Solivagant
5.00 UK – 03-Jul-09 –
Het is goed om Meroë op de lijst te zien voor mogelijke inscriptie in 2010. Het is een van de “Top 50 Missende” die door gebruikers van deze website is geïdentificeerd. Het is ontegenzeggelijk van “wereldklasse” en moet op elke geloofwaardige UNESCO-lijst staan, ook al is de “Egyptische beschaving” al behoorlijk goed vertegenwoordigd. Ik bezocht het in december 2005 – alleen wij 3 bezoekers gedurende de hele avond, nacht en ochtend die we daar doorbrachten – zo anders dan de overvolle sites in Egypte! Meroë draait in de eerste plaats om piramides (foto – het zijn er zo’n 200) en sfeer – die je moet voelen als je de zandduinen op en af klautert om de omheiningen binnen te gaan, net als een Victoriaanse ontdekkingsreiziger die daar voor het eerst komt – oh en kijk ook uit naar de tabletten met Meroïtisch schrift!
De T List documenten noemen het nogal vreemd “Het eiland van Meroë”. Ik zeg vreemd omdat het geen “eiland” is en in feite ver weg van de Nijl ligt, in de zandwoestijn. Het schijnt dat deze uitdrukking door klassieke schrijvers werd gebruikt om de gehele regio te beschrijven van Atbara in het noorden tot Khartoum in het zuiden – aan deze twee uiteinden, ongeveer 300 km van elkaar, wordt de hoofdstroom van de Nijl samengevoegd door de rivieren Atbara en Blauwe Nijl. Deze rivieren aan 3 zijden leidden tot het gebruik van de term “eiland” met enige dichterlijke vrijheid! Het gebied vormde rond de 3e eeuw v. Chr. het hart van de Meroïtische beschaving, die zich losmaakte van eeuwen van eerst politieke en vervolgens culturele onderwerping aan Egypte. Het gebruik van Meroë door de koningen van het gebied ging door tot ongeveer 200 n.C. en er waren ook banden met Aksum. De grote vindplaatsen van een vroegere “Kushitische” periode, toen de Nubische provincies ongeveer 4 eeuwen vóór Meroë in opkomst waren, zijn te vinden in de bestaande inscriptie van Jebel Barkal. Er zijn in feite 3 belangrijke Meroïtische sites en uit de beschrijving in de T-lijst blijkt dat de andere 2 te Naqa en Musawwarat es Sufra (beide op enige afstand ten zuiden van Meroë) in de nominatie moeten worden opgenomen. Interessant is dat vóór de indiening van Soedan’s laatste T List elk van de 3 sites afzonderlijk op de lijst stond – Soedan moet hebben gedacht/geadviseerd dat de 3 sites samen een meer overtuigende nominatie zouden opleveren – vandaar de goedkeuring van de titel “Island” om alle 3 te omvatten! Ik heb deze 2 ook bezocht en zou iedereen aanraden om ze allemaal te bekijken in plaats van alleen Meroë. In tegenstelling tot Meroë liggen ze echter een eind van de hoofdweg af (ca 30 km) en je hebt een eigen auto nodig (en idealiter een goed geïnformeerde chauffeur) om ze te bereiken (ze liggen relatief dicht bij elkaar) – terwijl je met een bus ook in Meroë kunt komen. Naqa is hoofdzakelijk 1ste eeuws AD en vertoont Romeinse invloeden. Musawwarat heeft onder andere een mooi gerestaureerde tempel en prachtig houtsnijwerk. Beide tonen Kushite “Afrikaanse” culturele invloeden, maar, tenzij u een expert Egyptoloog bent, zult u een goede gids nodig hebben om u op de relevante aspecten te wijzen. Idealiter heb je minstens 2 dagen nodig om vanuit Khartoum terug te keren om alle 3 de sites te bezoeken – wij overnachtten twee keer (in tenten) eerst in Naqa en dan in Meroe alvorens verder te trekken naar het noordwesten door de Bayuda woestijn naar “Merowe” en Jebel Barkal. Meroë heeft een luxe “kamp” van permanente tenten, gerund door een Italiaans bedrijf, maar wij vonden de ervaring van “wild” kamperen bijna in de ruïnes magisch.
Een woordje over “Merowe” is misschien op zijn plaats. Ten eerste is het een totaal andere plaats dan Meroë (!!) en ten tweede is het de plaats voor de bouw van een enorme dam door China bij de 4e Cataract. Dit zal gevolgen hebben voor uw bezoek aan Meroë, omdat een onooglijke rij pylonen (van de elektrische niet-Egyptische soort!) het uitzicht ontsiert – die stroom van de nieuwe dam naar Khartoem vervoeren. Het betekent ook dat er een nieuwe weg is aangelegd dwars door de Bayuda woestijn, waardoor het gemakkelijker wordt om zowel Meroë als Jebel Barkal te bezoeken.
Wat kan een inscriptie verhinderen? Welnu, op alle 3 de plaatsen leek het beheer enigszins “dun” – de veiligheid is beperkt tot wat prikkeldraad en een slecht betaalde “ghaffir” die de vergunningen int die je geacht wordt van tevoren in Khartoem of Atbara te hebben verkregen en betaald – een aanzienlijke overlast als je met het openbaar vervoer vanuit Egypte de Nijl op reist! De reconstructie van de Musawwarat tempel is uitgevoerd door de Humboldt Universiteit en zou dus door ICOMOS in orde moeten worden bevonden. Maar die elektriciteitsmasten? Het grootste probleem zal de vroegere jaren van vernieling zijn en de mate waarin die is gecontroleerd. Eén probleem zou zich niet meer mogen voordoen: – In 1834 blies de schatgraver Ferlini in Meroë de toppen van zo’n 40 piramides af – helaas vond hij goud met zijn eerste explosie en ging hij gewoon door in de hoop op een tweede succes dat er nooit kwam. Het is niet de bedoeling dat ze “platte toppen” hebben!