Al vroeg in zijn carrière met het opereren van longkankerpatiënten, wist Dr. Raja Flores dat de meesten sigarettenrokers waren. Maar in de loop der jaren merkte Flores, een thoraxchirurg aan het Mount Sinai Medical Center in New York, een opzienbarend patroon op: Sommige van zijn patiënten hadden nog nooit een tabak sigaret gerookt. Zij rookten een andere drug: marihuana. En ze hadden een veel agressievere vorm van longkanker ontwikkeld.
In eerste instantie dacht Flores niet dat er een verband kon zijn tussen marihuana en longkanker. Het onderzoek naar het verband tussen wiet roken en kanker was schaars en grotendeels niet overtuigend. Maar naarmate de aantallen groeiden, vroeg Flores zich af of hij een soort grimmige nieuwe trend zag.
“Ik zei tegen mezelf: ‘wacht eens even, hier is weer iemand van in de 40 die nog nooit een sigaret heeft aangeraakt en de kanker is overal”, vertelde Flores aan NBC News. “Het is zo erg dat ik niet eens kan opereren.””
Flores uitte voor het eerst zijn zorgen over de schade van het roken van marihuana in SurvivorNet, een online gemeenschap voor kankerpatiënten en deskundigen. Hij erkent dat er geen wetenschappelijk bewijs is dat het roken van cannabis longkanker veroorzaakt. Maar hij maakt zich zorgen dat de combinatie van wijdverspreide legalisering en marketing over de potentiële gezondheidsvoordelen van marihuana bijdraagt aan de overtuiging dat cannabis een volledig goedaardige drug is. In feite bleek uit een nationaal representatief onderzoek onder Amerikaanse volwassenen, dat afgelopen zomer werd gepubliceerd, dat bijna een derde dacht dat het roken of vaping van wiet iemands gezondheid kon beschermen.
Veel Amerikanen hadden een vergelijkbaar beeld van tabak voordat bewijsmateriaal zich opstapelde waaruit bleek dat het roken van sigaretten longkanker kon veroorzaken, zei longarts Dr. Panagis Galiatsatos, een critical care instructeur aan de Johns Hopkins School of Medicine en directeur van de tabaksbehandelingskliniek aan Johns Hopkins Medicine.
Tot het aantal sigaret-gerelateerde longkankergevallen zich ophoopte tot een niveau dat niemand kon negeren, waren er zelfs gerespecteerde wetenschappers die waarschuwingen over de potentiële gevaren van het roken van tabak verwierpen, zei Galiatsatos.
Veroorzaakt marihuanagebruik longkanker?
Het meeste onderzoek zegt nee, maar dat betekent niet dat het roken van joints op lange termijn zonder gevolgen blijft.
Een overzicht uit 2016 waarin de gezondheidsproblemen in verband met marihuanagebruik werden gevolgd, vond sterk bewijs voor een verband tussen dagelijks of bijna dagelijks marihuanagebruik en chronische bronchitis, een ontsteking van de luchtwegen van de longen die hoest, piepende ademhaling en kortademigheid veroorzaakt.
“Er zijn effecten op de luchtwegen bij langdurig gebruik van gerookte marihuana,” zei Dr. Russell Bowler, directeur van de COPD kliniek bij National Jewish Health in Denver. Hij is lid van de adviescommissie voor volksgezondheid voor de detailhandel in marihuana voor het Colorado Department of Public Health and Environment, dat opdracht gaf voor de studie.
Dagelijkse of bijna-dagelijkse marihuanagebruik kan in verband worden gebracht met bulleuze longziekte, een aandoening waarbij luchtzakken worden gevormd in de long die de functie ervan verstoren, en pneumothorax, een aandoening die vaak leidt tot ingeklapte longen bij jonge mensen, ontdekte Bowler’s onderzoek.
Bowler zei dat er meer onderzoek moet worden gedaan naar het roken van marihuana en de ontwikkeling van longkanker.
“Er is heel weinig gepubliceerd over tweedehands blootstelling en er zijn onvoldoende gegevens om conclusies te trekken over de gezondheidseffecten ervan,” vertelde Bowler aan NBC News.
Eén reden voor het gebrek aan gegevens: Studies over marihuana kunnen niet worden uitgevoerd in de VS omdat, op federaal niveau, de drug in dezelfde klasse blijft als heroïne en LSD, een Schedule I drug. Dat betekent dat marihuana is aangemerkt als een drug met “een hoog potentieel voor misbruik” en “geen momenteel geaccepteerd medisch gebruik.”
Voorstanders van cannabisonderzoek in de VS zijn echter van mening dat marihuanawetten geen invloed mogen hebben op het vermogen van wetenschappers om de gevolgen van de drug op een bevolking te bestuderen.
Niets roken
Onderzoekers die de rook van cannabis en tabak vergelijken, zeggen dat ze vergelijkbaar kunnen zijn in de manier waarop ze de longen beschadigen.
“De rook van marihuana bevat veel van dezelfde vluchtige chemicaliën die in tabaksrook worden aangetroffen en die schadelijk zijn voor het longweefsel,” vertelde longarts Dr. Donald Tashkin, emeritus hoogleraar geneeskunde aan de David Geffen School of Medicine, UCLA, aan NBC News.
“Als longarts adviseer ik al mijn patiënten om niets te roken,” zei Tashkin.
Op het eerste gezicht lijken wietrokers een lager risico te lopen dan sigarettenrokers, omdat ze minder vaak per dag een vuurtje opsteken. Maar onderzoekers hebben ontdekt dat veel meer kankerverwekkende stoffen, zoals teer, in de longen terechtkomen wanneer een joint wordt gerookt dan een sigaret.
Dit komt omdat marihuana anders wordt gerookt dan een normale sigaret. Bij het traditionele vaping of het roken van een joint wordt de marihuanarook meestal diep in de longen geïnhaleerd en ingehouden, waardoor de giftige stoffen meer contact met de longen krijgen. Ook roken veel marihuanagebruikers een joint helemaal op.
Teer, het kleverige spul dat achterblijft na het verbranden, is geconcentreerd aan het einde van een joint en bevat hoge concentraties schadelijke stoffen die longcellen kunnen beschadigen.
Sommig onderzoek heeft aangetoond dat het roken van één joint vergelijkbaar is met het roken van vier tot twintig sigaretten. Deze bevindingen zijn een van de redenen waarom Tashkin verwachtte een verband te vinden tussen het roken van wiet en het ontwikkelen van longkanker.
“Regelmatig roken van marihuana op zichzelf veroorzaakt zichtbaar en microscopisch letsel aan de grote luchtwegen dat consequent wordt geassocieerd met een verhoogde kans op symptomen van chronische bronchitis die verdwijnen na het stoppen van het gebruik,” schreef Tashkin in een studie uit 2013 over de effecten van gewoontegetrouw marihuanagebruik op de longen.
Hij vond ook dat pre-kankerachtige veranderingen zich ontwikkelden in de longen, maar het leidde vaak niet tot kanker.
“In menselijke studies van langdurige marihuanagebruikers, vonden we wijdverspreide pre-kankerachtige veranderingen op de longen,” zei Tashkin. “Dat betekent niet dat als je deze veranderingen hebt, je longkanker zult ontwikkelen. Maar als het er is, loop je er een verhoogd risico op.”
Tashkin, die de afgelopen 30 jaar heeft meegeschreven aan talloze studies over de invloed van marihuana op de longen, heeft zelfs zijn eigen gegevens opnieuw geanalyseerd. Hij vond slechts bij een klein aantal patiënten een verhoogd risico op longkanker bij zware rokers. Het aantal was zo klein dat Tashkin niet geloofde dat het kon worden gebruikt als hard bewijs om de conclusie te ondersteunen dat wiet kanker kan veroorzaken.
Marijuana potenter dan ooit
In de VS is marihuana legaal door een doktersbevel in 33 staten en recreatief in 11 staten plus het District of Columbia.
Marijuana heeft, in tegenstelling tot tabak, geen controles op de sterkte of kwaliteit, zodat mensen niet dezelfde hoeveelheid in één dosis gebruiken. Ook kunnen degenen die medische marihuana gebruiken voor niet-specifieke aandoeningen, zoals pijnbestrijding, variëren in de hoeveelheid drug die ze nodig hebben om verlichting te bieden. Deze factoren maken het moeilijk voor onderzoekers om normen vast te stellen om de effecten van de drug te meten.
Potentere vormen van marihuana, soms skunk marihuana genoemd, kunnen een van de redenen zijn waarom mensen geen longkanker ontwikkelen, ondanks de inname van dezelfde kankerverwekkende stoffen als brandbare sigaretten, legt Browler uit.
“Nu in Colorado krijgen mensen een product dat routinematig 30 procent THC heeft. Dat betekent dat mensen een krachtiger product roken en misschien minder keren per dag roken om hetzelfde effect te krijgen,” zei Browler. “Sommige sigarettenrokers roken 1-3 pakjes per dag, dat zijn tot 60 sigaretten. Je zou niet meer in leven zijn als je 60 joints per dag rookt met 30 keer de hoeveelheid THC.”
Roken is misschien nog steeds de populairste vorm van marihuanagebruik, maar het gebruik van edibles is in populariteit toegenomen en dat heeft geen invloed op de longen, voegde hij eraan toe.
Een ding waar experts het over eens zijn, is dat er meer onderzoek nodig is.
In het begin van de jaren 50 stelden sommige vooraanstaande wetenschappers het idee ter discussie dat roken longkanker kon veroorzaken, maar pas toen er meer dan 30 miljoen sigarettenrokers in de VS waren, begon het gevaar voor de longen duidelijk te worden, zei Galiatsatos.
“Als we dit nu de rug toekeren, kunnen we later een grote ramp krijgen,” zei Flores.