The President of England door Jim Waits. Minerva Press, £13.99, pp 305. ISBN 0 75411 073 7. Waardering:
In deze roman, geschreven door een gepensioneerde NHS-directeur, komen enkele bekende personages voor, waaronder een “Democratic Labour”-regering die aantreedt na de conservatieven onder Thatcher en Major, een sterke, moderniserende premier wiens initialen AB zijn, een schijnbaar meedogenloos cynische spindoctor, een populaire en (naar later blijkt) sluwe oude koningin, een impopulaire troonopvolger, en een dode prinses.
De geheime agenda van de premier is het uitroepen van een republiek Engeland met hemzelf als president, het afstoten van het Verenigd Koninkrijk van Schotland en Wales, en het aanmoedigen van de eenwording van Ierland. Dit complot wordt op bizarre wijze gecombineerd met een ander agendapunt: de oprichting van een Verenigde Staten van Europa, opnieuw met de premier als president. De binnenlandse politiek wordt overgelaten aan de spindoctor, wiens cynisme verandert door de liefde voor een goede vrouw, een jonge ambtenaar die persoonlijk bekend blijkt te zijn met Bill en Hilary (sic) Clinton en die helpt het complot te verijdelen. Gaandeweg wordt de spindoctor getransformeerd van de slecht geklede “lelijkste man in de politiek” die zijn vermeende homoseksualiteit gebruikt als dekmantel om de vrouwen van zijn vijanden te verleiden, tot een onberispelijk geklede, Bentley bezittende man met onafhankelijke middelen.
Jim Waits besteedt nauwelijks aandacht aan het karakteriseren van wat alleen kan worden omschreven als de medebewoners van zijn boek. De enige passages waarin iets in enig detail wordt beschreven zijn liefdevolle beschrijvingen van Rio de Janeiro en Buenos Aires, en verschillende seksscènes. De parade van bordkartonnen personages met ongeloofwaardige motieven zorgt voor een minder dan bevredigend leesvoer. Toch stelt het drie verwante kwesties aan de orde, hoewel ze niet worden behandeld, die van cruciaal belang zijn in de context van echte regering.
Ten eerste, hoe waar is de bewering van de spindoctor dat de publieke opinie bijna uitsluitend wordt gevormd door de nieuwsmedia? Ten tweede, hoe waar is het dat de politiek een beroep is waarin beoefenaars, zoals al degenen in deze roman, bijna volledig gedreven worden door bekrompen carrièrebelangen? Ten derde, hoe waar is het dat de regering, net als de fictieve Democratic Labour, in staat is haar eigen agenda te bepalen, grotendeels los van economische en binnenlandse problemen in de echte wereld? Op deze vragen kan hier natuurlijk niet worden ingegaan, behalve dan dat het antwoord op alle drie is: “Niet erg.” Maar het feit dat een roman kan worden gebouwd rond de tegengestelde veronderstellingen is symbolisch voor het gebrek aan achting waarin het hedendaagse Britse politieke systeem wordt gehouden; we moeten de politiek rehabiliteren, want de alternatieven zijn te gruwelijk om over na te denken.