In deze artikelenreeks wordt de minder bekende artistieke productie onderzocht van kunstenaars die bekend zijn geworden door een ander medium of kunstgenre. Vaak dragen grote kunstenaars veel verschillende hoeden, maar breken ze door en worden ze geprezen om hun werk in één specifiek medium. Wij willen het veelzijdige karakter van hun talent belichten door niet hun bekendste werk te belichten, maar de minder bekende kant van hun artistieke productie. In onze vorige editie stelden we psychedelische muziekpionier Don Van Vliet voor, die ook een getalenteerd schilder was. Nu staat de onnavolgbare David Lynch, meester van het surrealisme, de neo-noir en de Amerikaanse kitsch in de hedendaagse cinema, centraal en richten we onze aandacht niet op zijn beroemde films, maar op zijn al even vreemde en wonderbaarlijke schilderijen.
Kent u iemand die dit artikel interessant zou vinden?
The David Lynch We Know
David Lynch staat bekend om zijn idiosyncratische cinema, waarmee hij bizarre, verontrustende en unieke werelden creëert die zowel kunstenaars, filmmakers als muzikanten inspireren om te proberen hun eigen Lynchiaanse sferen te creëren. Sinds hij in 1977 zijn eerste film Eraserhead maakte, een grote cultklassieker, is Lynch surrealisme, neo-noir, alledaagse Amerikaanse kitsch, mysterie, horror en non-lineaire droomverhalen blijven vermengen tot een filmtaal die aangrijpend, verontrustend en verleidelijk is. Zijn films Blue Velvet (1986), Wild at Heart (1990), Lost Highway (1997), Mulholland Drive (2001) en Inland Empire (2006) werden stuk voor stuk lovend ontvangen en vonden weerklank bij een breed publiek, ondanks het feit dat hun stijl en verhalen vreemd en soms moeilijk te vatten zijn. Lynch heeft een interessante positie weten te veroveren in de wereld van de cinema, als regisseur van uitgesproken niet-mainstream films die desondanks groot zijn geworden in Hollywood, met aanzienlijke kassuccessen. Naast deze films is hij misschien wel het bekendst van Twin Peaks (1990-1991 en 2017), de veelgeprezen moord-mysterie televisieserie die hij samen met Mark Frost creëerde en die opnieuw naadloos all-American kitsch vermengt met surrealisme, horror en mysterie.
In feite is elk creatief project dat Lynch aanpakt doortrokken van zijn onmiskenbare vingerafdrukken en hij is toevallig goed in een heleboel verschillende dingen. Hoewel hij vooral bekend is om zijn films, is hij ook een volleerd muzikant met verschillende albums op zijn naam, een uitstekend fotograaf, en een verbazingwekkende schilder die vaak exposeert. Om zijn schilderkunst te kunnen begrijpen, moeten we eerst kijken naar de jonge David Lynch en hoe hij zijn leven in de kunst begon.
David Lynch maakt kennis met een leven in de kunst
In zijn boek Catching the Big Fish – Meditation, Consciousness, and Creativity, beschrijft Lynch hoe hij voor het eerst in aanraking kwam met kunst. Hij schilderde en tekende altijd al graag, maar had zich voorgenomen dat als je eenmaal volwassen was, je moest stoppen met schilderen en tekenen en iets serieuzers moest gaan doen. Op een dag, toen hij in de negende klas zat, ontmoette hij een jongen op het voorgazon van het huis van zijn vriendin. De vader van deze jongen was schilder, en toen Lynch meer hoorde over wat dit inhield, wist hij plotseling dat hij ook schilder wilde worden, leven wat hij “het kunstleven” ging noemen.”
Hij geloofde dat leven in de kunst een volledige toewijding aan het schilderen betekende, waarbij al het andere van ondergeschikt belang werd. Hij ging naar de Pennsylvania Academy of the Fine Arts om schilderen te studeren, en werd er volledig door in beslag genomen. In zijn woorden: “Ik had geen interesse in film. Ik ging wel eens naar een film, maar ik wilde eigenlijk alleen maar schilderen.” Het eerste moment dat hij overwoog zich op het terrein van de film te begeven, kwam op een dag toen hij op de academie aan een schilderij werkte. Het schilderij was van een tuin bij nacht, en had veel zwart met groene planten die uit de duisternis tevoorschijn kwamen. Plotseling begonnen de planten te bewegen en hoorde hij een geluid, dat de wind was, die uit de planten tevoorschijn kwam. Deze ervaring bleef hem bij, en zorgde ervoor dat hij zich begon af te vragen of film een manier kon zijn om schilderijen te laten bewegen.
Six Men Getting Sick
Lynchs eerste uitstapje naar de cinema na deze ervaring met zijn schilderij kwam aan het eind van het schooljaar, toen hij besloot om daadwerkelijk een “bewegend schilderij” te maken. Hij bouwde een gebeeldhouwd scherm en projecteerde er een geanimeerde stop-motion film op, genaamd Six Men Getting Sick (1966). De film toont zes mannelijke figuren die ziek worden en overgeven, met een aftelling als geluidscomponent. Toen een oudere student het project zag en Lynch de opdracht gaf er een te bouwen voor bij hem thuis, ging de bal aan het rollen en beetje bij beetje werd Lynch hevig verliefd op het medium film. Toch heeft hij gedurende zijn zeer succesvolle filmcarrière het schilderen nooit helemaal losgelaten. Hij deed het gewoon allemaal.
The Angriest Dog in the World
Tijdens het werken aan zijn eerste film, Eraserhead, bedacht Lynch het stripverhaal The Angriest Dog in the World. Hij tekende een klein hondje dat boos keek, en begon ernaar te kijken en zich af te vragen waarom het boos was. Toen maakte hij een strip van vier blokken waarin de hond nooit bewoog. Drie stukken speelden zich overdag af, één ’s nachts. De tijd verstrijkt, maar de hond beweegt nooit. Lynch legt uit: “En het viel me op dat het de omgeving is die de woede veroorzaakt – het is wat er in de omgeving gebeurt. Hij hoort dingen uit het huis komen. Of er gebeurt iets aan de andere kant van het hek, of een of andere weersomstandigheid.” Uiteindelijk besloot hij dat het interessant zou zijn om ballonnen met dialoog te maken die vanuit het huis kwamen, met de hond buiten. De strip werd negen jaar lang eenmaal per week gepubliceerd door de L.A. Weekly en later ook door de Baltimore Sun.