Paardenvliegen en hertenvliegen zijn zeer opvallend in hun verschijning. Het zijn vrij grote vliegen met agressieve bijtgewoonten. De meeste mensen kennen ze wel en kunnen hun dag verpesten door hun voortdurende ergernis bij het zoeken naar een bloedmaaltijd.
 |
De paardenvlieg is een grote vlieg (10-30 mm lang) die een ernstige overlast vormt voor de veestapel. Ze nemen een grote hoeveelheid bloed van een gastheer op, dat wordt gebruikt om eitjes te produceren. Ze kunnen verschillende dierlijke ziekteverwekkers mechanisch overbrengen. |
 |
De hertenvlieg is de term die wordt gegeven aan de kleine tegenhanger van de grotere paardenvlieg. Net als paardenvliegen zijn hertenvliegen sterke vliegen en hardnekkige bijters. Ze vallen zowel vee als mensen aan. De volwassen hertenvliegen zijn 6-10 mm lang en geel tot bruin van kleur met vleugelpatronen. |
Foto’s met dank aan Bart Drees Texas AgriLife Extension Service
Beschrijving:
De eitjes zijn 1-3 mm lang en worden in massa’s afgezet, ofwel in een enkele laag (typisch voor hertenvliegen) of in rijen van 3-4 hoog (paardenvliegen en sommige hertenvliegen). De eitjes zijn wit bij het leggen en verkleuren naar grijs, bruin of zwart.
De larven zijn groot, witachtig en spilvormig. Ze hebben sterke monddelen die worden gebruikt om hun prooi te vangen en te onderwerpen. De larven groeien in aquatische en semi-aquatische habitats, zoals; modder of verzadigde vegetaties in moerassen of in de buurt van vijver- of beekranden. Ze kunnen ook worden gevonden in landhabitats zoals onder bosstrooisel. Ze jagen op allerlei gewervelde dieren, zoals chironomide muggen, langpootmuggen en zelfs op larven van andere paardenvliegen. De larven van de paardevlieg worden alleen aangetroffen vanwege hun kannibalistische gedrag, terwijl de larven van de hertenvlieg in grote groepen worden aangetroffen.
De volwassen dieren hebben een stevig lichaam met opvallende antennes en glanzend gevormde ogen die na hun dood zwart worden. Ze hebben grote monddelen die bestaan uit blaasachtige onderkaken en maxillaire laciniae die helpen bij het verscheuren van de huid. Het zijn plaseters, wat betekent dat ze een gat in de huid snijden en het ophopende bloed opzuigen. De mannetjes nemen geen bloed op, alleen de vrouwtjes doen dat om eitjes te produceren. Volwassen vliegen zijn zeer sterk en kunnen verschillende kilometers afleggen om een bloedbron te vinden.
Herenvliegen bijten de gastheer bij voorkeur hoog op het lichaam, hoofd of schouders, terwijl paardenvliegen zich op verschillende plaatsen voeden, maar de benen zijn de favoriete plek voor veel aanvallende dieren.
Dieren die worden aangevallen:
Rundvee, paarden, soms andere zoogdieren en mensen
Veterinaire gevolgen:
Paardenvliegen en hertenvliegen zijn door hun pijnlijk en aanhoudend bijtgedrag belangrijke plagen voor de veestapel. Zware aanvallen kunnen leiden tot verminderde gewichtstoename bij vleesvee, verminderde melkgift, verminderde voederbenutting en huidbeschadiging door de prikwonden. Paarden die worden aangevallen zijn prikkelbaar en worden afgeleid doordat ze proberen te voorkomen dat ze worden gebeten.
De volwassen vliegen dienen als vectoren voor veel ziekteverwekkers (virussen, bacteriën, protozoën en nematoden) bij dieren.
Overdracht van ziekten:
Equine Infectieuze Anemie (EIA), soms moeraskoorts genoemd, komt veel voor in het zuidoosten van de VS en wordt mechanisch (op het lichaam van de vlieg) overgedragen op paarden en andere paardachtigen. Het is een virale ziekte die lethargie, gewichtsverlies en soms de dood veroorzaakt bij een getroffen dier. Er zijn twee stammen van het virus; de ene is heftiger dan de andere. Een acuut besmet paard sterft bijna altijd snel. Een chronisch besmet paard zal uiteindelijk sterven aan complicaties, of schijnbare dragers kunnen leven zonder duidelijke gezondheidsproblemen.
Anaplasmose, veroorzaakt door Anaplasma marginale, komt vaak voor in het zuidoosten van de VS. Deze ziekte veroorzaakt bij volwassen runderen duidelijke bloedarmoede, koorts en gewichtsverlies en heeft een sterftecijfer van 50%.
Bestrijding:
Het is erg moeilijk om paardenvliegen en hertenvliegen onder controle te krijgen. Een gebied met paardenvliegen kent doorgaans vele soorten met veel verschillende seizoensgebonden voorkomen. Bovendien blijven de vliegen maar een paar minuten in contact met een gastheer om het bloedmeel op te nemen en dan zijn ze weg tot ze weer moeten eten, wat om de 3-4 dagen is. Het gebruik van topische bestrijdingsmiddelen is niet effectief vanwege het gedrag van de paardenvlieg, maar bestrijding op korte termijn is wel mogelijk. Het gebruik van pesticiden vanuit de lucht en het behandelen van de larven is niet effectief. De beste optie is om de dieren beschutting te bieden of ze weg te houden van besmette gebieden. Het is bewezen dat vallen een effectieve bestrijding bieden. Twee vallen zijn boxvallen en kleefvallen met CO2-bodem. Biologische bestrijders kunnen enige bescherming bieden door zich tegoed te doen aan de larven en eieren of deze te parasiteren.