Deze weinig bekende rugpijnaandoeningen hebben hun oorsprong in ontstekingen.
Wondingen, afwijkingen en geleidelijke slijtage kunnen leiden tot het ontstaan van ernstige pijn in de rug. Door overbelasting, verdraaiing en verstuiking kunnen de zachte weefsels rond de wervelkolom ontstoken raken, waardoor na verloop van tijd pijn en spierkrampen ontstaan. Deze pijn kan zeer invaliderend zijn en ervoor zorgen dat een patiënt zijn dagelijkse activiteiten aanzienlijk vermindert. De ernstige pijn die gepaard gaat met de volgende zeldzame aandoeningen van de wervelkolom die hieronder worden beschreven, kunnen u of een dierbare treffen. Kennis over deze aandoeningen kan u helpen om met uw arts te praten als u denkt dat u soortgelijke symptomen kunt hebben.
Arachnoiditis
Inflammatie is de beschermende reactie van het lichaam op infectie of letsel, maar wanneer er geen vreemde indringers zijn om te bestrijden, kan het immuunsysteem de eigen weefsels beschadigen. Arachnoïditis betekent ontsteking van het arachnoïd, dat is de middelste laag van de bedekking van het wervelkanaal. Deze bekleding is als een pijp die het ruggenmerg, de zenuwwortels (bekend als de cauda equina), en de beschermende vloeistof die in het kanaal stroomt, omsluit. De prevalentie van arachnoïditis is niet officieel bekend, maar elk jaar komen er ongeveer 11.000 nieuwe gevallen bij.
De klinische term die tegenwoordig het meest wordt gebruikt voor arachnoïditis is adhesieve arachnoïditis (AA), wat betekent dat de bekleding van het wervelkanaal zich door aanhechting heeft vastgehecht aan zenuwwortels. Factoren zoals veroudering, andere chronische aandoeningen van de wervelkolom, zwaarlijvigheid, gebrek aan lichaamsbeweging en genetica kunnen leiden tot het op de voorgrond treden van AA. Historisch gezien wordt arachnoïditis veroorzaakt door tuberculose- of syfilisinfecties, een punctie of verwonding van de bedekking van het ruggenmergkanaal (onder meer door verloskundige epidurale ingrepen, ruggenmerginjecties of ruggenprikken), chirurgie, trauma, virale infecties, blootstelling aan de giftige kleurstoffen die worden gebruikt bij myelogrammen, en conserveermiddelen die worden gebruikt bij epidurale anesthesie of injecties. De meest voorkomende oorzaken van AA zijn verschoven of uitstekende tussenwervelschijven, stenose (vernauwing) van het wervelkanaal, osteoporose, kyphoscoliose (abnormale kromming van de wervels), en artritis.
Medische interventies om een chronische aandoening van de wervelkolom te behandelen kunnen onbedoeld het ontstekings- en aanhechtingsproces versnellen, volgens Forest Tennant, MD, DrPH, specialist op het gebied van hardnekkige pijn en Editor Emeritus van PPM. Helaas kan AA ernstige neurologische schade en pijn veroorzaken naarmate het vordert en een neuro-inflammatoire ziekte wordt, waarbij zenuwwortels worden ingesloten en zenuwcellen worden vernietigd. Gelukkig stelt nieuwe magnetische resonantie beeldvorming (MRI) met contrastvloeistof artsen nu in staat om AA in een vroeg stadium op te sporen en te diagnosticeren.
Gemeenschappelijke symptomen van adhesieve arachnoiditis kunnen zijn: zwakte in de benen, bizarre sensaties (bijv. kruipende insecten) op benen en voeten, en blaas- en darmfunctiestoornissen. De pijn die met de aandoening gepaard gaat, kan worden versneld of verlicht door van houding te veranderen; patiënten kunnen vaak niet lang zitten en kunnen verlichting vinden door bijvoorbeeld op de grond te gaan liggen.
“In het verleden werd klevende arachnoïditis beschouwd als een hopeloze, progressieve en slopende ziekte die alleen kon worden behandeld door symptomatische pijnbestrijding,” zei Dr. Tennant. “Vandaag de dag echter brengen nieuwe therapeutische medicijnen, zoals ketamine en naltrexon in lage dosering, en maatregelen om de littekengebieden van het ruggenmerg uit elkaar te trekken, zoals stretching en massagetherapie, verlichting en herstel bij deze patiënten.” Meer over deze zeldzame aandoening.
Ankylosing Spondylitis
Ankylosing spondylitis (AS) is een soort ontstekingsartritis die de wervelkolom aantast, waardoor vergroeiingen van de botten en gewrichten ontstaan. De ziekte leidt tot stijfheid, onbeweeglijkheid en, in ernstige gevallen, veranderingen in de houding (zoals kyfose, de abnormale stand van de bovenste wervelkolom in een “gebochelde rug”). Volgens het John Hopkins Arthritis Center geven recente schattingen van de bevolking aan dat de prevalentie van AS in de Verenigde Staten ongeveer 0,2% tot 0,5% bedraagt, en vaker voorkomt bij mannen dan bij vrouwen (2:1). De leeftijd waarop de ziekte begint, bereikt gewoonlijk een hoogtepunt in het tweede en derde decennium van het leven. Bovendien krijgt ongeveer 80% van de patiënten met AS symptomen rond de leeftijd van 30 jaar, terwijl slechts 5% zich rond de leeftijd van 45 jaar met symptomen presenteert.
Bij de meeste patiënten wordt een acute pijnepisode gevolgd door een tijdelijke remissie wanneer de symptomen verdwijnen. Patiënten kunnen echter gedurende lange perioden ernstige pijn en stijfheid hebben en anderen kunnen AS-gerelateerde symptomen in andere delen van het lichaam ontwikkelen, zoals anterieure uveïtis (ontsteking) in de ogen. De meeste AS-patiënten produceren een genetisch markereiwit dat het menselijke leukocytenantigeen B27 (HLA-B27) wordt genoemd, maar veel personen met deze marker krijgen nooit AS, terwijl anderen de aandoening kunnen ontwikkelen zonder dit eiwit te hebben. Volgens het John Hopkins Arthritis Center stijgt de prevalentie van AS tot ongeveer 5% bij patiënten die HLA-B27-positief zijn.
Behandelingen voor AS omvatten farmacologische middelen die helpen de ontsteking te verminderen, evenals fysiotherapie en lichaamsbeweging om flexibel en mobiel te blijven. Tot de eerstelijnsmedicijnen tegen pijn behoren vaak niet-steroïde ontstekingsremmende geneesmiddelen (NSAID’s), zoals ibuprofen of naproxen. Een andere klasse van geneesmiddelen die voor de behandeling van AS zijn aangewezen, zijn de disease-modifying antirheumatic drugs (DMARD’s). Deze geneesmiddelen, waaronder methotrexaat en sulfasalazine, werken langzaam om de ontsteking te helpen verminderen en de voortgang van de ziekte te vertragen. Nieuwere, veelbelovende middelen zijn onder meer tumor necrose factor (TNF) blokkers, die de reactie van het lichaam op TNF onderdrukken, een chemische stof die ontstekingen veroorzaakt, en kunnen helpen de progressie van AS te vertragen. Beschikbare TNF-blokkers zijn onder meer infliximab, etanercept, adalimumab, certolizumab en golimumab.
Transverse myelitis
Transverse myelitis verwijst naar een ontsteking die zich over hetzelfde deel van het ruggenmerg uitstrekt, wat kan optreden als een neveneffect van een infectie zoals de ziekte van Lyme of mazelen, of een auto-immuunziekte zoals lupus of multiple sclerose (MS). De jaarlijkse incidentie van transverse myelitis varieert van 1,34 tot 4,6 gevallen per miljoen en het komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen, met de hoogste gevallen in de leeftijdsgroepen van 10 tot 19 jaar en van 30 tot 39 jaar. Ongeveer 1.400 nieuwe gevallen van transverse myelitis worden elk jaar gediagnosticeerd, met 33.000 Amerikanen die een soort handicap hebben als gevolg van de aandoening.
De ontsteking veroorzaakt schade aan het gebied rond de zenuwen, mogelijk resulterend in littekenvorming die zenuwimpulsen blokkeert en leidt tot lichamelijke problemen. Symptomen van transverse myelitis zijn onder meer rug- of nekpijn, zwakte of abnormaal gevoel in armen of benen, of verlies van controle over blaas of darmen.
Behandeling met corticosteroïden, plasma-uitwisselingstherapie (ook bekend als plasmaferese, vaak omschreven als “bloedreiniging” via transfusie), antivirale medicatie, pijnmedicatie of immunosuppressiva kan de symptomen verlichten. Er worden ook fysio- en ergotherapeuten ingezet om patiënten te helpen opnieuw te leren hoe ze hun dagelijkse activiteiten moeten uitvoeren. De meeste patiënten herstellen binnen drie maanden, maar het herstel kan ook een jaar of langer duren. Ongeveer een derde van de patiënten herstelt volledig na een episode van transversale myelitis. Nog eens een derde kan blijvende problemen hebben met lopen, gevoelloosheid of tintelingen, en blaas- en darmproblemen. Nog een derde kan een rolstoel en voortdurende hulp bij activiteiten nodig hebben.
Krijg de hulp die u nodig hebt
Hoewel deze aandoeningen relatief zeldzaam zijn, moet iedereen die pijn, zwakte of abnormale gewaarwordingen in de rug of nek, of zelfs in hun armen of benen ervaart, met hun arts praten om een juiste diagnose te krijgen en de nodige behandeling te zoeken die hierboven wordt verstrekt.
Bronnen
Drs. Forest Tennant en Neel Mehta.
Aldrete JA. Suspecting and Diagnosing Arachnoiditis. Praktische Pijnbestrijding. Laatst bijgewerkt op 13 april 2017. Beschikbaar op: www.practicalpainmanagement.com/pain/spine/suspecting-diagnosing-arachnoiditis. Accessed November 13, 2018.
National Organization for Rare Diseases. Arachnoiditis. Beschikbaar op: rarediseases.org/rare-diseases/arachnoiditis/. Accessed November 14, 2018.
Eidelson SG. Ankylosing Spondylitis Centrum. Spine Universe. Laatst bijgewerkt op 13 april 2018. Beschikbaar op: www.spineuniverse.com/conditions/ankylosing-spondylitis. Accessed November 13, 2018.
Dean LE, Jones GT, MacDonald AG, et al. Wereldwijde prevalentie van ankylosing spondylitis. Rheumatology. 2014;53(4):650-657.
John Hopkins Arthritis Center. Ankylosing Spondylitis. Laatst bijgewerkt op 28 augustus 2017. Beschikbaar op: www.hopkinsarthritis.org/arthritis-info/ankylosing-spondylitis/. Accessed November 15, 2018.
National Multiple Sclerosis Society. Transverse myelitis. Beschikbaar op: www.nationalmssociety.org/What-is-MS/Related-Conditions/Transverse-Myelitis. Accessed November 14, 2018.
National Institute of Neurological Disorders and Stroke. Transverse Myelitis Factsheet. Laatst bijgewerkt op 9 augustus 2018. Beschikbaar op: www.ninds.nih.gov/Disorders/Patient-Caregiver-Education/Fact-Sheets/Transverse-Myelitis-Fact-Sheet. Accessed November 13, 2018.
Mayo Clinic. Transverse myelitis. Beschikbaar op: www.mayoclinic.org/diseases-conditions/transverse-myelitis/diagnosis-treatment/drc-20354730. Accessed November 14, 2018.
Continue Reading
Arachnoiditis: An Overview