Het is wetenschappelijk niet mogelijk afzonderlijke weersverschijnselen toe te schrijven aan de huidige klimaatverandering, maar statistisch kan wel worden aangetoond dat de opwarming van de aarde de kans op extreme weersverschijnselen zal doen toenemen.
De directe gevolgen van de door de mens veroorzaakte klimaatverandering zijn onder meer:
- stijgende maximumtemperaturen
- stijgende minimumtemperaturen
- stijgende zeespiegels
- hogere oceaantemperaturen
- een toename van hevige neerslag (zware regen en hagel)
- krimpende gletsjers
- ontdooiende permafrost
De indirecte gevolgen van klimaatverandering, die ons mensen en onze omgeving direct treffen, zijn onder andere:
- een toename van honger en watercrises, vooral in ontwikkelingslanden
- gezondheidsrisico’s door stijgende luchttemperaturen en hittegolven
- economische gevolgen van het omgaan met secundaire schade in verband met klimaatverandering
- toenemende verspreiding van plagen en ziekteverwekkers
- verlies van biodiversiteit als gevolg van beperkt aanpassingsvermogen en aanpassingssnelheid van flora en fauna
- verzuring van de oceanen door verhoogde HCO3-concentraties in het water als gevolg van verhoogde CO₂-concentraties
- de noodzaak van aanpassing op alle gebieden (bijv.landbouw, bosbouw, energie, infrastructuur, toerisme, enz.)
. Aangezien het mondiale klimaat een sterk onderling verbonden systeem is dat door veel verschillende factoren wordt beïnvloed, resulteren de gevolgen gewoonlijk in positieve of negatieve terugkoppelingseffecten. Hiermee worden ontwikkelingen bedoeld die zichzelf in de hand werken door het optreden van bepaalde omstandigheden.
Een veel voorkomend voorbeeld is de “ice-albedo”-terugkoppeling, die betrekking heeft op het smelten van de poolkappen. Volgens dit verschijnsel hebben uitgestrekte ijsoppervlakken een verkoelend effect op het wereldklimaat, omdat een groot deel van de straling wordt gereflecteerd. Als gevolg van de wereldwijde stijging van de gemiddelde temperatuur beginnen deze ijsoppervlakken echter te smelten, krimpen de ijsoppervlakken en vermindert de hoeveelheid gereflecteerde straling. Tegelijkertijd zal het land- of oceaanoppervlak met een aanzienlijk lager albedo toenemen, waardoor minder straling wordt weerkaatst en de eigenlijke oorzaak van het smelten van de gletsjers dus wordt versterkt.
Daarnaast kunnen wetenschappers de zogenaamde omslagpunten berekenen van afzonderlijke subsystemen van het mondiale klimaat. Hoe hoger de wereldwijde temperatuurstijging, hoe meer het klimaatsysteem wordt aangetast, zodat op een bepaald punt, ondanks grote inspanningen, een ommekeer in het proces niet meer mogelijk is. Waar deze omslagpunten zich precies bevinden, is momenteel echter nog onduidelijk en kan alleen met grote onzekerheid worden berekend. Dergelijke omslagpunten worden verwacht voor het smelten van de poolkappen en voor de stabiliteit van belangrijke oceaanstromingen.
Meer spannende informatie over het thema klimaatverandering en klimaatbescherming vindt u in ons klimaatboekje