Verbranden van gewassen: Punjab and Haryana’s killer fields

Het verbranden van biomassaresidu’s uit de landbouw, oftewel Crop Residue Burning (CRB), is aangemerkt als een groot gevaar voor de gezondheid. Niet alleen worden mensen in de onmiddellijke omgeving blootgesteld aan extreem hoge concentraties zwevende deeltjes, maar het is ook een belangrijke regionale bron van verontreiniging, die volgens verschillende bronverdelingsstudies tussen 12 en 60% bijdraagt aan de PM-concentraties. Bovendien veroorzaakt het verlies van vitale componenten zoals stikstof, fosfor, zwavel en kalium uit de bovenste bodemlaag, waardoor het land minder vruchtbaar wordt en op lange termijn onrendabel voor de landbouw.

Oorzaken en omvang

De belangrijkste oorzaken van de verbranding van gewasresten zijn tweeledig. Ten eerste is er een zeer korte tijdspanne tussen de oogst van padie en de teelt van tarwe, aan het eind van het Kharif-seizoen. Padie, of rijst, is een waterintensief gewas. Het hoge waterverbruik bij de teelt heeft ertoe geleid dat de centrale overheid en verschillende deelstaatregeringen de teelt van padie in de zomermaanden aan banden hebben gelegd. Om te voorkomen dat de schaarse watervoorraden in de zomer worden omgeleid, kan de padie-teelt wettelijk pas beginnen rond medio juni, wanneer de moessons gewoonlijk over Noord-India arriveren. Dit zorgt voor nog meer vertraging bij het met een mes tot aan de wortel afsnijden, waarbij de grote eenheden oogstmachines 6-10 cm padisteel op het veld achterlaten. De inkomensstijging en de daaruit voortvloeiende beschikbaarheid van mechanische werktuigen in Punjab en Haryana hebben geleid tot een toenemende mechanisatie van de landbouw in de afgelopen 10-15 jaar.

Traditioneel bestond de landarbeid in deze staten uit seizoensarbeiders, arbeidsmigranten uit de staten Uttar Pradesh en Bihar. Sinds 2005 is de vraag naar deze arbeidskrachten gedaald, waardoor er ook minder gegarandeerde inkomsten uit landarbeid beschikbaar zijn. De invoering van een regeling voor een gegarandeerd inkomen op het platteland in de vorm van de NREGA heeft verder geleid tot inkomensmogelijkheden in hun thuisstaten. Als gevolg daarvan is landbouwarbeid in delen van Punjab en Haryana een schaars goed geworden.

Het verwijderen van de rijststengel die op het veld achterblijft, is een arbeidsintensief proces. Omdat er geen arbeidskrachten beschikbaar zijn en de tijd om het veld voor te bereiden op de tarweteelt beperkt is, heeft de boer de keuze tussen investeren in dure en zelden gebruikte landbouwwerktuigen of het verbranden van de resten direct op het veld. Van de twee is de laatste goedkoper en vergt minder inspanning.

Volgens schattingen produceert Punjab ongeveer 19-20 miljoen ton padiestro en ongeveer 20 miljoen ton tarwestro. Ongeveer 85-90% van dit padiestro wordt op het veld verbrand, en in toenemende mate wordt ook tarwestro tijdens het rabi-oogstseizoen verbrand. In Haryana bestaat het probleem van de verbranding van rijststro ook, hoewel de schaal kleiner is dan in Punjab. De productie van rijststro wordt geschat op 2 miljoen ton.

Het oogstseizoen van het kharif begint in oktober. Deze beelden geven een beeld van de omvang van de branden in Punjab en Haryana in de afgelopen paar dagen. Elke stip vertegenwoordigt acres in brand staande landbouwgrond, gemakkelijk te detecteren met teledetectietechnologie. De branden begonnen in de eerste week van oktober en zijn sinds 10 oktober duidelijk heviger geworden.

Vooruitgang tot dusver

In termen van inspanningen die worden geleverd om de verbranding van gewasresten te verminderen, zijn tot dusver door diverse deelstaat- en centrale overheden en regelgevende instanties de volgende benaderingen gevolgd:

1. Verbod op de verbranding van gewasresten: Het verbranden van gewasresten is aangemerkt als een overtreding van de Air Act van 1981, het wetboek van strafvordering van 1973 en diverse toepasselijke wetten. Bovendien wordt een sanctie opgelegd aan elke overtredende landbouwer. Voor de handhaving wordt een beroep gedaan op administratieve ambtenaren op dorps- en blokniveau.

1. Opsporing en preventie: Er wordt gebruik gemaakt van een combinatie van teledetectietechnologie (satellietbeelden) en een team van plaatselijke ambtenaren (subdistrictsmagistraten, Tehsildars, ambtenaren voor blokontwikkeling, Patwaris en dorpsarbeiders) om verbranding van gewasresten in real time op te sporen en te voorkomen.

1. Oprichting van een marktplaats voor de verbranding van gewasresten: Er worden inspanningen gedaan om de mogelijkheden voor het alternatieve gebruik van padiestro en andere gewasresten te vergroten. Zo heeft bijvoorbeeld rijststro een aanzienlijke calorische waarde, waardoor het geschikt is voor gebruik als brandstof in elektriciteitscentrales op basis van biomassa. Evenzo kan het worden gebruikt voor de bereiding van biobrandstoffen, organische meststoffen en in de papier- en kartonindustrie. De strategie bestaat er in het algemeen in een reële economische en commerciële waarde toe te kennen aan het landbouwresidu en het verbranden ervan tot een economisch verlies voor de landbouwer te maken.

1. Bereikings- en bewustmakingscampagnes: Er worden voortdurend inspanningen geleverd om de gezondheidseffecten van de verbranding van gewasresten onder de aandacht te brengen. Hierbij worden extreem hoge niveaus van toxische deeltjes geproduceerd, die de gezondheid van de mensen in de directe omgeving van de verbranding aantasten. Daarnaast worden ook inspanningen geleverd door middel van kisan-kampen, opleidingen en workshops, naast campagnes via verschillende gedrukte media, televisieprogramma’s en radiojingles, om landbouwers te informeren over het alternatieve gebruik van gewasresten.

1. Subsidie op agro-implementaties: De regeringen van de deelstaten hebben in samenwerking met het centrum programma’s opgezet voor de toekenning van subsidies voor mechanische werktuigen waarmee de bodem kan worden bewerkt, zodat de gewasresten in de bodem kunnen worden vastgehouden en de vruchtbaarheid ervan kan worden verhoogd, of voor het verzamelen van gewasresten om deze voor commerciële doeleinden te gebruiken. De hoge kosten van deze werktuigen betekenen echter dat, ondanks de subsidies, momenteel slechts een klein aantal landbouwers toegang heeft tot deze werktuigen.

1. Diversificatie van de gewassen: Er worden verschillende langetermijninspanningen gedaan om de teelttechnieken te diversifiëren, zodat verbranding van gewasresten effectief kan worden voorkomen. Dit wordt nagestreefd door de teelt van alternatieve gewassen (naast rijst/padie en tarwe) die minder gewasresten produceren en grotere tussenperioden tussen de teeltcycli hebben.

Maatregelen voor de toekomst

Stevigere controle- en handhavingsmechanismen door het gebruik van teledetectietechnologie – gebruik van realtime satellietbeelden – samen met handhavingsteams op dorpsniveau met als doel de verbranding van gewasresten tot nul terug te brengen door preventie en bestraffing.

Er moet een groter aantal op biomassa gebaseerde elektriciteitsprojecten worden opgezet waarbij grotere hoeveelheden padiestro worden gebruikt. Momenteel wordt bij de operationele en geplande projecten in Punjab cumulatief slechts 0,94 miljoen ton padiestro gebruikt, terwijl de productie op 19 à 20 miljoen ton wordt geschat. Punjab zal de bouw van bestaande installaties moeten bespoedigen en nieuwe installaties moeten plannen. Haryana heeft momenteel geen operationele, op biomassa gebaseerde energieprojecten. Het zal een beleidsprogramma moeten ontwikkelen voor op biomassa gebaseerde elektriciteitscentrales. De Central Electricity Regulatory Commission (CERC), die ressorteert onder het Ministerie van Energie, heeft reeds gunstige tarieven vastgesteld voor elektriciteitscentrales die gebruik maken van biomassa, teneinde de vestiging van een groter aantal van dergelijke centrales te stimuleren. In Punjab is dit tarief vastgesteld op 8,17 Rs per eenheid, en is het zelfs hoger dan concurrerende bronnen van hernieuwbare energie, zoals zonne-energie of op windenergie gebaseerde energieprojecten.

Effectieve en ruimere subsidiemogelijkheden, zodat landbouwwerktuigen op grote schaal beschikbaar kunnen worden gesteld. De extractie van rijststro of andere gewasresten van het veld is een essentiële stap voor het gebruik ervan in elektriciteitscentrales, of voor enig ander gebruik. Momenteel kan dit niet met de hand worden gedaan, wegens een tekort aan aanbodzijde op de arbeidsmarkt. Het alternatief is het verlenen van subsidie voor landbouwwerktuigen, met het doel de CRB te verminderen. Punjab heeft een voorstel om subsidie te verlenen voor 67 750 eenheden landbouwwerktuigen, en Haryana heeft in mei een regeling aangemeld om 1810 eenheden landbouwwerktuigen te subsidiëren. Dit is niet voldoende, gezien de productie van respectievelijk 19-20 miljoen en 2 miljoen ton rijststro. Een van de manieren om vooruitgang te boeken is het bevorderen van het model van mede-eigendom. Er bestaan meer dan 1700 coöperatieve en particuliere landbouwmachineservicecentra (AMSC’s), die het middelpunt van dergelijke subsidies kunnen vormen. Het is belangrijk dat de landbouwer de waarde van het gewasresidu inziet en deze werktuigen wil gebruiken voor extractie en verpakking.

Oprichting van een markt voor padiestro, samen met een mechanisme voor de commerciële aankoop van padiestro voor gebruik in op biomassa gebaseerde energieprojecten, als brandstof in steenovens en bij de produktie van ethanol. De oprichting van bioraffinaderijen voor het gebruik van padiestro is een andere haalbare optie. Punjab heeft projecten in verschillende stadia van planning waarbij 1,5 miljoen ton rijststro wordt gebruikt. Er is behoefte om de operationele status te bespoedigen en meer projecten te plannen.

Het gebruik van padiestro in de vorm van biomassapellets, die commercieel kunnen worden verkocht als de belangrijkste brandstof voor een industriële boiler, ter vervanging van steenkool. Micro-pelletfabrieken moeten worden gestimuleerd en lokaal gebruik moet worden bevorderd. Alternatief gebruik van rijststro voor de productie van papier, karton en verpakkingsmateriaal moet worden bevorderd, als alternatief voor synthetische verbindingen.

Aanbevelingen van deskundigen

Volgens Sunita Narain, directeur-generaal van het Centrum voor Wetenschap en Milieu, “moeten boeren in het kader van de Rashtriya Krishi Vikas Yojana Rs 1.000 per acre betaald krijgen, zodat ze de praktijk van het verbranden van rijststro kunnen mijden. Ze moeten subsidies krijgen voor de aankoop van Rotavator-machines die helpen bij het snijden en mengen van landbouwstoppels met de grond. We moeten begrijpen waarom de boeren stoppels verbranden en dan het fundamentele probleem aanpakken.”

Een probleem dat elk jaar terugkeert

Elk jaar is de verbranding van gewassen in de regio het begin van de jaarlijkse escalatie van de concentraties verontreinigende stoffen in de lucht, wat leidt tot massale wintervervuiling in de regio. Dit wordt nog verergerd door het massale gebruik van rotjes in de regio, rond Diwali, eind oktober. Daarna veranderen de weerpatronen, waardoor de temperaturen dalen en het verspreidingseffect van verontreinigende stoffen afneemt. Het verbranden van biomassa (bladeren en ander organisch afval) en afval door duizenden kleine vuurtjes die voor de warmte worden aangestoken, samen met de massale branden op vuilstortplaatsen, dragen er alleen maar toe bij dat de lucht vol giftige verontreinigende stoffen zit en ongeschikt is om in te ademen.

Wij zijn een stem voor u; u bent een steun voor ons geweest. Samen bouwen we aan journalistiek die onafhankelijk, geloofwaardig en onbevreesd is. U kunt ons verder helpen door een donatie te doen. Dit zal veel betekenen voor ons vermogen om u nieuws, perspectieven en analyses vanaf de grond te brengen, zodat we samen verandering kunnen brengen.