“Onze oma’s hebben ons altijd gevraagd: ‘Als jullie zo slim zijn, waarom hebben jullie dan nog geen remedie tegen verkoudheid bedacht?'” Stanford viroloog Jan Carette, PhD, vertelde het me een paar weken geleden. “Nu hebben we een nieuwe manier om dat te doen.”
Carette’s opmerking kwam in de loop van het invullen van me over recente ontdekkingen in zijn lab, in samenwerking met onderzoekers van de Universiteit van Californië-San Francisco, die gedetailleerd zijn in een nieuwe studie gepubliceerd in Nature Microbiology.
Viest, of niet-influenza-gerelateerde infecties van de bovenste luchtwegen, zijn voor het grootste deel een week lang overlast. Ze zijn ook ’s werelds meest voorkomende infectieziekte, die de economie van de Verenigde Staten naar schatting 40 miljard dollar per jaar kost.
Verziek geworden? Geef het de schuld van een nietige, vervelende, doordringende stukje genetische duivel (ook wel bekend als een virus) – dat gaat door de naam van rhinovirus. Uit mijn nieuwsbericht over de studie:
Minstens de helft van alle verkoudheden is het gevolg van rhinovirusinfecties. Er zijn ruwweg 160 soorten rhinovirussen bekend, wat verklaart waarom een verkoudheid niet voorkomt dat je een maand later nog een verkoudheid krijgt. Tot overmaat van ramp zijn rhinovirussen zeer vatbaar voor mutaties, waardoor ze snel geneesmiddelenresistentie ontwikkelen en zich kunnen onttrekken aan het immuunsysteem dat door eerdere blootstelling of een vaccin tot stand is gebracht.
Rhinovirussen behoren tot een genus dat enterovirus wordt genoemd. Zoals alle virussen reizen enterovirussen zeer licht. Met alleen het strikt noodzakelijke in hun omhulsel van harde eiwitmantel, maken deze listige infectoren gebruik van de eiwitten in de cellen waar ze zich hebben ingecheckt voor hun voortplantingsdoeleinden.
Enterovirussen doen veel meer dan onze neuzen laten lopen. Een van de meest bekende en gevreesde enterovirussen is het poliovirus. Tot de komst van een effectief vaccin in de jaren 1950, betekende het virus verlamming en de dood voor vele duizenden kinderen per jaar, alleen al in de Verenigde Staten. Sinds 2014 is een ander type enterovirus, EV-D68, betrokken bij verrassende tweejaarlijkse uitbarstingen van een polio-achtige ziekte, acute flaccide myelitis (AML), in de Verenigde Staten en Europa. Andere enterovirussen kunnen encefalitis en myocarditis veroorzaken — ontsteking van de hersenen en het hart, respectievelijk.
Carette en zijn medewerkers vonden een slinkse manier om een breed scala van enterovirussen, waaronder rhinovirussen, te stoppen met het vermenigvuldigen in menselijke cellen in cultuur, evenals in muizen. Zij bereikten deze prestatie door in zoogdiercellen een eiwit uit te schakelen dat alle enterovirussen nodig blijken te hebben om zich te kunnen vermenigvuldigen. Dit eiwit blijkt voor ons mensen niet essentieel te zijn, althans niet op korte termijn; het idee is dus dat het uitschakelen ervan gedurende een week of zo — lang genoeg om het Rhinovirus, Inc, verpakking — geen merkbare bijwerkingen zou kunnen veroorzaken, hoewel dat nog moet worden bewezen.
Dezelfde aanpak van het richten van een eiwit in onze eigen cellen werkte ook om virussen te stoppen die geassocieerd worden met astma, encefalitis, myocarditis, polio en AML.
“Dit geeft ons hoop dat we een medicijn kunnen ontwikkelen met brede antivirale activiteit tegen niet alleen de gewone verkoudheid, maar misschien alle enterovirussen,” zei Carette.
Afbeelding door PinClipart