislukte opstand van de Hutu’s in Boeroendi door de regering neergeslagen, waarbij 100.000 mensen, voor het merendeel Hutu’s, het leven lieten.
In tegenstelling tot de agrarische Hutu’s beschouwden de Tutsi’s het werk met een schoffel als vernederend en zij verdienden hun brood met het bezitten en verhandelen van vee. Af en toe werd een verarmde Tutsi gedwongen terug te keren naar het land, maar indien nodig zorgde zijn clan er meestal voor dat hij vee kon lenen, het symbool van een hogere status, zodat hij zijn gezicht niet verloor.
De Hutu- en Tutsi-culturen zijn in de loop der eeuwen geleidelijk geïntegreerd. De Tutsi’s namen de Bantoetalen Rwanda en Rundi over, die oorspronkelijk door de Hutu’s werden gesproken. Het verwantschaps- en clansysteem is waarschijnlijk afgeleid van de Tutsi-cultuur, en het centrale belang van het vee is dat zeker. De Hutu’s en Tutsi’s hangen in wezen dezelfde religieuze overtuigingen aan, waaronder vormen van animisme en christendom. De twee etnische groepen blijven echter diep verdeeld over de verdeling van de politieke macht in zowel Rwanda als Boeroendi.