Zink
Zink is een glanzend blauwachtig wit metaal. Het wordt gevonden in groep IIb van het periodiek systeem. Het is bros en kristallijn bij gewone temperaturen, maar het wordt kneedbaar en buigzaam bij verhitting tussen 110°C en 150°C. Het is een vrij reactief metaal dat zich met zuurstof en andere niet-metalen zal verbinden, en met verdunde zuren zal reageren om waterstof vrij te maken.
Toepassingen
Het wordt hoofdzakelijk gebruikt voor het galvaniseren van ijzer, meer dan 50% van het metallisch zink gaat naar het galvaniseren van staal, maar is ook belangrijk bij de voorbereiding van bepaalde legeringen. Het wordt gebruikt voor de negatieve platen in sommige elektrische batterijen en voor dakbedekking en goten in de bouw.
Zink is het primaire metaal dat wordt gebruikt voor het maken van Amerikaanse pennies, en wordt gebruikt bij het spuitgieten in de auto-industrie. Zinkoxide wordt gebruikt als wit pigment in aquarelverf of verf, en als activator in de rubberindustrie. Als pigment wordt zink gebruikt in kunststoffen, cosmetica, fotokopieerpapier, behangpapier, drukinkten enz., terwijl het bij de productie van rubber fungeert als katalysator tijdens de fabricage en als warmtedispergeerder in het eindproduct. Zinkmetaal is opgenomen in de meeste enkelvoudige tabletten, men gelooft dat het anti-oxidant eigenschappen bezit, die beschermen tegen voortijdige veroudering van de huid en spieren van het lichaam.
Zink in het milieu
Zink is een zeer veel voorkomende stof die van nature voorkomt. Veel voedingsmiddelen bevatten bepaalde concentraties zink. Drinkwater bevat ook bepaalde hoeveelheden zink, die hoger kunnen zijn wanneer het wordt opgeslagen in metalen tanks. Industriële bronnen of giftige stortplaatsen kunnen ervoor zorgen dat de zinkhoeveelheden in drinkwater niveaus bereiken die gezondheidsproblemen kunnen veroorzaken.
Zink komt van nature voor in lucht, water en bodem, maar de zinkconcentraties stijgen op onnatuurlijke wijze, als gevolg van toevoeging van zink door menselijke activiteiten. Het meeste zink wordt toegevoegd tijdens industriële activiteiten, zoals mijnbouw, verbranding van kolen en afval en staalverwerking. Sommige bodems zijn sterk verontreinigd met zink, en deze zijn te vinden in gebieden waar zink moet worden gedolven of geraffineerd, of waar rioolslib uit industriegebieden is gebruikt als meststof.
Zink is het 23e meest overvloedige element in de aardkorst. Het dominante erts is zinkblende, ook bekend als sfaleriet. Andere belangrijke zinkertsen zijn wurziet, smithsoniet en hemimorfiet. De belangrijkste zinkwinningsgebieden zijn Canada, Rusland, Australië, de Verenigde Staten en Peru”. De wereldproductie bedraagt meer dan 7 miljoen ton per jaar en de commercieel exploiteerbare reserves meer dan 100 miljoen ton. Meer dan 30% van de zinkbehoefte in de wereld wordt gedekt door recycling.
Gezondheidseffecten van zink
Zink is een sporenelement dat essentieel is voor de menselijke gezondheid. Als mensen te weinig zink opnemen, kunnen ze last krijgen van verminderde eetlust, een verminderd smaak- en reukvermogen, trage wondgenezing en huidzweren. Een tekort aan zink kan zelfs geboorteafwijkingen veroorzaken.
Hoewel de mens verhoudingsgewijs grote concentraties zink kan verwerken, kan een teveel aan zink toch eminente gezondheidsproblemen veroorzaken, zoals buikkrampen, huidirritaties, braken, misselijkheid en bloedarmoede. Zeer hoge zinkconcentraties kunnen de alvleesklier beschadigen en de eiwitstofwisseling verstoren, en aderverkalking veroorzaken. Langdurige blootstelling aan zinkchloride kan ademhalingsstoornissen veroorzaken.
In de werkomgeving kan zinkbesmetting leiden tot een griepachtige aandoening die bekend staat als metaalkoorts. Deze aandoening gaat na twee dagen over en wordt veroorzaakt door overgevoeligheid.
Zink kan een gevaar zijn voor ongeboren en pasgeboren kinderen. Wanneer hun moeders grote concentraties zink hebben opgenomen, kunnen de kinderen hieraan worden blootgesteld via het bloed of de melk van hun moeders.
Effecten van zink op het milieu
De zinkproductie in de wereld neemt nog steeds toe. Dit betekent in feite dat er steeds meer zink in het milieu terechtkomt.
Water wordt vervuild met zink, doordat er grote hoeveelheden zink in het afvalwater van industriële bedrijven zitten. Dit afvalwater wordt onvoldoende gezuiverd. Een van de gevolgen is dat rivieren met zink vervuild slib op hun oevers afzetten. Zink kan ook de zuurgraad van wateren verhogen.
Sommige vissen kunnen zink in hun lichaam ophopen, wanneer zij in met zink verontreinigde waterlopen leven. Wanneer zink in het lichaam van deze vissen terechtkomt, kan het in de voedselketen worden opgenomen.
In de bodem kunnen grote hoeveelheden zink worden aangetroffen. Wanneer de bodem van landbouwgronden met zink verontreinigd is, zullen dieren concentraties opnemen die schadelijk zijn voor hun gezondheid. In water oplosbaar zink dat zich in de bodem bevindt, kan het grondwater verontreinigen.
Zink kan niet alleen een bedreiging vormen voor vee, maar ook voor plantensoorten. Planten hebben vaak een zinkopname die hun systeem niet aankan, als gevolg van de ophoping van zink in de bodem.
Op zinkrijke bodems heeft slechts een beperkt aantal planten een kans om te overleven. Daarom is er niet veel plantendiversiteit in de buurt van zinkverspreidende fabrieken. Door de effecten op planten vormt zink een ernstige bedreiging voor de produktie van landbouwgronden. Desondanks worden zinkhoudende meststoffen nog steeds toegepast.
Ten slotte kan zink de activiteit in de bodem verstoren, omdat het de activiteit van micro-organismen en regenwormen negatief beïnvloedt. De afbraak van organisch materiaal kan hierdoor ernstig vertragen.
Lees meer over zink in water
Terug naar het periodiek systeem der elementen.
Aanbevolen dagelijkse inname van zink