April 5, 2007 — Gescheiden, onthoofd, gestorven. Gescheiden, onthoofd, overleefd. Zo was het lot van de vrouwen van Hendrik VIII, de brutale rokkenjager wiens echtscheidingen eeuwen geleden een aardverschuiving veroorzaakten in de katholieke kerk.
Heden ten dage staan vrouwen niet voor de doodstraf in het huwelijk, maar vaak wel voor hun reputatie als ze meer dan één echtgenoot hebben gehad. Hoewel koningen en beroemdheden vaak bruiden tellen als veroveringen, hebben vrouwen meer kans om gestigmatiseerd te worden na meerdere uitstapjes naar het altaar.
Toen Judy Nathan en Rudy Giuliani zes huwelijken tussen hen onthulden, was het de vrouw van de presidentskandidaat die het onderspit delfde. De echtscheiding van Adlai Stevenson was misschien een probleem toen hij in 1952 en ’56 voor het Witte Huis ging, maar tegenwoordig lijkt het geen probleem te zijn voor Giuliani, de Republikeinse senator John McCain of de Democratische presidentskandidaat voor 2004 John Kerry.
Seriële monogamie is niet de norm. Uit enquêtes van de Amerikaanse volkstelling blijkt dat slechts 3 procent van de mannen en vrouwen drie keer of meer trouwt, vergeleken met 13 procent van de mannen en 14 procent van de vrouwen die twee keer trouwen.
In een rapport uit 2005 “State of Our Unions” concludeerde The National Marriage Project van de Rutgers University dat echtscheiding niet langer een taboe was. Maar, zeggen relatie-experts, de eeuwenoude dubbele standaard geldt nog steeds als het gaat om de seksen.
“Het stigma daalt, maar er is een grens zoals we zien in New York (met Guiliani en Nathan),” zei David Popenoe, hoogleraar en voormalig sociaal en gedragswetenschappen aan Rutgers. “Hoeveel huwelijken kun je hebben en er heel uitkomen?”
Televisiekijkers kunnen knipogen over Larry King’s seksuele dapperheid met zes vrouwen, maar Elizabeth Taylor – met zeven echtgenoten – wordt gebrandmerkt als “onstabiel, promiscue en een lachertje,” zei William Doherty, hoogleraar familie- en sociale wetenschappen aan de Universiteit van Minnesota.
“In huwelijks- en gezinszaken verwachten we nog steeds dat vrouwen degenen zijn die het gezin bij elkaar houden, en dus lijkt het erop dat ze heeft gefaald in haar kerntaak,” zei hij. “Helaas verwachten we meer van vrouwen dan van mannen.”
De Nationale Raad voor Gezinsrelaties meldt dat ongeveer 50 procent van alle Amerikaanse huwelijken eindigt in een scheiding. Daarna hertrouwt ongeveer tweederde van alle vrouwen en driekwart van alle mannen ten minste één keer. In tweede en volgende huwelijken stijgt het scheidingspercentage tot meer dan 50 procent.
“Het feit dat ‘hogere orde’ huwelijken in een hoger tempo ontbinden lijkt contra-intuïtief,” zei Nancy Gonzalez, een National Council of Family Relations family life educator. “Men zou kunnen veronderstellen dat gezien iemands ervaring met echtscheiding, er een sterke motivatie zou zijn om deze gebeurtenis opnieuw te vermijden.”
Vrouwen die meerdere keren getrouwd zijn geweest, aarzelen vaak om eerdere relaties te noemen uit angst dat ze zullen worden beoordeeld als onbekwaam om relaties te onderhouden of als gebrekkig in waarden.
Voor een vrouw die getrouwd is met man nummer drie, was het liefde op het eerste gezicht toen ze zeven jaar geleden tijdens een vliegtuigvlucht een intens gesprek aanknoopte met haar toekomstige echtgenoot. Maar de voormalige universiteitsprofessor en redacteur had heel wat overtuigingswerk te verrichten voordat de relatie vorderde: Ze was al twee keer eerder getrouwd geweest.
“Ik vertelde het hem aan het eind van de eerste date,” zei Ann Owens, die niet haar echte naam wilde gebruiken. Ze is nu 44 en gelukkig getrouwd in New Jersey. “Ik was emotioneel nog aan het wankelen na een scheiding en hij leefde vooral met me mee. Maar op een ander niveau was hij nerveus dat ik het huwelijk licht op zou vatten. Als ik al twee scheidingen achter de rug had, twijfelde hij aan mijn trouw aan het huwelijk vanwege mijn voorgeschiedenis.”
Owens was 26 toen ze met haar eerste man trouwde — een veelbelovende arts — nadat ze in 1986 was afgestudeerd aan de universiteit. Ze werd aangetrokken door de stabiliteit van zijn carrière en zijn grote Italiaanse familie. “Ik bewonderde hem om zijn talent,” zei ze. “Hij was zeer bekwaam en verantwoordelijk, en hij paste zo’n beetje in het plaatje van wat een goede echtgenoot zou moeten zijn.”
Het paar had een grote witte bruiloft in een kerk. Maar na een jaar scheidden ze.
“Ik was verliefd op hem, maar ik kende geen andere opties dan dat te uiten door te trouwen. Ik was jong, en op een bepaald niveau voelde ik me gevangen,” zei ze.
Toen ze 33 was, ontmoette Owens echtgenoot nr. 2. Hij was een professor in haar vakgebied – vergelijkende literatuur – en het leek erop dat ze een perfecte match waren. Maar de relatie was emotioneel en stormachtig, en na twee jaar eindigde het in een scheiding. Teleurgesteld in zichzelf, bang dat ze nooit een gezin zou hebben, gleed ze af in een depressie.
“Ik was op een feestje kort na de tweede scheiding,” zei Owens. “Iemand die ik nauwelijks kende, begon me te vragen wat er was gebeurd en uit de vragen die hij stelde, kon ik opmaken dat hij via via al persoonlijke informatie over mij had gekregen. Ik had het gevoel dat mijn privé-leven werd blootgelegd. Iedereen houdt van een schandaal en ik was me er zeer van bewust dat mensen er waarschijnlijk over zouden roddelen.”
Het National Center for Health Statistics meldt dat de kans op hertrouwen onder gescheiden vrouwen 54 procent in vijf jaar is. Er is echter ook een grote kans dat tweede huwelijken eindigen in scheiding of echtscheiding (23 procent na vijf jaar en 39 procent na 10 jaar).
Sociale wetenschappers van de in Minnesota gevestigde National Council of Family Relations speculeren dat degenen die echtscheiding meer accepteren, meer geneigd zijn om het opnieuw te doen. Maar in sommige gevallen zijn er problemen met middelenmisbruik, geestelijke gezondheidsproblemen, armoede of geweld in het gezin die hen voorbestemmen tot een instabieler leven, ongeacht in welk huwelijk ze zaten.
Gaetano Ferro, voorzitter van de American Academy of Matrimonial Lawyers, gelooft dat de houding van het publiek ten opzichte van vrouwen is veranderd.
“Toen ik 30 jaar geleden als advocaat begon, werden vrouwen die meerdere keren getrouwd waren gedevalueerd. Er was een gevoel dat het tweede of derde huwelijk minder waard was dan het eerste huwelijk. Dat hoor je niet meer zo vaak. Elk huwelijk heeft zijn eigen voorwaarden.”
Ferro geeft de menselijke natuur de schuld van mislukte huwelijken. “Mensen maken dezelfde fouten en trouwen soms opnieuw met dezelfde persoon,” zei hij.
Dat was niet het geval met Owens, die vandaag een sterk huwelijk heeft met echtgenoot nr. 3 — een andere professor vijf jaar jonger dan zij. Maar, zegt ze, ze is nog steeds zelfbewust over haar eerdere huwelijken.
Vrouwen hebben veel vooruitgang geboekt op de werkvloer, maar minder in de slaapkamer, volgens Owens, wiens huidige echtgenoot nooit eerder getrouwd was geweest. “Mannen zijn zich zeer bewust van hun rol als kostwinner en als de vrouw meer ervaren is en de overhand heeft, worden ze daardoor verzwakt.”
“Het heeft meer te maken met de ongelijke machtsverhoudingen in de relatie,” zei ze. “Dat is waar het stigma op geslacht gebaseerd is. Mannen mogen meer ervaring hebben dan vrouwen.”
Ondanks dat Owens zich onapologetisch voelt over haar huwelijksfouten, zal ze dit artikel niet aan haar man of schoonfamilie laten zien, en realiseert ze zich dat het uiteindelijke gesprek dat ze met haar kinderen zal hebben — nu nog maar 3 en 5 — “emotioneel lastig is.”
“Dat is de echte vraag in mijn hoofd, want ik geloof in een open, eerlijke relatie met kinderen en zij zullen er uiteindelijk achter komen en zich verraden voelen als ik het hen te laat in het leven vertel,” zei ze. “En ik maak me zorgen dat mijn man zich slecht zal voelen omdat het een deel van mijn leven was dat niets met hen te maken heeft.”