Nieuwkomers in de Koran zouden verbaasd kunnen zijn dat de Profeet Mohammed slechts een handvol keren in het Moslim heilige boek wordt genoemd.
De profeet wiens naam het meest wordt genoemd? Dat is Mozes – inderdaad, dezelfde Mozes uit het Boek Exodus.
Jezus, de zoon van Maria, wordt talloze malen genoemd in de Koran. En de islamitische versie van het Jezusverhaal, zo blijkt, komt vrij dicht in de buurt van die welke de christenen kennen.
De Koran heeft een heel hoofdstuk over Maria, de enige vrouw die in het heilige boek bij naam wordt genoemd.
In een scène na de geboorte van haar kind, wordt Maria geconfronteerd met heilige mannen die haar ervan beschuldigen onrein te zijn. Op dat moment verdedigt het kindje Jezus zijn moeder en verricht een van de wonderen die nooit voorkomen in de nieuwtestamentische versie van het Jezus-verhaal.
Ongeveer 15 jaar geleden kreeg de Turkse schrijver Mustafa Akyol voor het eerst een exemplaar van het Nieuwe Testament aangereikt door een missionaris op straat in Istanbul. Akyol zegt dat hij naar huis ging en het begon te lezen, en wat hem het meest trof was hoeveel van het verhaal over Jezus hem als moslim al zo vertrouwd was.
Zoals de engel die de Maagd Maria bezoekt om haar te vertellen dat zij een zoon zal baren, en de beschrijving van Jezus als boodschapper van God.
“Het kwam zo overeen,” zegt Akyol.
De auteur pakte een pen en begon de passages over Jezus in de Bijbel te onderstrepen waar hij het als moslim mee eens was. Die passages bleken omvangrijk te zijn. En ze waren voor Akyol aanleiding om te gaan werken aan zijn nieuwe boek, “De Islamitische Jezus: Hoe de Koning van de Joden een Profeet van de Moslims werd.”
Terwijl zowel de Koran als de mainstream moslim leringen het belang van Jezus als profeet benadrukken, gaat Akyol een beetje verder.
“Ik zeg: laten we ook over Jezus leren door het Nieuwe Testament te lezen,” zegt Akyol, die momenteel een gastonderzoeker is bij het Freedom Project aan het Wellesley College in Massachusetts.
Akyol geeft toe dat de oproep aan moslims om meer tijd te besteden aan het nadenken over Jezus, en zelfs het lezen van de christelijke geschriften, voor sommige moslims te veel zou kunnen zijn. Maar hij zegt dat dit iets is wat de Koran zelf bepleit.
“De Koran spreekt herhaaldelijk over joden en christenen als mensen van het boek, en in één vers zegt het: ‘Ga en vraag hen,'” zegt Akyol.
Maar als het over Jezus gaat, is er ook een felrode lijn in de Koran. Een van die passages luidt: “De Messias, Jezus, zoon van Maria, was niets meer dan een boodschapper van God.”
“Geloof dus in God en zijn boodschappers en spreek niet van een ‘Drie’ – hou op, dat is beter voor jullie – God is maar één God. Hij is ver verheven boven het hebben van een zoon,” zegt de Koran verder.
Dit alles betekent natuurlijk dat uiteindelijk christenen en moslims het gewoon niet eens zijn over de aard van Jezus. Akyol probeert dit soort verschillen niet uit te wissen of te verminderen.
En dat is belangrijk, zegt Celene Ibrahim, een moslim aalmoezenier aan de Tufts Universiteit. De laatste tijd spreekt Ibrahim met kerkgroepen over de islam en het islamitische begrip van Jezus. Maar ze zegt dat er nog steeds meer theologische overeenkomsten dan verschillen zijn tussen de islamitische en christelijke voorstellingen van de profeet die in het Arabisch bekend staat onder de naam Issa.
“Ik leg uit hoe de Koran over hem spreekt als ‘het woord van God’,” zegt Ibrahim.
“Dat is een zeer wonderbaarlijk iets dat mijn mogelijke bevattingsvermogen te boven gaat. Ik heb het ook over hoe de Koran spreekt over als ‘één die nabij is.’ En dus resoneert dit idee echt met het christelijke publiek, met al de beeldspraak van het zitten aan de rechterhand van de Vader.”
Akyol zegt dat hij veel positieve feedback op het boek heeft gekregen. Maar hij heeft ook kritiek gekregen van sommige mede-moslims.
“Ik heb één keer harde kritiek gekregen in Turkije, van een krant die ik hardcore islamitische nationalisten noem,” zegt Akyol.
“Ze willen alles ontkennen wat westers en christelijk is, dus waren ze niet blij met het feit dat ik naar het Nieuwe Testament verwees.”
Maar Akyol voegt eraan toe: “Ik verwijs naar het Nieuwe Testament omdat de Koran het Nieuwe Testament waardeert. Daarom waardeer ik het, als moslim.”
Bedenk, zegt hij, dat Jezus een joodse hervormer was. Voor christenen is hij de zoon van God. En hij wordt ook door Moslims gezien als een profeet. Er zijn veel geopolitieke spanningen tussen de drie Abrahamitische monotheïstische godsdiensten, zegt Akyol. Maar ze kunnen nog veel van elkaar leren.