Vanmorgen werd u wakker en voelde u zich niet lekker. Je hebt geen eetlust, je hoofd doet pijn, je keel is pijnlijk en je denkt dat je misschien een beetje koorts hebt. U weet het nog niet, maar het ebolavirus is begonnen uw immuunsysteem aan te vallen, waarbij de T-lymfocytencellen, die cruciaal zijn voor de goede werking ervan, worden weggevaagd.
Dit zijn dezelfde cellen die het AIDS-virus (HIV-1) aanvalt, maar het Ebola-virus doodt ze veel agressiever. Wanneer en waar u het ebolavirus precies hebt opgelopen is onduidelijk, het kan tussen de twee en 21 dagen duren vanaf de eerste besmetting tot de eerste symptomen. Wat wel zeker is, is dat u nu zelf besmettelijk bent. Uw familie, vrienden en iedereen die in nauw contact met u staat, zijn allemaal in levensgevaar.
De komende week of zo zal bepalen of u tot de gelukkige minderheid behoort die het overleeft. In de 24 uitbraken van het ebolavirus voorafgaand aan de huidige, zijn een cumulatief totaal van 1.590 mensen, tweederde van alle gevallen, overleden.
De huidige uitbraak, die begin december 2013 begon in het dorp Meliandou in het oosten van Guinee en die zich nu heeft verspreid over Guinee en in de buurlanden Sierra Leone en Liberia, heeft 251 mensen gedood vanaf 5 juni, bijna de helft van de geïdentificeerde gevallen.
De West-Afrikaanse ebola-epidemie is nu de grootste uitbraak die is gezien sinds het ebolavirus in 1976 werd ontdekt. De Wereldgezondheidsorganisatie publiceerde haar eerste communiqué over de situatie op 23 maart en brengt sindsdien regelmatig verslag uit.
Tijdens de volgende dagen verslechtert je toestand. Je lichaam doet overal pijn, je hebt chronische buikpijn, de koorts neemt toe en je begint over te geven en diarree te krijgen. Na een paar dagen tot een week van ellende hebt u het crisispunt bereikt – nu zullen de symptomen geleidelijk verdwijnen of u zult overgaan tot de verschrikkingen van de “cytokinestorm”, een stuiptrekking van uw geteisterde immuunsysteem die u in de terminale fase van de ziekte van Ebola-virus zal storten, bekend als hemorragische koorts.
Cytokine storm laat een stortvloed van ontstekingsmoleculen los in uw bloedsomloop. Uw eigen immuunsysteem, nu volledig buiten controle, valt elk orgaan in uw lichaam aan. Kleine bloedvaten barsten overal en je begint langzaam dood te bloeden. Het wit van uw ogen wordt rood, uw braaksel en diarree zijn nu geladen met bloed en grote bloedblaren ontwikkelen zich onder uw huid. U bent nu op het hoogtepunt van besmettelijkheid als Ebola virusdeeltjes, klaar om hun volgende slachtoffer te vinden, samen met uw bloed uit uw lichaam stromen.
Gelukkig lijkt het er echter op dat u het overleefd hebt. Rehydratatietherapie heeft u in de beginfase sterk gehouden en puur geluk heeft u van hemorragische koorts gered. Begrijpen waarom sommige ebolaviruspatiënten de terminale fase vermijden is een actief onderzoeksgebied, en één mogelijk antwoord is dat degenen wier T-lymfocyten de initiële aanval van het virus overleven mogelijk een voldoende intact immuunsysteem behouden. Zelfs wanneer men zich slechts in de eerste fase van vaag onwel voelen bevindt, is het misschien mogelijk te bepalen of men zal leven of sterven.
Ofschoon u zich veel beter voelt, en misschien zelfs klaar bent om weer aan het werk te gaan, zult u nog enige tijd besmettelijk blijven. Al uw lichaamsvloeistoffen zullen nog steeds virus bevatten. In het bijzonder kan het virus seksueel worden overgedragen, vooral als u een man bent, tot 40 dagen na herstel.
Epidemiologische modelstudies hebben uitgewezen dat het ebolavirus ongeveer even besmettelijk is als influenza of heel iets meer – elke besmette persoon zal waarschijnlijk twee tot vier anderen besmetten. Dat is niet enorm besmettelijk vergeleken met sommige van de superinfectieuze virussen zoals mazelen of polio, die corresponderende aantallen van vijf tot 18 hebben, maar het is niettemin genoeg om een pandemie in stand te houden. De vraag waarom we in de premoderne tijd geen wereldwijde pandemie van ebola hebben gezien, wordt daarom nogal verbijsterend.
Waar kwam het vandaan?
Een kortstondig populaire theorie van enkele jaren geleden, dat de Zwarte Dood van de 14e eeuw werd veroorzaakt door het ebolavirus, en dat de beroemde middeleeuwse beschrijvingen van builen eigenlijk hemorragische koorts bloedblaren waren, is nu overtuigend uitgesloten door DNA-analyses die onomstotelijk hebben bewezen dat de Zwarte Dood toch de builenpest was, zoals oorspronkelijk werd gedacht.
Ebola zou wel eens een zuiver moderne ziekte kunnen zijn en sinds het ebolavirus in 1976 voor het eerst de kop opstak, is een hele generatie Afrikaanse gezondheidswerkers opgeleid om alert te zijn op de symptomen van hemorragische koorts. De Wereldgezondheidsorganisatie en haar partners zijn er dan ook in geslaagd uitbraken in de kiem te smoren voordat zij zich verder verspreidden. De laatste uitbraak blijkt echter weerbarstiger dan verwacht en het verhaal is nog niet afgelopen.