Kinderen in het huishouden Kennedy moesten zich aan de regels houden. De paarden, zegels en vachtimundi’s op het terrein van Hickory Hill – het imposante familiehuis dat John F Kennedy aan zijn broer Robert verkocht – leken misschien ver verwijderd van Capitol Hill, maar voor een familie die onlosmakelijk verbonden was met de formaliteiten van een hoge functie waren er bepaalde verwachtingen. Het diner werd elke avond stipt om 19.00 uur opgediend, zonder uitzonderingen; elk van de broers en zussen liet zijn nagels scrubben en zijn haar borstelen wanneer hij aan tafel plaatsnam. Zondagochtenden werden doorgebracht in de kerk, zondagavonden waren voor poëzie voordrachten. Rory, nu 49 en de jongste van Bobby en Ethel Kennedy’s kinderen, begrijpt dat het een huishouden van welkome tegenstellingen was: “Er was ook een gezonde aanmoediging van rebellie.”
Op een decemberavond in 1984 keken Rory, toen 13, en haar broer Douglas naar het nieuws. Anti-apartheid activisten werden geboeid bij protesten buiten de Zuid-Afrikaanse ambassade in DC, slechts 10 mijl van waar zij woonden met hun negen broers en zussen. Er werd besloten: als andere mensen hun lichaam op het spel zetten, doen deze twee dat ook. Bij het ontbijt de volgende ochtend, maakten ze hun zaak voor de arrestatie aan hun moeder. “Zonder een seconde te missen, keek mama ons aan en zei: ‘Fantastisch, stap in de auto, ik breng jullie erheen’,” zegt Rory met een glimlach terwijl ze eraan terugdenkt. “Ze arresteerden me en ik werd in een politieauto gegooid en geboeid. Ik keek op naar mijn moeder en ik zeg je, ik denk niet dat ze ooit trotser is geweest.”
Momenten als deze waren slechts een van de manieren waarop Robert Kennedy’s aanwezigheid bleef worden gevoeld door zijn weduwe en kinderen na zijn moord in 1968. Ethel was drie maanden zwanger van Rory toen haar man fataal werd neergeschoten, nadat hij net zijn aanhangers had toegesproken in een balzaal van een hotel in Los Angeles, terwijl hij op campagne was in zijn poging om de Democratische presidentsnominatie in de wacht te slepen. Hij stierf 26 uur later in het ziekenhuis.
“Ik groeide op zonder vader, en met een zekere droefheid, hem niet te hebben of hem te kennen,” zegt ze. “Ik groeide ook op met een familie die een echt gevoel van dankbaarheid had voor het leven dat we hebben, en voor alle buitengewone gaven. Er was niet veel tolerantie voor slachtoffergevoelens of zelfmedelijden.”
Waar gesprekken over Bobby’s leven en werk aan de orde van de dag waren, werd er over zijn dood minder gesproken. In 2012 regisseerde Rory Ethel – een HBO-documentaire over het leven van haar moeder. “Kunnen we het over iets anders hebben?” zegt Ethel, terwijl ze haar tranen inhoudt, als haar dochter voor de camera de moord op haar vader ter sprake brengt. “We groeiden op in een gezin waar we werden aangemoedigd om naar buiten te kijken naar wat er in de wereld gebeurde,” legt Rory uit. “Er was minder aandacht voor wat er zich naar binnen afspeelde.”
Heden ten dage woont ze in de buitenwijken van Los Angeles met haar man en 20 jaar lange partner in het maken van films, Mark Bailey, en hun drie kinderen. Het lijdt geen twijfel dat de naam Kennedy haar goed van pas is gekomen – haar familie is ongetwijfeld interessanter voor het publiek dan haar films – maar niemand kan Rory ervan beschuldigen dat ze de makkelijke weg naar de industrie heeft gekozen. Als regisseur en producent heeft ze haar lens gericht op vuurwapengeweld, HIV en aids, de oorlog in Vietnam en haar eigen familie – nauwelijks eenvoudige of glamoureuze onderwerpen. En ze heeft duidelijk ook talent: ze won een Emmy en werd genomineerd voor een Academy Award. Haar nieuwe film, Above and Beyond: Nasa’s Journey to Tomorrow kijkt naar de vroegere successen en toekomstige uitdagingen van de ruimtevaartorganisatie ter gelegenheid van het 60-jarig bestaan.
In 1962 lanceerde haar oom John F Kennedy het programma van de Nasa om de mens naar de maan te brengen. “De film springt door de tijd en is enigszins thematisch georganiseerd in plaats van chronologisch verteld. Dat komt deels door mijn persoonlijke connectie.”
Tijdens haar studie aan Brown University werd Rory aangetrokken door documentaires. “De kabel was in volle ontwikkeling tijdens mijn studietijd,” herinnert ze zich, “en we groeiden op in een Iers gezin, waar het vertellen van verhalen een groot deel van mijn ervaring was. Terugkijkend, zegt ze, voelde film als een natuurlijke pasvorm – maar op zijn eigen manier was het ook een daad van rebellie. “Ik heb overwogen om de politiek in te gaan of advocaat te worden, maar ik wilde mijn eigen weg gaan.”
Er waren veel mannen in de Kennedy-familie, en dat is een van de redenen die ze opgeeft om zich in te schrijven voor een vrouwenstudiestudie. “Er waren zeven broers en de invloed van de oudere generatie werd in mijn familie gedomineerd door mannen.” Maar er waren minder bekende figuren die in de ogen van Rory ook grote dingen hebben gedaan. “Mijn tante Eunice is begonnen met de Special Olympics. Dat was een van de meest verbazingwekkende bijdragen van onze familie, en veel mensen zijn zich daar niet van bewust.”
Voor alle voorrechten, rijkdom en macht die de Kennedy-familie bezit, is hun verhaal ook bepaald door verdriet en verdriet. Zowel Rory’s oom als vader werden vermoord voordat zij werd geboren; Rory was pas 15 toen haar broer, David, stierf aan een overdosis. Tijdens een skitocht met een andere broer, Michael, kreeg hij een fataal ongeluk. Ze knielde aan zijn zijde terwijl ze hem probeerde te reanimeren.
De tragedies gingen door. Op weg naar Rory’s bruiloft in Connecticut, kwam haar neef John F Kennedy Jr, die een licht vliegtuig bestuurde, om het leven bij een vliegtuigongeluk met zijn vrouw, Carolyn Bessette, en schoonzus, Lauren Bessette. Het officiële onderzoek van de National Transportation Safety Board kwam tot de conclusie dat Kennedy het slachtoffer was geworden van ruimtelijke desoriëntatie toen hij ’s nachts over water daalde en daardoor de controle over zijn vliegtuig verloor. Voordat hij vloog zei zijn vriend John Barlow, voormalig tekstschrijver bij de Grateful Dead: “Je weet net genoeg om gevaarlijk te zijn. Je hebt vertrouwen in de lucht, die je zou kunnen schaden.” Zoals de Amerikaanse journalist Edward Klein schreef in zijn boek The Kennedy Curse uit 2001, leed Rory Kennedy “meer aan de Kennedy Curse dan enig ander lid van de familie.” Hoe navigeerde ze door de duisternis?
“Het is een doorlopend proces. Ik heb eraan gewerkt. Ik heb…” Rory aarzelt. “Ik voel pijn, verdriet en droefheid. Dat is een deel van het proces, gedurende deze vele jaren.” Ze zwijgt weer. “Ik denk dat ik in de loop der jaren ook hulpmiddelen heb gekregen om me er op een positieve manier doorheen te werken, door die ervaringen om te zetten in een dieper begrip voor anderen. Je ziet iemand anders lijden en je voelt dat lijden.”
Niet iedere Kennedy is zo goed met de druk omgegaan. Hun dynastie wordt niet alleen gekenmerkt door politiek en macht, maar ook door schandalen. Er waren de affaires: de broers Jack en Bobby zouden allebei een affaire hebben gehad met Marilyn Monroe; Rory’s broer Michael met de tiener babysitter van zijn kinderen. Een neef werd beschuldigd van verkrachting, een andere van moord. Oom Ted overleefde het toen hij van een brug in Martha’s Vineyard reed. De jonge vrouw die hij bestuurde werd voor dood achtergelaten, ondergedompeld in het water. Ted vluchtte weg, zijn alcoholpromillage is nooit getest.
En dan waren er nog de moorden: moorden die tot op de dag van vandaag onderwerp zijn van talloze samenzweringstheorieën. Door dit alles, heeft Rory haar naam uit de krantenkoppen gehouden. “Ik probeer me te verdiepen in die gebeurtenissen, dat verlies, ik probeer… uiteindelijk is het moeilijk, en triest, en moeilijk. Maar ik heb wel het gevoel dat het een positieve invloed heeft gehad op mij en mijn vermogen om het werk te doen dat ik doe.”
Democraten in de hele VS hebben moeite met de regering-Trump, maar voor Rory is het een persoonlijk pijnpunt om te zien hoe het presidentschap dagelijks wordt afgekraakt. Als er geen schot was gevallen, was het Witte Huis misschien wel haar ouderlijk huis geweest, net als dat van haar neven en nichten. “Het is verschrikkelijk. Ik word er depressief van”, zegt ze over het presidentschap van Trump. “Het heeft een psychologisch schadelijk effect op mij, als individu. Het is echt verontrustend, en het is persoonlijk.
“Je voelt het rondlopen en met mensen praten – er is een wolk van verdriet, teleurstelling en angst,” zegt ze. “Hij brengt schade toe aan het klimaat, aan immigranten, aan mensen die in armoede leven, aan arbeiders, aan vrouwen, aan rassenverhoudingen… Er is een seksueel roofdier in het Witte Huis,” voegt ze eraan toe – een etiket dat ze ook toepast op de voordracht van Trump voor het Hooggerechtshof, Brett Kavanaugh.
Net als bij de meest ervaren politici geeft Rory in bijna twee uur gesprek alleen weg wat ze van zichzelf wil. Vragen worden gladgestreken met pluisjes en gemeenplaatsen. Je krijgt de indruk dat Rory het niet kwalijk neemt dat ze nog steeds over haar familie moet praten – ze zegt dat ze “van de associatie houdt” – maar net als bij die documentaire, Ethel, is het een rooskleurige visie. Zoals de New York Times het formuleerde: “Kijken is een beetje als het lezen van een geclassificeerd rapport geredigeerd door Dick Cheney – zo veel materiaal is zwart gemaakt dat het bijna onmogelijk is om te volgen.”
Rory’s kijk op haar familie is subjectief. Het feit dat ze filmmaakster is, verandert daar niets aan. Ja, de schunnige verhalen van de Kennedy’s maken Rory interessant, maar je kunt haar niet kwalijk nemen dat ze de vuile was niet keer op keer in het openbaar buiten hangt. Ze is zelf bijna een halve eeuw schandaalvrij gebleven (wat, alles welbeschouwd, misschien wel haar meest indrukwekkende prestatie is), en als documentariste is ze nu enigszins verwijderd van het Kennedy-verhaal – meer op haar gemak achter, niet voor, de camera. En als je echt op zoek bent naar de vuile was van Kennedy, die is toch al tientallen jaren voor iedereen te zien.
Rory raapt een stuk papier op dat met het gezicht naar beneden voor haar ligt. Het is een kopie van de veel geciteerde toespraak die John F Kennedy hield toen hij aan de Rice University aankondigde dat Amerika zou proberen een man op de maan te laten landen. Ze leest hem hardop voor.
“Hij boorde het beste van de mensheid aan,” zegt ze achteraf, duidelijk trots op haar oom. “Dat is leiderschap – waar we onze kennis uitbreiden en ons betere zelf worden. Dat hebben we op dit moment niet in ons land. Trump boort het slechtste in ons aan, onze angsten en bezorgdheden.”
Op haar dertiende zette ze haar vrijheid op het spel voor een zaak – zou ze vandaag gearresteerd worden om tegen Trump te protesteren? Opnieuw, de Kennedy glimlach: “Absoluut. Ik zou het toejuichen.”
Above and Beyond: Nasa’s Journey to Tomorrow wordt op zondag 14 oktober om 20.00 uur uitgezonden op Discovery Channel
{{topLeft}}
{{{bottomLeft}}
{{topRight}}
{{bottomRight}}
{{/goalExceededMarkerPercentage}}
{{/ticker}}
{{heading}}
{{#paragraphs}}
{{.}}
{{/paragraphs}}{highlightedText}}
- Delen op Facebook
- Delen op Twitter
- Delen via E-mail
- Delen op LinkedIn
- Delen op Pinterest
- Delen op WhatsApp
- Delen op Messenger