Van keizers tot uitvinders: de onbezongen helden om te vieren in Black History Month

In 1926 lanceerde de Amerikaanse historicus Carter G Woodson, de zoon van voormalige slaven, de Negro History Week om belangrijke mensen en gebeurtenissen uit de Afrikaanse diaspora te herdenken. “Als een ras geen geschiedenis heeft,” zei hij, “wordt het een verwaarloosbare factor in het denken van de wereld, en loopt het gevaar te worden uitgeroeid.” Hernoemd en uitgebreid in de jaren 1970, wat we nu kennen als Black History Month wordt gevierd in het Verenigd Koninkrijk sinds 1987.

Dit jaar, zoals elk jaar, zal de focus liggen op scharnierende en goed gedocumenteerde figuren zoals Martin Luther King, Frederick Douglass en Harriet Tubman. Maar er zijn anderen wier vaak radicale werk vaak wordt vergeten. In een poging om ten minste een aantal van hen te eren, vroegen we zwarte historici en culturele figuren om hun eigen helden en keerpunten te nomineren.

Robert Wedderburn door Kwame Kwei-Armah

Wedderburn was een 19e-eeuwse politieke opruier, die zo machtig was dat hij op een geheime lijst van de Britse regering met potentieel gevaarlijke hervormers werd gezet. Hij zette zich in voor de afschaffing van de slavernij en de herverdeling van de rijkdom in Groot-Brittannië, publiceerde in 1824 een boek, The Horrors of Slavery, en werd meerdere malen gearresteerd voor zijn activisme, dat als “godslasterlijk” werd beschouwd. Hij was controversieel, maar hij maakte ook deel uit van een posse van gekleurde mensen die allemaal radicaal waren; niet alleen om zichzelf te verdedigen, maar om te proberen alle gemarginaliseerde mensen te verheffen.

Hij was een echte revolutionair, en ik heb geen idee waarom hij in de vergetelheid is geraakt. Mensen kunnen vandaag de dag van hem leren, omdat hij opkwam tegen de regering van die tijd in een vorm van radicale retoriek die zijn omgeving uitdaagde. Hij sprak de waarheid tegen de macht. Hij wilde dat de regering egalitair zou zijn, en hij kwam niet alleen op voor zwarte mensen. In de termen van vandaag zouden we hem intersectioneel noemen, maar hij deed dat toen al en richtte zich op de waardigheid van mensen, pleitte daarvoor vanaf de kansel en in drukwerk.

Kwame Kwei-Armah is de artistiek directeur van de Young Vic

Keizer Septimius Severus door Olivette Otele

Septimius Severus, geboren in 145 in wat nu Libië is, was de eerste zwarte Romeinse keizer. Zijn heerschappij kwam na Marcus Aurelius, en hij begon wat wordt gezien als de laatste dynastie van het keizerrijk: de Severische dynastie. Hij stond bekend als een meedogenloos militair leider, maar wordt niet goed herinnerd, misschien vanwege zijn ras en omdat hij werd overschaduwd door flamboyante keizers als Caesar en Nero.

Er kan een tweedeling zijn in de zwarte geschiedenis – je bent de held of het slachtoffer – maar hier is iemand die enorm machtig en bevoorrecht was, en een compromisloze man van zijn tijd.

Als je aan het Romeinse rijk denkt, denk je nooit aan iemand die in Noord-Afrika is geboren, maar het rijk was zo uitgestrekt dat het zich uitstrekte tot voorbij wat we nu het westen noemen. Er was toen niet zo’n starre grens tussen de continenten; dat is slechts een hiërarchie die wij sindsdien hebben ontwikkeld. Door Severus kunnen we zien dat die grenzen kunstmatig zijn en dat mensen van Afrikaanse afkomst door de geschiedenis heen posities van grote macht bekleedden.

Olivette Otele is hoogleraar geschiedenis aan de Bath Spa University

Lewisham mothers against the sus law door Paul Boateng

Er was een scharniermoment in mijn leven, en in het Britse leven, in 1975 toen een groep zwarte moeders in Lewisham, Zuidoost-Londen, bijeenkwam om campagne te voeren tegen de “sus”-wet die de politie de bevoegdheid gaf om iedereen te arresteren van wie ze vermoedden dat die rondhing met de bedoeling om bepaalde misdrijven te plegen. Deze bevoegdheid werd onevenredig gebruikt tegen jonge zwarte mannen. Op een dinsdagavond in februari kwamen deze vrouwen samen en zeiden gewoon “nee”. Ze wilden hun zonen redden, en daaruit groeide een hele beweging.

Ik was advocaat in opleiding in die tijd, en ze kwamen naar me toe om hulp te vragen. De campagne groeide en omvatte kerken, alle politieke partijen en vakbonden, totdat in 1980 een select committee van Binnenlandse Zaken werd gehoord en uiteindelijk werd aanbevolen de wet in te trekken.

Het was voor mij een mijlpaal in de geschiedenis van zwarte organisaties in Groot-Brittannië. Er is nooit een vervanging voor activisme en organisatie vanuit de basis. Macht geeft niets toe zonder een eis; dat heeft het nooit gedaan en dat zal het ook nooit doen.

Paul Boateng is een Labour-parlementslid en voormalig kabinetsminister

Vodou-ceremonie in Bois Caïman door Kehinde Andrews

De Haïtiaanse revolutie van 1791 tot 1804 is de enige succesvolle slavenopstand in de geschiedenis. Een deel van het succes is te danken aan het feit dat alle tot slaaf gemaakte mensen in het land bijeen werden gebracht. Dat werd bekrachtigd door een Vodou-ceremonie in de nacht van 21 augustus 1791 in Bois Caïman, waarbij de aanwezigen een eed aflegden om wraak te nemen op hun Franse meesters.

Een van de dingen die de slavernij deed, was het Afrikaans-zijn van de tot slaaf gemaakten wegnemen – ze namen hun namen af, en slaven mochten niet met elkaar omgaan, hun oorspronkelijke taal spreken of hun oorspronkelijke religie aanhouden. Veel van de slaven in Haïti waren in Afrika geboren, dus deelname aan deze ceremonie, geleid door de hogepriester Dutty Boukman en priesteres Cécile Fatiman, gaf hen een vrijbrief om hun tradities te behouden.

Vodou heeft zijn wortels in de stamreligies van West-Afrika, en deze slaven hadden ze naar Haïti gebracht om de culturele praktijken van Vodou te vormen die we vandaag kennen. Het was versterkend, en bracht hen uiteindelijk in opstand. Figuren als Toussaint L’Ouverture worden herinnerd als de leiders, maar deze grassroots Afrikaanse spiritualiteit was even belangrijk.

We hebben nu een misplaatste afkeer van Vodou, een opvatting dat het hekserij is, maar dit is het spirituele geloof van een heel volk, en het moet niet worden gebagatelliseerd. Bewust zijn van je tradities en erfgoed is heel belangrijk. Het is geen hekserij – het gaat erom dat je je verbindt met je Afrikaanse wortels en dat je dat levend houdt.

Kehinde Andrews is hoogleraar zwarte studies aan de universiteit van Birmingham

Claudia Jones door Valerie Amos

Ik groeide op met veel verhalen over Claudia Jones, die in 1964 overleed toen ik 10 was. Mijn ouders vertelden me hoe ze het Caraïbisch Carnaval had opgericht, de voorloper van het Notting Hill Carnaval.

Maar dat was niet het belangrijkste voor mij. In plaats daarvan was het dat ze tijdens haar hele politieke activisme, eerst als zwarte feministische leider in de Communistische Partij in de VS in de jaren veertig en daarna als communistische activiste in Groot-Brittannië nadat ze in 1955 was uitgewezen, altijd onbevreesd sprak over de strijd van de vrouw.

Ze legde echt de verbanden tussen ras, geslacht en klasse – ze was intersectioneel voordat dat echt als een term werd opgevat. Ze zat in een partij die door mannen werd gedomineerd, en ze stond vooraan om te pleiten voor niet alleen een vertegenwoordiging van de arbeidersklasse, maar ook voor de inclusie van vrouwen en voor mensen van kleur.

Het andere dat resoneert is dat ze in het Caribisch gebied werd geboren en vervolgens naar de VS ging voordat ze naar Groot-Brittannië kwam, en dus vertegenwoordigt haar leven de Afrikaanse diaspora. Ze kwam in Groot-Brittannië aan op het hoogtepunt van het Windrush-racisme in het midden van de jaren ’50 en vocht tegen de beperkingen voor Commonwealth-burgers die naar Groot-Brittannië kwamen. Het feit dat mensen uit het Gemenebest die het grootste deel van hun leven in Groot-Brittannië hebben doorgebracht, vandaag de dag nog steeds worden gedeporteerd, zoals in het Windrush-schandaal, is iets waar zij van zou hebben afgekeken. Haar nalatenschap moeten we onthouden en blijven nastreven.

Valerie Amos is directeur van Soas University of London

George Washington Carver door Jak Beula

George Washington Carver was een uitvinder en landbouwwetenschapper wiens werk in het begin van de 20e eeuw ons uiteindelijk pindakaas opleverde, evenals 300 andere van pinda’s afgeleide producten, waaronder zeep, meel en isolatie. Hij gaf het allemaal weg en droeg zijn patenten op aan het Amerikaanse volk.

Hij verschilt niet van andere presteerders van Afro-Amerikaanse afkomst die in de geschiedenis niet de plaats en de ruimte hebben gekregen die hun toekomt. Ik werd in 2004 benaderd door English Heritage, dat slechts 15 gedenkplaten voor gekleurde mensen in Engeland had. Daarom zijn we de blauwe-plaquecampagne begonnen om mensen van zwarte afkomst erkenning te geven. In de jaren daarna hebben we er meer dan 50 opgehangen, evenals twee standbeelden – een daarvan is een gedenkteken op Windrush Square in Brixton voor de Afrikaans-Caribische soldaten die in de Eerste en Tweede Wereldoorlog hebben gevochten.

Wanneer je historische locaties en mensen als Carver gedenkt, vier je ons gemeenschappelijk erfgoed. Mensen zouden zich meer bewust moeten zijn van tussen wie we leven en onze gedeelde geschiedenissen.

Jak Beula is de oprichter van de Nubian Jak Community Trust

Alice Kinloch door Hakim Adi

Alice Kinloch was een Zuid-Afrikaanse activiste die aan het eind van de jaren 1890 naar Groot-Brittannië kwam en hielp bij de oprichting van de African Association, hoewel die meestal aan een man wordt toegeschreven, Henry Sylvester-Williams. De African Association riep de eerste Pan-Afrikaanse Conferentie bijeen, die in 1900 in Londen werd gehouden. Dit was het eerste grote evenement waarbij de term pan-Afrikaans werd gebruikt en waarbij mensen uit de hele diaspora bijeenkwamen om met één stem te spreken.

Kinloch is uit de geschiedenis geschreven, en er is niet veel over haar bekend – ik heb zelfs nog nooit een foto van haar gezien – maar zij speelde een leidende rol in een tijd waarin weinig Afrikaanse vrouwen actief waren in de politiek in Groot-Brittannië of elders.

Hakim Adi is hoogleraar in de geschiedenis van Afrika en de Afrikaanse diaspora aan de Universiteit van Chichester

George William Gordon door Priyamvada Gopal

George William Gordon werd opgehangen na de Morant Bay-opstand van 1865, toen honderden Jamaicanen protesteerden tegen de schrijnende armoede van het koloniale bewind. Gordon, een Jamaicaan van gemengd ras en Brits onderdaan, werd ervan beschuldigd de opstand te hebben beraamd, hoewel zijn enige “misdaad” was dat hij zich uitsprak tegen de heerschappij van de planters en het koloniale wanbestuur.

Zijn snelle ophanging veroorzaakte een enorme controverse in Groot-Brittannië. Hij werd een martelaar rond wie het eerste gerommel van solidariteit over de rassengrenzen heen ontstond. Overal in het land werden arbeidersbijeenkomsten gehouden om zijn dood te herdenken en protesten te organiseren. Mensen hielden zelfs schijnbegrafenissen voor hem en betoogden dat hij weliswaar een andere kleur had, maar nog steeds een Engelsman was, en dat iedereen een doelwit van het keizerrijk kon worden.

Priyamvada Gopal is lezer Engelstalige en aanverwante literatuur aan de Universiteit van Cambridge

{{#ticker}}

{{topLeft}}

{{{bottomLeft}}

{{topRight}}

{{bottomRight}}

{{#goalExceededMarkerPercentage}}

{{/goalExceededMarkerPercentage}}

{{/ticker}}

{{heading}}

{{#paragraphs}}

{{.}}

{{/paragraphs}}{highlightedText}}

{#cta}{{text}{{/cta}}

Houd me in mei op de hoogte

• Delen op Facebook
• Delen op Twitter
• Delen via E-mail
• Delen op LinkedIn
• Delen op Pinterest
• Delen op WhatsApp
• Delen op Messenger