Kinderen en bijnamen

We dachten dat we het allemaal wel wisten, mijn man en ik: Met de naam van onze dochter eerden we zowel haar grootmoeder van vaderskant als haar grootmoeder van moederskant – dus Katherine Irene. Maar we wilden haar ook een geheel eigen naam geven, iets korts, elegant, spotgoedkoop. Toen kwam het in ons op: een acroniem. De K van Katherine, de I van Irene – Ki. Perfect, toch? Hoe komt het dan dat dit perfect genaamde kind van ons van alles is genoemd, van Ick tot Pumpkin Head?

Feit is dat de naam op het geboortecertificaat van een kind meer zegt over de ouders en de genealogie dan over het kind, zegt Will van den Hoonaard, een hoogleraar sociologie aan de Universiteit van New Brunswick. “We kunnen besluiten onze baby naar oom Zo-en-Zo te noemen, maar zodra deze kleine achtponder geboren is, krijgt hij eigenschappen of gedragingen die mensen motiveren om hem een meer alledaagse naam te geven.” Deze drang om een andere naam te geven is iets wat mensen door de geschiedenis heen hebben ervaren – ten goede of ten kwade. Herinner je je Bloody Mary? De kans is groot dat haar moeder zich niet voorstelde dat haar lieve dochtertje met die bijnaam de geschiedenis zou ingaan. Aan de andere kant zou je waarschijnlijk niet klagen als je de ouder was van een jongen met de bijnaam Air Jordan of The Great One. Maar niet alle bijnamen herinneren aan het vermogen om een bal te kaatsen, een puck te slaan of een schrikbewind te voeren.

Tot de jaren 1940 of zo, varieerden de namen die aan Engelssprekende Noord-Amerikanen werden gegeven, niet veel. Voor baby jongens, John, William, Robert en James waren vaste favorieten; voor meisjes, Mary, Margaret, Elizabeth en Anna. “Het was niet ongebruikelijk dat deze namen van generatie op generatie werden doorgegeven,” zegt Cleveland Kent Evans, universitair hoofddocent psychologie aan de Bellevue Universiteit in Nebraska en auteur van The Great Big Book of Baby Names. Dus, veel families hadden, bijvoorbeeld, meerdere Roberts. Vandaar de hypocoristische (een sjiek woord voor de verkorte vorm van een voornaam) zoals Bess voor Elizabeth, of Billy voor William. Andere families pasten voornamen aan om beschrijvingen op te nemen, zoals Young Mary of James the Elder.

Terwijl sommige bijnamen een eerbetoon zijn aan de voornaam van een kind, erkennen andere een bepaalde fysieke of karaktereigenschap, zoals Firecracker voor een kind met rood haar of Eveready voor een kind met tomeloze energie. Sharon Hebert, een moeder uit Edmonton, heeft een zoontje van drie, William, die de bijnaam Squint heeft gekregen omdat hij ’s ochtends zijn gezicht samenknijpt als het slaapkamerlicht aangaat. “Mijn man heeft hem bedacht,” zegt Hebert. “Het is schattig en anders. Er is geen kans dat je het in een drukke kamer roept en dat alle kinderen zich omdraaien om te zien of je hen roept.” Hetzelfde geldt voor Erin Dooks. Haar 10-jarige zoon Nicholas kreeg de bijnaam Toady toen hij als kind probeerde te leren lopen en zijn benen onder zich trok als een pad. “Het is gewoon blijven hangen,” zegt de moeder van Clarksburg, Ont. Toady is niet de enige bijnaam van Nicholas. Zijn tante noemt hem Snicklefritz, een grappige woordspeling op zijn voornaam. Hij wordt ook Dooker genoemd door zijn honkbalteam.

Het is niet abnormaal dat één persoon meerdere bijnamen heeft, zegt Van den Hoonaard. De koosnaam die je voor je kind gebruikt op momenten van tederheid is bijvoorbeeld waarschijnlijk veel anders dan de naam die de voetbalcoach gebruikt om je kind aan te moedigen tijdens wedstrijden. (Zie het onder ogen: “Go, honeybun, go!” is gewoon niet genoeg.)

“Soms weerspiegelen bijnamen een stukje familiegeschiedenis,” zegt van den Hoonaard. Dat is het geval voor Stony Creek, Ont., moeder Jan Shannik. Toen haar zoon Justin leerde praten, had hij moeite om de naam van zijn zus uit te spreken. “Hij begon Meghan Eggie te noemen,” zegt Shannik. Dat was tien jaar geleden. “We hielden toen van de naam, en we gebruiken hem nog steeds.”

Elke keer lijkt er een bijnaam uit het niets te ontstaan. Lisa Dart, een Pickering, Ont., moeder van drie jongens, zegt haar oudste zoon, Christopher, is Crunchy genoemd sinds hij een baby was. “Mijn man begon ermee, maar ik weet niet zeker waarom.” Toen middelste zoon Michael (nu zeven) erbij kwam, kreeg hij de bijnaam Munchy. “Dus nu hebben we een Crunch en een Munch,” zegt Dart. “Een beetje zoals een snack food.”

Insults and in-jokes

Net zoals bijnamen liefkozend gebruikt kunnen worden, zo kunnen ze ook gebruikt worden om te kwetsen. Er zijn spelletjes met voornamen, zoals Phony Tony in plaats van Anthony, of Olive Pit in plaats van Olivia. Er zijn verwrongen versies van achternamen, zoals Pee Boy in plaats van Pearson. En wie zou Fatty, Four Eyes, Pizza Face, Metal Mouth en alle andere verbale slings en pijlen kunnen vergeten?

Soms is het duidelijk dat kinderen deze namen gebruiken als een manier om andere kinderen klein te krijgen of te laten zien dat ze niet aardig gevonden worden, zegt Evans. Maar de bedoeling is niet altijd zo duidelijk. “Een bijnaam kan pejoratief klinken, maar als je de geschiedenis kent, blijkt het een teken van genegenheid te zijn van de mensen die hem gebruiken.” Het kan bijvoorbeeld zijn dat de vrienden van je zoon hem niet Bug Breath noemen om te insinueren dat hij halitose heeft, maar eerder om te vertellen over een hilarisch voorval waarbij hij per ongeluk een insect inslikte. Op deze manier gebruikt, zegt Van den Hoonaard, fungeren bijnamen als een soort sociale lijm, die groepsleden dichter bij elkaar brengt.

In-grappen daargelaten, als een benaming als Snot Meisje of Dorkasaurus eenmaal aanslaat, kan het moeilijk zijn om het af te schudden. Van den Hoonaard vindt dat we kinderen er dan aan moeten herinneren dat de situatie niet blijvend is. “Er zullen andere tijden, omstandigheden en plaatsen komen waarop ze waarschijnlijk een bijnaam zullen krijgen die hun bewonderenswaardige kwaliteiten erkent.” Denk aan actrice Lucy Lawless: Als kind noemden sommige mensen haar Unco omdat ze dachten dat ze een ongecoördineerde kluns was. Toen ze volwassen was, kreeg ze een andere bijnaam toen ze de hoofdrol speelde als de zeker niet ongecoördineerde Xena, Warrior Princess. Dat is wat je noemt poëtische rechtvaardigheid!

Het woord bijnaam was oorspronkelijk een eke naam, wat betekent “een ook naam.” Na verloop van tijd, de n van de an ging dwalen en het woord werd een neke naam, die uiteindelijk werd verbasterd tot de moderne bijnaam.

Chinese families geven vaak pasgeborenen bijnamen als bescherming tegen boze geesten. Deze namen zijn vaak bescheiden van aard – zoals Doggy, Piggy, Grass of zelfs Dirt – zodat geen zichzelf respecterende boze geest geïnteresseerd zou zijn in het bezitten van het kind dat ze bezit.

Het Coast Salish volk heeft een lange traditie in het geven van bijnamen aan baby’s die ze de hele kindertijd gebruiken. Als kinderen meerderjarig worden, krijgen ze een erfelijke naam die hen verbindt met hun familiegeschiedenis en die hen tot in hun volwassenheid volgt. Maar de bijnaam uit de kindertijd is niet helemaal verloren: hij kan nog steeds liefkozend worden gebruikt door naaste familie of vrienden.

Voor een coole blik op de populairste namen vanaf 1880, samengesteld door de Amerikaanse Social Security Administration, kijk op ssa.gov.

Wat moet u doen als uw kind thuiskomt van school en klaagt over een kwaadaardige bijnaam? Begin met praten (maar niet ondervragen!). “Zoek uit waar en wanneer het incident zich heeft voorgedaan, welke rol uw kind daarin heeft gespeeld en los het probleem samen op”, stelt David Millen voor, uitvoerend directeur van Child and Youth Friendly Ottawa en de Ottawa Anti-bullying Coalition.

Afhankelijk van de leeftijd, het temperament en de situatie van uw kind, kunt u hem aanraden de bijnaam te negeren, de naamgever te vertellen hoe hij zich voelt, of humor te gebruiken. Maar als het schelden herhaaldelijk voorkomt en duidelijk een poging is van één persoon of een groep mensen om je kind tot slachtoffer te maken, is het tijd om een afspraak te maken voor een gesprek met de leerkracht of directeur van je kind. “Schelden, laster en beledigingen veroorzaken littekens aan de binnenkant van een kind,” zegt Millen. “Als je keer op keer wordt verteld dat je iets slechts bent, begin je het na een tijdje te geloven.”

Vergeet niet om een goed voorbeeld te geven aan je eigen kinderen, zegt Millen. Dat betekent dat je politici, vervelende buren of die vrouw die je in het verkeer afsnijdt, niet zomaar een etiket opplakt. “Als kinderen je dat horen doen en zien dat je erom lacht, gaan ze denken dat ze op school of thuis hetzelfde soort denigrerende taal mogen gebruiken.