Vee

Vee (enkelvoud of meervoud) is elk gedomesticeerd zoogdier dat opzettelijk in een agrarische omgeving wordt gefokt met het oog op winst of levensonderhoud, hetzij als voedsel, vezel, zuivel, trekdier, fokdier, voor sportdoeleinden, of voor andere producten of arbeid. Als zodanig omvat vee dieren zoals runderen, paarden, schapen en pelsdieren, maar niet gekweekte vogels (kalkoenen, kippen, duiven, ganzen), vissen, schelpdieren, amfibieën (kikkers), en reptielen. Ook dieren die als gezelschapsdier worden gehouden, vallen er niet onder. De term wordt echter niet in alle contexten strikt toegepast en het is niet ongebruikelijk dat pluimvee tot de veestapel wordt gerekend. En in veel gevallen worden loopvogels (emoes, struisvogels, nandoes) als vee beschouwd wanneer zij in een agrarische omgeving worden gehouden, zelfs wanneer pluimvee niet wordt meegeteld (IRS).

Het fokken van dieren (veehouderij) is een belangrijk onderdeel van de moderne landbouw. Het wordt in vele samenlevingen beoefend sinds de overgang van een jager-verzamelaar levensstijl naar landbouw. De mogelijkheid om vee te houden heeft de ontwikkeling van menselijke samenlevingen en culturen mogelijk gemaakt, de handel en de internationale handel bevorderd, en de mensen een gestage bron van voedsel, arbeid en andere producten verschaft. De laatste jaren is men zich echter meer bewust geworden van de noodzaak om aandacht te besteden aan de milieuproblemen die het gevolg zijn van de invloed van vee en het fokken ervan, en aan de ethische problemen in verband met de behandeling van vee.

Definities en soorten vee

De term “vee” is vaag en kan eng of ruim worden gedefinieerd. In ruimere zin verwijst vee naar elk ras of elke populatie van dieren die door de mens worden gehouden voor een nuttig, commercieel doel. Het kan gaan om huisdieren, semigehouden dieren of wilde dieren in gevangenschap. Met semi-gedomesticeerd worden dieren bedoeld die slechts in geringe mate gedomesticeerd zijn of een betwiste status hebben. Deze populaties kunnen zich ook in een domesticatieproces bevinden.

In praktische discussies kunnen sommige mensen de term vee gebruiken om alleen te verwijzen naar huisdieren of zelfs alleen naar roodvleesdieren.

In de Verenigde Staten definieert de Internal Revenue Service van het Department of the Treasury vee als omvattende “runderen, varkens, paarden, muildieren, ezels, schapen, geiten, pelsdieren, en andere zoogdieren”. Verder wordt opgemerkt dat de term “niet omvat pluimvee, kippen, kalkoenen, duiven, ganzen, andere vogels, vissen, kikkers, reptielen, enz. (Treasury Regulation section 1.1231-2(a)). Bovendien sluit sectie 1231(b)(3) van de Internal Revenue Code pluimvee specifiek uit van de definitie van vee en verruimt Treasury Regulation Section 1.1231-2(a)(3) de term “pluimvee” tot “andere vogels” (IRS). Bovendien staat in IRS Publication 225, Farmer’s Tax Guide, dat kippen, kalkoenen, emoes, struisvogels, nandoes en andere vogels niet tot de veestapel worden gerekend. De IRS behandelt loopvogels echter wel als vee voor sommige belastingdoeleinden en merkt ook op dat veel staten loopvogels classificeren als vee voor regelgevende doeleinden van de staat (IRS).

De IRS noemt als “alternatief vee” een breed scala aan dieren die op de markt worden gebracht voor huisdieren, show- of sportdoeleinden, waarvan er veel geen zoogdieren zijn, waaronder papegaaien en alligators (IRS).

Het volgende zijn enkele van de meer bekende dieren die als vee worden beschouwd.

paard, lastdier, vlees, zuivel

Zuivel, vlees, wol, leer, lichte trek

vlees, bont

Wol, zuivel, leer, vlees (schapen- en lamsvlees)

Tibet

Dier / Type	Domesticatiestatus	Wilde voorouder	Tijdstip van eerste gevangenschap /	Tijdstip van eerste gevangenschap / domesticatie	Eerste commerciële toepassingen	Huidige commerciële toepassingen
Alpaca Zoogdier, herbivoor	binnenlands	Vicuña	Tussen 5000 v. Chr.C.E. en 4000 B.C.E.	Andes		wol
Bizon Zoogdier, herbivoor	gevangen (zie ook Beefalo)	N/A	Late negentiende eeuw	Noord-Amerika		vlees, leer
Kameel Zoogdier, herbivoor	gedomesticeerd	Wilde Dromedaris en Bactrische kamelen	Tussen 4000 v. Chr.C.E. en 1400 B.C.E.	Azië
Rund Zoogdier, herbivoor	gedomesticeerd	Aurochs (uitgestorven)	6000 B.	Zuidwest-Azië, India, Noord-Afrika (?)		Vlees (rundvlees, kalfsvlees, bloed), zuivel, leer, trek
Hert Zoogdier, herbivoor	gehouden	N/A	1970	Noord-Amerika		Vlees (hertenvlees), leer, gewei, geweifluweel
Hond Zoogdier, omnivoor	gedomesticeerd	Wolf	12000 v. Chr.C.E.			pakdier, trekdier, jacht, hoeden, zoeken/verzamelen, waken/bewaken, vlees
Ezel Zoogdier, herbivoor	domestic	Afrikaanse Wilde Ezel	4000 v. Chr.C.E.	Egypte		paard, lastdier, trekdier, vlees, zuivel
Geit Zoogdier, herbivoor	domestic	Bezoargeit	8000 B.C.E.	Zuidwest-Azië
Cavia Zoogdier, herbivoor	domestic	Cavia tschudii	5000 B.C.E.	Zuid-Amerika		Vlees
Paard Zoogdier, herbivoor	domestic	Wilde paarden van Oekraïne en Zuid-Rusland (uitgestorven)	4000 v. Chr.C.E.	Oekraïne		paard, lastpaard, trekpaard, vlees, zuivel
Lama Zoogdier, herbivoor	domestic	Guanaco	3500 v. Chr.C.E.	Andes		licht rijdier, lastdier, trekdier, vlees, wol
Mule Zoogdier, herbivoor	domestic	Steriele hybride van ezel en paard		paard, lastdier, trek
varken zoogdier, omnivoor	huisdier	wild zwijn	7000 v. Chr.C.E.	Oost-Anatolië		Vlees (varkensvlees, spek, enz.), leer
Konijn Zoogdier, herbivoor	gedomesticeerd	Wild konijn	tussen 400-900 v.Chr.	Frankrijk
Rendier Zoogdier, herbivoor	semi-domestic	rendier	3000 v. Chr.	Noord-Rusland		Vlees, leer, gewei, zuivel, trek
Schaap Zoogdier, herbivoor	gedomesticeerd	Aziatisch moeflon schaap	Tussen 9000 v.Chr.-11000 B.C.E.	Zuidwest-Azië
Domestic Asian Water buffalo Zoogdier, herbivoor	domestic	Wild Asian Water buffalo, (Arni)	4000 B.C.E.	Zuid-Azië		massa, trek, vlees, zuivel
Yak Mammal, herbivoor	gedomesticeerd	Wilde yak			vlees, zuivel, wol, rijdier, lastdier, trek

Doel van de veeteelt

Vee wordt deels gedefinieerd aan de hand van het einddoel, namelijk de productie van voedsel of vezels, of arbeid.

De economische waarde van vee omvat:

Vlees Vee kan worden gefokt voor de productie van een nuttige vorm van voedingseiwit en energie. Zuivelproducten Vee kan worden gebruikt als bron van melk, die op zijn beurt gemakkelijk kan worden verwerkt tot andere zuivelproducten, zoals yoghurt, kaas, boter, ijs, kefir, en kumis. Het gebruik van vee voor dit doel levert vaak een veelvoud op van de voedselenergie van het slachten van het dier zelf. Vezels Vee produceert een scala aan vezels/textiel. Schapen en geiten produceren bijvoorbeeld wol en mohair; koeien, herten en schapen kunnen leer maken; en beenderen, hoeven en hoorns van vee kunnen worden gebruikt. Meststoffen Mest kan over akkers worden verspreid om de opbrengst van gewassen te verhogen. Dit is een belangrijke reden waarom het domesticeren van planten en dieren van oudsher nauw met elkaar verbonden zijn. Mest wordt ook gebruikt om gips voor muren en vloeren te maken en kan worden gebruikt als brandstof voor vuren. Het bloed en de beenderen van dieren worden ook als meststof gebruikt. Arbeid Dieren als paarden, ezels en jaks kunnen worden gebruikt voor mechanische energie. Vóór de stoomkracht was vee de enige beschikbare bron van niet-menselijke arbeid. Zij worden nog steeds op vele plaatsen in de wereld voor dit doel gebruikt, onder meer bij het ploegen van akkers, het vervoer van goederen en militaire functies. Landbeheer Het begrazen van vee wordt soms gebruikt als een manier om onkruid en kreupelhout onder controle te houden. In brandgevaarlijke gebieden laat men bijvoorbeeld geiten en schapen grazen op droog struikgewas, waardoor brandbaar materiaal wordt verwijderd en de kans op branden afneemt. Fokvee kan worden gehouden voor de commerciële waarde van het fokken van de dieren, zoals in de paardenfokkerij. Sport Vee kan worden gehouden voor sportdoeleinden, zoals het fokken van paarden voor paardenraces of polo. Huisdierenindustrie Vee kan worden gefokt om commercieel als huisdier te worden verkocht.

In de loop van de geschiedenis van de veeteelt zijn er veel secundaire producten ontstaan in een poging om de benutting van karkassen te verhogen en de hoeveelheid afval te verminderen. Zo kunnen bijvoorbeeld slachtafval en niet-eetbare delen van dieren worden verwerkt tot producten als voer voor huisdieren en meststof. In het verleden werden dergelijke afvalprodukten soms ook aan vee gevoerd. Hergebruik binnen dezelfde soort houdt echter een ziekterisico in, dat de gezondheid van dieren en zelfs mensen bedreigt. Vooral vanwege BSE (gekke-koeienziekte) is het voeren van dierlijke resten aan dieren in veel landen verboden, althans voor herkauwers en varkens.

Landbouwpraktijken

Landbouwpraktijken variëren wereldwijd en per diersoort sterk.

Dieren worden gewoonlijk in een omheining gehouden, gevoed met door de mens verstrekt voedsel, en worden opzettelijk gefokt, maar sommige dieren worden niet omheind, of worden gevoed door toegang tot natuurlijk voedsel, of mogen zich vrij voortplanten, of een combinatie daarvan.

Veehouderij maakte historisch deel uit van een nomadische of pastorale vorm van materiële cultuur. Het hoeden van kamelen en rendieren is in sommige delen van de wereld nog steeds losgekoppeld van sedentaire landbouw. In de Sierra Nevada Mountains in Californië wordt de transhumance-vorm van het hoeden van vee, schapen of geiten nog steeds toegepast, omdat vee, schapen of geiten naarmate de seizoenen vorderen, van de winterweiden in de lager gelegen valleien naar de voorjaarsweiden en de zomerweiden in de uitlopers en de alpiene gebieden worden gebracht. Historisch werden runderen gehouden op de open weiden in het westen van de Verenigde Staten en Canada, alsmede op de Pampa’s van Argentinië en andere prairie- en steppegebieden in de wereld.

Het opsluiten van vee in weiden en stallen is een betrekkelijk nieuwe ontwikkeling in de geschiedenis van de landbouw. Wanneer vee wordt opgesloten, kan het type “omheining” variëren van een kleine kooi, een grote omheinde weide, of een paddock. Het soort voeder kan variëren van natuurlijk groeiend gras tot zeer geavanceerd verwerkt voeder. De dieren worden gewoonlijk opzettelijk gefokt door middel van kunstmatige inseminatie of door paren onder toezicht.

Binnenproductiesystemen worden over het algemeen alleen gebruikt voor varkens en pluimvee, alsmede voor kalfsvee. Binnenhuisdieren worden over het algemeen intensief gekweekt, aangezien de grote behoefte aan ruimte het houden van dieren binnenshuis onrendabel en onmogelijk zou maken. Binnenhouderijsystemen zijn echter controversieel wegens het afval dat zij produceren, de geurproblemen, de mogelijkheid van grondwaterverontreiniging en de bezorgdheid om het welzijn van de dieren.

Andere dieren worden buiten gehouden, hoewel de omvang van de omheining en de mate van toezicht kunnen variëren. In grote open gebieden, kunnen dieren slechts af en toe worden geïnspecteerd of werven in “round-ups” of een muster. Werkhonden zoals border collies en andere herders- en veedrijvershonden kunnen worden gebruikt voor het bijeen drijven van vee, evenals cowboys, veehouders en jakhalzen te paard of met voertuigen, en ook door helikopters. Sinds de komst van prikkeldraad (in de jaren 1870) en elektrische afrasteringen is het afrasteren van weiden veel gemakkelijker geworden en is het weidebeheer vereenvoudigd. Rotatie van de weidegronden is een moderne techniek om de voeding en de gezondheid te verbeteren en tegelijk milieuschade aan het land te voorkomen. In sommige gevallen kunnen zeer grote aantallen dieren worden gehouden in binnen- of buitenhouderijen (op voederplaatsen), waar het voeder van de dieren, al dan niet ter plaatse, wordt verwerkt en ter plaatse wordt opgeslagen en vervolgens aan de dieren wordt vervoederd.

Vee, vooral runderen, kunnen worden gebrandmerkt om eigendom en leeftijd aan te geven, maar in de moderne landbouw wordt identificatie eerder aangegeven door middel van oormerken dan door brandmerken. Schapen worden ook vaak gemerkt met oormerken en/of oormerken. Naarmate de vrees voor de gekkekoeienziekte en andere epidemische ziekten toeneemt, wordt steeds vaker gebruik gemaakt van microchipidentificatie om dieren in het voedselproductiesysteem te volgen en te traceren, en soms wordt dit door overheidsvoorschriften voorgeschreven.

De moderne landbouwtechnieken zijn erop gericht de menselijke betrokkenheid tot een minimum te beperken, de opbrengst te verhogen en de gezondheid van de dieren te verbeteren. Economie, kwaliteit en consumentenveiligheid spelen allemaal een rol bij de wijze waarop dieren worden grootgebracht. Het gebruik van geneesmiddelen en voedingssupplementen (of zelfs het soort voeder) kan gereglementeerd of verboden zijn om ervoor te zorgen dat de opbrengst niet toeneemt ten koste van de gezondheid, de veiligheid of het welzijn van de consument. De praktijken variëren over de hele wereld; zo is het gebruik van groeihormonen toegestaan in de Verenigde Staten, maar niet in voorraden die aan de Europese Unie worden verkocht.

Predatie en ziekte

Veehouders hebben geleden onder de handen van wilde dieren en veedieven. In Noord-Amerika worden de grijze wolf, de grizzlybeer, de poema, de zwarte beer en de coyote soms beschouwd als een bedreiging voor de veestapel. In Eurazië en Afrika hebben onder andere wolf, bruine beer, luipaard, tijger, leeuw, dhole, zwarte beer en gevlekte hyena de dood van vee veroorzaakt. In Australië veroorzaken de dingo, vossen, wigstaartarenden, jachthonden en (vooral) huishonden problemen voor de grazers. In Latijns-Amerika veroorzaken verwilderde honden de dood van vee. Manenwolven, poema’s, jaguars en brilberen krijgen de schuld van de sterfte onder vee.

Veestziekten schaden het welzijn van dieren, verminderen de productiviteit en kunnen in zeldzame gevallen mensen besmetten.

Dierziekten kunnen worden getolereerd, verminderd door veehouderij, of teruggedrongen door antibiotica en vaccins. In ontwikkelingslanden worden dierziekten in de veehouderij getolereerd, wat leidt tot een aanzienlijk lagere produktiviteit, vooral gezien de lage gezondheidstoestand van veel veestapels in ontwikkelingslanden. Productiviteitswinst door ziektebeheer is vaak een eerste stap bij de tenuitvoerlegging van een landbouwbeleid.

Ziektebeheer kan worden bereikt door veranderingen in de veehouderij. Deze maatregelen kunnen gericht zijn op het beheersen van de verspreiding door vermenging van dieren tegen te gaan, de toegang tot landbouwpercelen en het gebruik van beschermende kleding te controleren en zieke dieren in quarantaine te plaatsen. Ziektebeheersing kan worden bereikt door het gebruik van vaccins en antibiotica. Antibiotica kunnen ook worden gebruikt als groeibevorderaar. Het probleem van de antibioticaresistentie heeft de praktijken van preventieve dosering, zoals met antibiotica verrijkt voer, beperkt.

Landen zullen vaak het gebruik van veterinaire certificaten voorschrijven alvorens dieren te vervoeren, te verkopen of tentoon te stellen.

Veevervoer en afzet

Omdat veel vee kuddedieren zijn, werden ze historisch gezien “op de hoef” naar de markt gedreven, naar een stad of een andere centrale locatie. In de periode na de Amerikaanse Burgeroorlog leidde de overvloed aan Longhorn-runderen in Texas en de vraag naar rundvlees op de noordelijke markten tot de populariteit van de Old West cattle drive. Deze methode wordt nog steeds gebruikt in sommige delen van de wereld, zoals Latijns-Amerika. Vrachtwagentransport is nu gebruikelijk in ontwikkelde landen.

Lokale en regionale veilingen en grondstoffenmarkten vergemakkelijken de handel in vee. In andere gebieden kan vee worden gekocht en verkocht in een bazaar, zoals in vele delen van Centraal-Azië, of op een vlooienmarkt.

Stockshows en beurzen

Stockshows en beurzen zijn evenementen waar mensen hun beste vee meebrengen om met elkaar te wedijveren. Organisaties als 4-H, Block & Bridle, en FFA moedigen jonge mensen aan om vee te fokken voor showdoeleinden. Er worden speciale voeders gekocht en voorafgaand aan de show worden er soms uren besteed aan het verzorgen van het dier zodat het er op zijn best uitziet. Bij vee-, schapen- en varkensshows worden de winnende dieren vaak geveild aan de hoogste bieder en wordt het geld in een beurzenfonds voor de eigenaar gestort.

Origins of livestock

Het houden van dieren vindt zijn oorsprong in de overgang van samenlevingen naar gevestigde landbouwgemeenschappen in plaats van een jager-verzamelaar levensstijl. Dieren zijn “gedomesticeerd” wanneer hun fok- en leefomstandigheden door de mens worden gecontroleerd. In de loop van de tijd zijn het collectieve gedrag, de levenscyclus en de fysiologie van het vee radicaal veranderd. Veel moderne boerderijdieren zijn ongeschikt voor een leven in het wild. Honden werden zo’n 15.000 jaar geleden in Oost-Azië gedomesticeerd. Geiten en schapen werden rond 8000 v.C.E. in Azië gedomesticeerd. Varkens werden rond 7000 v. Chr. gedomesticeerd in het Midden-Oosten en China (DAS 2008). Het vroegste bewijs van de domesticatie van paarden dateert van rond 4000 v. Chr.

Dierenwelzijn en veronderstelde rechten

Het fokken van vee ten behoeve van de mens roept de vraag op naar de relatie tussen mens en dier, in termen van de status van dieren en de verplichtingen van mensen.

Dierenwelzijn is het standpunt dat dieren die onder de hoede van de mens staan, zo moeten worden behandeld dat zij niet onnodig lijden. Wat “onnodig” lijden is, kan variëren. Over het algemeen is het dierenwelzijnsperspectief echter gebaseerd op een interpretatie van wetenschappelijk onderzoek naar landbouwpraktijken.

Dierenrechten daarentegen is het standpunt dat het gebruik van dieren ten bate van de mens in het algemeen uitbuiting is, ongeacht de toegepaste landbouwpraktijk. Het is een standpunt dat gebaseerd is op antropomorfisme, waarbij mensen zichzelf in de positie van een dier proberen te plaatsen. Dierenrechtenactivisten zijn over het algemeen veganist of vegetariër, terwijl het in overeenstemming is met het dierenwelzijnsperspectief om vlees te eten, afhankelijk van de productieprocessen.

Dierenwelzijnsgroepen proberen over het algemeen een publieke discussie op gang te brengen over de praktijken in de veehouderij en te zorgen voor meer regulering van en toezicht op de praktijken in de vee-industrie. Dierenrechtengroeperingen streven meestal naar de afschaffing van de veehouderij, hoewel sommige groeperingen erkennen dat het noodzakelijk is om eerst strengere regelgeving tot stand te brengen. Dierenwelzijnsgroepen, zoals de Royal Society for the Prevention of Cruelty to Animals (RSPCA) of de American Society for the Prevention of Cruelty to Animals (ASPCA), krijgen in de eerste wereldlanden vaak een stem op regeringsniveau bij de ontwikkeling van beleid. Dierenrechtengroeperingen hebben het moeilijker om methoden te vinden voor inbreng, en gaan soms verder en pleiten voor burgerlijke ongehoorzaamheid of geweld.

Dierhouderijpraktijken hebben in sommige landen tot wetgeving geleid. Onder de kwesties die het onderwerp kunnen zijn van huidige campagnes zijn de volgende:

• Opsluiting van vee in kleine en onnatuurlijke ruimten. Om economische of gezondheidsredenen kunnen dieren worden gehouden in een kooi of hok van minimale afmetingen, met weinig of geen ruimte om te bewegen of normale handelingen te verrichten of zich te verzorgen. Close confinement komt het meest voor bij kippen, varkens en kalveren die worden gefokt voor kalfsvlees.
• Onnatuurlijke leefomgevingen. Zelfs wanneer dieren zich mogen verplaatsen, kan hun een natuurlijke leefomgeving worden ontzegd. Eenden kunnen bijvoorbeeld worden gehouden in schuren met vrije uitloop, maar hebben geen toegang tot water om in te zwemmen. Vee kan in stallen worden gehouden zonder de mogelijkheid om te grazen. Honden of katten kunnen binnen worden gehouden zonder de kans om te jagen.
• Overmatig gebruik van farmaceutische produkten en hormonen. Intensieve veeteelt kan leiden tot gezondheidsproblemen en de noodzaak antibiotica te gebruiken om ziekten te voorkomen. In sommige gevallen worden antibiotica en hormonen ook aan het vee gevoerd om een snelle gewichtstoename te bewerkstelligen.
• Overwerk en uitputting van de dieren. Wanneer vee als krachtbron wordt gebruikt, kunnen zij tot het punt van uitputting over hun grenzen worden gedreven. De openbaarheid van dit soort mishandeling leidde ertoe dat dit een van de eerste gebieden was waarvoor in de negentiende eeuw wetgeving werd ingevoerd in de Europese landen, hoewel het in delen van Azië nog steeds voorkomt.
• Modificatie aan het lichaam van levende dieren. Bij slachtkippen worden de snavels verwijderd, bij varkens worden melktanden getrokken, runderen worden onthoornd en gebrandmerkt, bij melkkoeien en schapen worden de staarten gecoupeerd, merinosschapen worden gemuilkorfd, veel soorten mannelijke dieren worden gecastreerd. Om de gal voor de Traditionele Chinese Geneeskunde veilig te stellen, kan bij beren een buis of metaal in de buikholte worden ingebracht om de gal uit de galblaas op te vangen, of men laat de gal vrij sijpelen uit een open wond die ontstaat door een holle stalen stok door de buikholte van de beer te duwen.
• Vervoer van vee over lange afstanden. Dieren kunnen over lange afstanden worden vervoerd naar de markt en naar de slacht. Overbevolking, hitte als gevolg van transporten over tropische gebieden en gebrek aan voedsel, water en rustpauzes zijn het voorwerp geweest van wetgeving en protest.
• Slachting van vee. Het slachten van vee was een van de eerste doelwitten van de wetgeving. Campagnes blijven gericht op Halal en Kosher religieus ritueel slachten.

Milieu-impact

Het houden van vee heeft gevolgen voor het milieu in termen van bodemdegradatie en erosie, vervuiling en verandering van biodiversiteit. Zo kan vee dat graast in een open omgeving selectief meer smakelijke planten kiezen voor consumptie, wat een verandering in de diversiteit van planten in de hand werkt. En vervuiling door kippenboerderijen kan nabijgelegen beken vervuilen.

Volgens het rapport “Livestock’s Long Shadow” van de Verenigde Naties uit 2006 is de veeteeltsector (voornamelijk runderen, kippen en varkens) een van de twee of drie grootste veroorzakers van onze ernstigste milieuproblemen, op elke schaal van lokaal tot mondiaal. Het rapport beveelt een onmiddellijke halvering van de veestapel in de wereld aan, om de ergste gevolgen van de klimaatverandering te verzachten. De veestapel is verantwoordelijk voor 18 procent van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen, gemeten in CO2-equivalenten. Ter vergelijking: de hele transportsector in de wereld stoot 13,5 procent van de CO2 uit.

De landbouw produceert 65 procent van het door de mens veroorzaakte lachgas (dat 296 keer zo opwarmend is als CO2) en 37 procent van alle door de mens veroorzaakte methaan (dat 23 keer zo opwarmend is als CO2). Het genereert ook 64 procent van de ammoniak, die bijdraagt aan zure regen en verzuring van ecosystemen.

De bevindingen van het rapport van de Verenigde Naties suggereren dat het aanpakken van de kwestie van de veestapel een belangrijk aandachtspunt van beleid zou moeten zijn bij het aanpakken van problemen van landdegradatie, klimaatverandering en luchtvervuiling, watertekort, watervervuiling en verlies van biodiversiteit.

• Department of Animal Science (DAS). 2008. Varkens Oklahoma State University, Departement Dierwetenschappen. Opgehaald op 30 augustus 2008.
• Internal Revenue Service. n.d. Market Segment Specialization Program (MSSP). Training 3123-003 (4-00). TPDS nr. 85127K. Algemeen vee Amerikaans ministerie van Financiën. Opgehaald op 30 augustus 2008.
• NSW Department of Primary Industries. 2005. Veehouderij NSW Department of Primary Industries. Retrieved August 30, 3008.