“De meeste mensen hebben het moeilijker om van zichzelf te houden dan om iemand te vinden die van hen houdt” -Bill Russell
“Je verliest nooit door lief te hebben. Je verliest altijd door je in te houden” -Barbara De Angelis
Van onbeantwoorde liefde wordt gezegd dat het een van de droevigste van alle liefdeservaringen is. Toch verkiezen sommige mensen het boven een totaal gebrek aan liefde. Beschouw de volgende twee soorten relaties:
- U bent verliefd op uw partner maar de partner houdt niet (zo veel) van u.
- Uw partner is verliefd op u maar u bent niet (zo veel) verliefd op de partner.
Welke optie kiest u? Het antwoord ligt niet voor de hand.
Hier volgt een echt verhaal:
Albert is een knappe gescheiden man van begin vijftig. Hij ontmoette Debra op een blind date en ze waren ongeveer een jaar samen. Hij verliet haar op grond van het feit dat, hoewel hij haar leuk vond en van haar gezelschap genoot, hij niet veel van haar hield. Na hun scheiding ging hij met een paar andere vrouwen uit. Toen hij bijna een jaar later jarig was, nodigde zij hem uit voor een diner, waarna hij besloot naar haar terug te gaan.
Albert zei tegen zijn vriend: “Dit is de vrouw met wie ik wil samenwonen.” De vriend was duidelijk verbaasd en herinnerde Albert eraan dat hij een tijdje geleden had gezegd dat hij niet genoeg van haar hield om bij haar te zijn. Hierop antwoordde hij: “Ja, maar zij houdt van mij zoals nog nooit iemand anders heeft gedaan en dat is uiteindelijk het belangrijkste.”
In feite had Albert Debra dezelfde vraag gesteld: “Waarom wil je bij me zijn, wetende dat ik niet zoveel van je hou als jij van mij?” Debra antwoordde dat ze liever bij iemand is van wie ze veel houdt en die misschien niet zoveel van haar houdt, dan andersom.
Welke kijk zou jij kiezen, die van Albert of die van Debra? Studenten en vrienden aan wie ik het heb gevraagd, zijn verdeeld.
Wanneer men het heeft over onbeantwoorde liefde, doelt men meestal op pijnlijke ervaringen waarbij de ene partner geen enkele liefde voelt voor de ander. Dit extreme geval komt echter minder vaak voor dan de gevallen waarin er sprake is van meer nuance – waarbij beide mensen wel van elkaar houden, maar de aard en intensiteit van de liefde verschillend is. In ons voorbeeld is Debra stapelverliefd op Albert, terwijl Albert van haar houdt, maar niet zoveel als zij van hem. Zijn houding is niet zonder sporen van romantische liefde. Het gaat om zorgzaamheid en kameraadschap, maar in mindere mate om romantische liefde. Er is een punt in de intensiteit van de liefde waaronder het niet de moeite waard is om samen te zijn, maar Alberts gevoelens liggen boven dit punt.
Het verschil in intensiteit van de liefde wordt gewoonlijk niet besproken onder geliefden. Wanneer geliefden het wel bespreken, kan de een iets zeggen als: “Ik hou zoveel van je – zelfs meer dan jij van mij houdt,” waarop een partner kan antwoorden: “Dat is niet mogelijk, want er kan geen grotere liefde zijn dan de mijne voor jou.” Een ander gangbaar antwoord is: “Mijn liefde voor jou is zo groot dat het genoeg is voor ons allebei.” (Een rationele minnaar zou in plaats daarvan kunnen zeggen: “Schat, we zijn overeengekomen dat we onze diepe liefde onmogelijk kunnen meten.”)
Natuurlijk, wanneer het paar op de rand van scheiding staat, is de discussie meer een beschuldiging: “Je houdt minder van mij dan ik van jou.” De nadruk van verliefde mensen ligt op het meer, niet op het minder.
Bewust zijn van verschillen in intensiteit van liefde kan kwetsend zijn, omdat het impliceert dat de ene partner inferieur is – het impliceert een bepaald soort afwijzing. Bijgevolg verdringen mensen de kwestie of nemen een positieve illusie aan betreffende de partner. Op dezelfde manier zouden mensen niet aan een partner willen toegeven dat hij of zij een compromis is.
De houdingen van zowel Albert als Debra impliceren een romantisch compromis, maar het is onduidelijk welk compromis pijnlijker is. Het grote voordeel in Alberts situatie is de grote liefde die hem is geschonken en daardoor de grotere kans dat Debra hem niet zal verlaten. Het nadeel in zijn situatie is het opgeven van een belangrijke menselijke droom – smoorverliefd zijn op iemand. Debra’s situatie is het tegenovergestelde: Zij geniet van een innige liefde maar geeft de wederkerigheid op en is daardoor kwetsbaarder en minder zeker over haar relatie met Albert.
Albert heeft meer controle over de situatie: Hij kan deze relatie zolang als hij wil voortzetten, want de liefde van Debra is vrijwel gegarandeerd. En als hij toevallig een vrouw vindt op wie hij smoorverliefd is, kan hij deze nieuwe relatie voortzetten. In zekere zin compromitteert Albert zijn heden om zijn toekomst veilig te stellen. Debra is kwetsbaarder omdat ze minder controle over de situatie heeft. Zij geeft de controle over haar toekomst op om in het heden te kunnen genieten van een diepe liefde.
Relationships Essentials
Diegenen die de voorkeur geven aan Debra’s positie zijn optimistisch over hun vermogen om de houding van hun partner ten opzichte van hen te veranderen. Dit optimisme wordt geassocieerd met een heersende overtuiging dat de wereld inherent controleerbaar is en dat hun vermogen om gebeurtenissen om hen heen te beïnvloeden uitzonderlijk is. Ervaren gokkers vertonen een aantal gedragingen die de overtuiging impliceren dat zij kunnen bepalen welke getallen er op de dobbelstenen terechtkomen. Op dezelfde manier kiezen mensen liever hun eigen lot dan dat ze het voor hen laten kiezen; ze geloven dat hun keuze hun kansen om te winnen zal vergroten.
Als je gelooft dat het veranderen van de houding van je partner inderdaad mogelijk is, verdient het alternatief waarin je smoorverliefd bent op de andere persoon de voorkeur. Als deze optie echter onmogelijk is – het is zeer moeilijk om de meeste volwassenen te veranderen – kunnen pogingen om de andere partner te veranderen uw frustratie en teleurstelling vergroten.
Alberts mentale toestand is rustiger dan die van Debra. Hij kan van tijd tot tijd ontevreden zijn over het feit dat hij geen echte liefde ervaart, maar hij geniet van Debra’s liefde en zijn toekomst is zeker. Debra’s mentale situatie is minder stabiel, omdat er zowel intensere positieve emoties (liefde) als negatieve emoties (onzekerheid en frustratie) bij komen kijken. De angst die gepaard gaat met Debra’s gedrag is groter dan dat van Albert, en dit kan haar opbranden; uiteindelijk kan haar liefde voor Albert afnemen.
Persoonlijkheidskenmerken beïnvloeden ook de keuze tussen Alberts en Debra’s situaties. Mensen met meer egoïstische neigingen zullen eerder de voorkeur geven aan die van Albert, omdat ze denken dat ze geen moeite zullen hebben om een nieuwe partner te vinden. Meer rationele mensen zouden ook eerder voor Albert kiezen, terwijl meer romantische mensen eerder voor Debra’s situatie zouden kiezen. Leeftijd kan een andere relevante factor zijn: Oudere mensen wier romantische keuzemogelijkheden afnemen, of die misschien meer op zoek zijn naar gezelschapsliefde dan naar hartstochtelijke romantische liefde, zullen misschien eerder voor Alberts situatie kiezen.
Om samen te vatten: Het is vaak het geval dat de intensiteit van de liefde niet gelijk is onder geliefden; vandaar dat geliefden met dergelijke verschillen moeten omgaan.