Schaarste Definitie

Schaarste Economie Definitie Uitgebreid

Schaarste en economie gaan hand in hand – economie is immers de studie van de toewijzing van schaarse middelen. Wat is dan het belang van schaarste? Wel, het betekent dat mensen beslissingen moeten nemen over hoe ze hun nut kunnen maximaliseren. Met andere woorden, consumenten moeten beslissen hoe ze de middelen het best kunnen gebruiken om maximale voldoening te verkrijgen.

Omdat middelen schaars zijn, moeten we kiezen tussen opties, wat een opportuniteitskost inhoudt. Door het ene boven het andere te verkiezen, zien we af van die optie. Dit is de aard van schaarste, die compromissen inhoudt. We kunnen niet zowel de nieuwste PlayStation als de nieuwste Xbox hebben als we maar 500 dollar te besteden hebben. Beslissingen moeten worden genomen wanneer middelen schaars zijn – op basis van het marginale nut van waarde.

Met andere woorden, consumenten moeten beslissen hoe zij hun middelen, meestal geld, het beste kunnen gebruiken om hun nut te maximaliseren. Een klant gaat bijvoorbeeld een winkel binnen om een chocoladereep te kopen, maar hij heeft maar 1 dollar. Hij kan kiezen uit meerdere merken, maar hij heeft maar genoeg geld voor één merk. Geconfronteerd met schaarse middelen, moet hij kiezen wat voor hem de meeste waarde heeft. Ze moeten er rekening mee houden dat ze door het ene te kopen, het andere niet kunnen krijgen, dus zullen ze dat goed kiezen dat hun het hoogste nut oplevert.

Schaarste en waarde

Wanneer we schaarse middelen hebben, moeten we beslissen hoe we die het beste kunnen gebruiken. Dit hangt echter evenzeer af van de middelen die we kopen. Bijvoorbeeld, hoe schaarser een grondstof, hoe groter de waarde ervan. Als we kijken naar diamanten, die zijn zeer zeldzaam en kostbaar – het is een schaarse grondstof. Tegelijkertijd is het een grondstof waar in de hele wereld veel vraag naar is, wat betekent dat er veel vraag naar is, maar ook dat het aanbod gering en beperkt is. Dit draagt weer bij tot de hoge waardering ervan in de wereld.

Deze waardering kan worden opgesplitst in consumentenschaarste – de schaarste van onze individuele hulpbronnen. Vervolgens is er producentenschaarste – de schaarste van de goederen of diensten die we kopen.

Als een klant bijvoorbeeld een fles water wil, is de waarde daarvan veel hoger als hij in de wijde omtrek geen andere kan krijgen. Om een voorbeeld te geven: de waarde van water is veel hoger voor iemand die midden in de woestijn vastzit dan in het comfort van zijn huis. Kortom, de schaarste van het product kan de waarde voor de klant verhogen.

Op zichzelf verhoogt de schaarste van een hulpbron de waarde van een artikel. Dit komt doordat wij, als consumenten, er daardoor een hogere waarde aan hechten.

De diamant-waterparadox

De diamant-waterparadox zou zijn ontstaan door Adam Smith die de vraag stelde in zijn boek ‘The Wealth of Nations’. Smith plaatste vraagtekens bij het prijsverschil tussen water en diamanten. Waarom worden diamanten zo hoog gewaardeerd en water, een menselijke levensbehoefte, zo laag?

De reden is dat diamanten waardevol zijn vanwege de subjectieve waarde van mensen. Met andere woorden, wat mensen bereid zijn ervoor te betalen.

Er zijn verschillende factoren die hiertoe bijdragen, maar de twee belangrijkste variabelen zijn schaarste en marginaal nut. Diamanten zijn van nature schaars, wat ze hun waarde geeft. Water daarentegen is bijna overal in de ontwikkelde wereld gemakkelijk verkrijgbaar.

Om het uit te leggen, water is gemakkelijk toegankelijk. We hebben meer dan genoeg om in onze onmiddellijke behoeften te voorzien. Alles wat verder gaat dan onze meest cruciale behoeften begint waarde te verliezen. Bijvoorbeeld, na het eten van een grote maaltijd, daalt de waarde die aan een ander wordt gehecht drastisch. Hetzelfde principe geldt voor water.

Juist omdat in onze basisbehoeften is voorzien, kunnen we een grotere waarde hechten aan luxeartikelen zoals diamanten.

Soorten schaarste

Er zijn twee soorten schaarste, absolute en relatieve. Laten we eerst eens kijken wat relatieve schaarste is.

Wat is relatieve schaarste

Relatieve schaarste is wanneer een goed van nature beperkt is in aanbod. Er is dus maar een eindig aantal beschikbaar. Relatieve schaarste definiëren we echter als van nature beperkt, maar ook schaars ten opzichte van de vraag.

Wat is absolute schaarste

Absolute schaarste is wanneer het aanbod van een goed van nature beperkt is. Met andere woorden, er is menselijkerwijs niets mogelijk om het aanbod te vergroten. Van absolute schaarste is echter sprake wanneer het aantal goederen niet kan afnemen. We hebben bijvoorbeeld een absolute schaarste van 24 uur per dag. Dit kan niet worden uitgebreid of verminderd.

Op dezelfde wijze als relatieve schaarste kan aan de vraag niet worden voldaan. Bij absolute schaarste is de vraag echter irrelevant.

Wat zijn de 3 oorzaken van schaarste?

Er zijn drie hoofdoorzaken van schaarste. Deze zijn:

1. Gedreven door de vraag

Hulpbronnen worden schaars wanneer de vraag sneller toeneemt dan het aanbod. Naarmate meer mensen goederen kopen, zijn er minder hulpbronnen beschikbaar voor anderen. Stel bijvoorbeeld dat er een voorraad van 1 miljoen vaten olie op de markt wordt gebracht – genoeg om aan de vraag te voldoen. In de loop van een jaar neemt de vraag echter toe tot meer dan 1,5 miljoen vaten.

Het gevolg is dat olie een relatief schaarse hulpbron wordt, gedreven door de toename van de vraag. Olie zelf is een schaarse hulpbron, maar door de nieuwe grotere vraag wordt zij relatief schaars. Producenten kunnen niet aan de nieuwe vraag voldoen, waardoor op korte termijn een schaarste aan hulpbronnen ontstaat.

Aanbodgedreven

Wanneer de vraag constant is, maar het aanbod afneemt, is er sprake van aanbodgedreven schaarste. Deze wordt echter gecreëerd door beperkte middelen. Met andere woorden, er is een slinkend aanbod dat niet kan worden uitgebreid. De Japanse tsunami van 2011 bijvoorbeeld verwoestte honderden fabrieken, waardoor een belangrijke bevoorradingsbron voor zowel de binnenlandse als de internationale markt werd weggenomen. De prijzen stegen onvermijdelijk naarmate de economie de klap incasseerde.

Structurele

Structurele schaarste doet zich voor wanneer een bepaalde hulpbron schaars is voor een deel van de bevolking. Met andere woorden, er is ongelijke toegang tot hulpbronnen vanwege politieke kwesties of locatie. Mensen die in de buitenwijken wonen, hebben bijvoorbeeld niet dezelfde toegang tot een arts en gezondheidszorg als iemand die in een stad woont. Bovendien kunnen zij hun kinderen niet naar dezelfde school sturen.

Voorbeelden van schaarste

Elk product of elke dienst is in zijn eigen opzicht schaars. Zo zijn er bijvoorbeeld niet onbeperkt tandartsen. Afspraken zijn beperkt. Het is echter het aantal gekwalificeerde tandartsen dat schaars is ten opzichte van de vraag.

Goederen

Goederen als goud, olie en andere fossiele brandstoffen zijn van nature schaars. Wanneer de vraag echter groter is dan het aanbod, worden ze relatief schaars.

Visserij

Wanneer er geen eigendomsrechten bestaan, kunnen wateren overbevist raken. Bepaalde vissoorten worden dan schaars. Op elk moment is er slechts een beperkt aantal vissen beschikbaar. Hoe meer de zee dus wordt geëxploiteerd, hoe schaarser de vis wordt.

arbeid

Er zijn maar zoveel mensen en zoveel uren dat ze kunnen werken. Door zijn aard zelf is het een schaars goed. We hebben bijvoorbeeld maar een bepaald aantal opgeleide artsen tegelijk. Hun diensten zijn dus schaars in die zin dat zij maar zoveel mensen per dag kunnen zien.

Land

Door zijn aard zelf is land schaars. In sommige grootstedelijke gebieden wordt het zelfs kunstmatig schaars gemaakt door strenge wetten op het grondgebruik. Bijvoorbeeld, grond in New York is buitengewoon duur. Naarmate meer en meer mensen naar de stad trekken, wordt ook de beschikbaarheid van land schaarser.

Natuurrampen

Orkanen, vulkaanuitbarstingen en overstromingen zijn allemaal voorbeelden van natuurrampen die kunnen bijdragen aan schaarste. Zo heeft de vogelgriep in 2012 bijgedragen tot de dood van miljoenen kippen. Als gevolg daarvan werden bijproducten zoals eieren schaars, vooral in Zuid-Amerikaanse landen zoals Mexico.

Algemene vragen over schaarste