Kaakcysten

Door Dr. Damien Jonas Wilson, MDReviewed by Afsaneh Khetrapal, BSc

Kaakcysten zijn zakvormige zakjes die zich vullen met vloeistof en zich vormen binnen de weefsels van de kaak. Deze gezwellen zijn niet alleen beperkt tot de kaken, want ze kunnen overal in of op het lichaam ontstaan. Kaakcysten zijn over het algemeen goedaardig van aard en niet-kankerverwekkend, maar kunnen in zeldzame gevallen kwaadaardige degeneratie vertonen. Cysteuze kaaklaesies hebben de neiging zeer langzaam te groeien en bij veel patiënten zijn ze asymptomatisch (d.w.z. ze veroorzaken geen merkbare symptomen).

Credit: yodiyim/.com

Door deze aard worden ze meestal incidenteel gevonden wanneer radiografische beeldvorming wordt uitgevoerd voor een andere niet-verwante pathologie van het hoofd en/of de nek. Als de cysten echter geïnfecteerd raken, kunnen ze zich ontwikkelen tot pijnlijke entiteiten.

Types van kaakcysten

Er zijn verschillende classificatiesystemen gebruikt om cystische laesies van de kaak te categoriseren. Eén classificatie door de Wereldgezondheidsorganisatie groepeert deze laesies in odontogene en niet-odontogene cysten.

De meerderheid van de kaakcysten wordt aangeduid als odontogene cysten, omdat ze zich ontwikkelen uit tandweefselepitheel en bijgevolg worden afgebakend van niet-odontogene cysten (d.w.z. cysten met epitheel dat niet van tandheelkundige oorsprong is). Odontogene cysten kunnen op grond van hun pathogenese verder worden onderverdeeld in ontstekings- of ontwikkelingscysten.

Odontogene cysten

Radiculaire cysten zijn inflammatoire odontogene cysten die ontstaan door infectie of trauma en worden ook wel periapicale cysten genoemd. Zij zijn de meest voorkomende cysten in de kaak en treden vooral op tussen het derde en vijfde levensdecennium.

Deze cysten ontstaan als het uiteindelijke resultaat in het traject van tandontsteking en necrose van de pulpa. Op radiografische beeldvorming meten deze laesies minder dan een centimeter in diameter en zijn ze helder in het periapicale gebied met een tamelijk ronde vorm.

Eruptie-, folliculaire, gingivale en glandulaire odontogene cysten zijn allemaal voorbeelden van odontogene cysten in ontwikkeling. Eruptiecysten verdwijnen meestal spontaan en ontstaan op het slijmvlies van tanden en kiezen vlak voordat deze doorbreken.

Folliculaire cysten worden ook wel dentigerous cysten genoemd, die ontstaan door vochtophoping tussen de kronen van tanden en kiezen die nog niet zijn doorgebroken en gereduceerd glazuurepitheel. Zij zijn de op één na meest voorkomende cystische laesie van de kaak en komen het meest voor tussen het tweede en vierde levensdecennium, dus vrijwel uitsluitend bij het secundaire gebit.

Gingivale cysten komen vaak voor bij pasgeborenen op de alveolaire mucosa als overblijfselen van het tandlamina. De overgrote meerderheid van deze cysten komt voor in de onderkaak en zij verdwijnen spontaan door rupturering in de mondholte.

Gingivale cysten kunnen ook voorkomen bij volwassenen, meestal in het vijfde en zesde levensdecennium en ontstaan uit de restcellen van het tandlamina. Glandulaire odontogene cysten zijn zeer zeldzame, meestal langzaam groeiende intraossale laesies die gemiddeld rond het vijfde levensdecennium en in de voorste onderkaak voorkomen.

Non-odontogene cysten

Er zijn veel voorbeelden van niet-odontogene cysten, dat zijn de overblijfselen van epitheel en de embryonale kanalen die na de embryogenese zijn achtergebleven. Deze cysten worden meestal gevonden diep in de gebieden waar de epitheliale richels en wanden van de embryogenese, evenals de fissuren en spleten, ooit waren.

Non-odontogene cysten kunnen ontstaan zonder of met ontstekingsprikkels en twee voorbeelden hiervan zijn nasolabiale en nasopalatine duct cysten. De eerstgenoemde cysten ontstaan uit de overblijfselen van de epitheelwand van Hochstetter, die een rol speelt bij de vorming van onze neuzen, terwijl de laatstgenoemde cysten ontstaan uit de ingesloten restjes van het nasopalatinekanaal tijdens de fusie van de palatinale plaat.

1. http://pubs.rsna.org/doi/full/10.1148/radiographics.19.5.g99se021107
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3612207/
3. https://radiopaedia.org/articles/dentigerous-cyst
4. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4065455/
5. https://radiopaedia.org/articles/incisive-canal-cyst
6. https://radiopaedia.org/articles/nasolabial-cyst-2

Verder Lezen

• Alle cysten
• Dentigerous Cysts
• Gingival Cysts in Newborns
• Wat is een Bakers Cyste?

Geschreven door

Dr. Damien Jonas Wilson

Dr. Damien Jonas Wilson is een arts uit Sint Maarten in de Caraïben. Hij behaalde zijn medische graad (MD) aan de Universiteit van Zagreb Teaching Hospital. Zijn opleiding in algemene geneeskunde en chirurgie completeert zijn graad in biomoleculaire engineering (BASc.Eng.) uit Utrecht, Nederland. Tijdens deze opleiding voltooide hij een proefschrift op het gebied van oncologie aan de Harvard Medical School/ Massachusetts General Hospital. Dr. Wilson werkt momenteel in het Verenigd Koninkrijk als arts.

Last bijgewerkt 21 mrt 2019

Citaties

Gebruik een van de volgende formaten om dit artikel te citeren in uw essay, paper of verslag:

• APA

  Wilson, Damien Jonas. (2019, 21 maart). Cysten van de kaken. Nieuws-Medisch. Retrieved on March 24, 2021 from https://www.news-medical.net/health/Cysts-of-the-Jaws.aspx.

• MLA

  Wilson, Damien Jonas. “Cysten van de kaken”. Nieuws-Medisch. 24 maart 2021. <https://www.news-medical.net/health/Cysts-of-the-Jaws.aspx>.

• Chicago

  Wilson, Damien Jonas. “Cysten van de kaken”. Nieuws-Medisch. https://www.news-medical.net/health/Cysts-of-the-Jaws.aspx. (accessed March 24, 2021).

• Harvard

  Wilson, Damien Jonas. 2019. Cysten van de kaken. Nieuws-Medisch, bekeken 24 maart 2021, https://www.news-medical.net/health/Cysts-of-the-Jaws.aspx.