Hypopituitarisme Symptomen, Oorzaken & 8 Natuurlijke Remedies

Het verlies van de hormoonproductie in de hypofyse – ook bekend als hypopituitarisme – kan een ernstige, levenslange aandoening zijn. De hypofyse is onze belangrijkste klier. Hij helpt bij de productie van vele hormonen die nodig zijn om ons lichaam goed te laten functioneren. De symptomen van deze zeldzame aandoening kunnen ernstig zijn. Met de juiste behandeling zouden mensen met hypopituitarisme echter in staat moeten zijn een normaal en productief leven te leiden. Voor sommige mensen kan hormoonvervangende therapie noodzakelijk zijn. Er zijn ook manieren om uw hormonen op natuurlijke wijze in evenwicht te brengen die ook nuttig kunnen zijn.

Wat is hypopituitarisme?

Hypopituitarisme verwijst naar het onvoldoende functioneren van de hypofyse. De hypofyse is een piepklein orgaan – ongeveer zo groot als een erwt. Het bevindt zich aan de basis van de hersenen. Het staat bekend als de “hoofdklier” van het lichaam en produceert vele hormonen die door het hele lichaam gaan. Het stuurt bepaalde processen aan en stimuleert andere klieren om hormonen te produceren.

Een persoon met hypopituitarisme heeft een hypofyse die een of meer van zijn hormonen niet of niet genoeg produceert. Deze aandoening kan van invloed zijn op een aantal routinefuncties van het lichaam, waaronder groei, bloeddruk en voortplanting.

Volgens onderzoek gepubliceerd in Postgraduate Medical Journal, is de prevalentie van hypopituitarisme 45 gevallen per 100.000 mensen en de incidentie ongeveer 4 gevallen per 100.000 mensen, per jaar. Bijna 50 procent van de patiënten heeft drie tot vijf hypofysehormoondeficiënties. (1)

Veel voorkomende symptomen van hypopituitarisme

Hypopituitarisme symptomen zijn soms niet voor de hand liggend en kunnen over het hoofd worden gezien. De ernst van de symptomen hangt meestal af van welke hypofysehormonen laag zijn en de mate van hormoondeficiëntie. Enkele veel voorkomende tekenen en symptomen van hypopituitarisme zijn:

• vermoeidheid
• verminderde eetlust
• gewichtsverlies
• gevoeligheid of intolerantie voor kou
• verminderde tolerantie van inspanning
• verminderde zin in seks
• onvruchtbaarheid
• wallen in het gezicht
• anemie
• opvliegers
• onregelmatige of geen menstruatie
• verlies van schaamhaar
• onvermogen om moedermelk te produceren
• verminderde gezichts- of lichaamsbeharing bij mannen
• verminderde spiermassa en botmineraaldichtheid
• korte gestalte bij kinderen (2)

De symptomen van hypopituitarisme hangen af van het hormoon of de hormonen die ontbreken. Symptomen geassocieerd met specifieke hormoondeficiënties zijn hieronder opgesomd:

Adrenocorticotropic hormone (ACTH) deficiëntie. Vermoeidheid, laag natriumgehalte in het bloed, gewichtsverlies en een bleke huid.

Thyroïd-stimulerend hormoon (TSH) deficiëntie. Vermoeidheid, gewichtstoename, droge huid, constipatie, gevoeligheid voor koude.

Luteïniserend hormoon (LH), Follikelstimulerend hormoon (FSH) deficiëntie. Uitblijven van de menstruatie bij vrouwen, erectiestoornissen en impotentie bij mannen, verlies van zin in seks en onvruchtbaarheid.

Groeihormoon (GH)-deficiëntie. Gebrek aan groei (lengte) bij kinderen en adolescenten, toename van lichaamsvet, het niet bereiken van de normale piekbotmassa of verminderde spier- en botmassa.

Prolactinedeficiëntie (PRL). Onvermogen om borstvoeding te geven.

Oxytocine-deficiëntie. Kan het geven van borstvoeding bemoeilijken.

Antidiuretisch hormoon (vasopressine) deficiëntie. Veelvuldig urineren overdag en ’s nachts, verdunde urine en overmatige dorst (3)

Het progressieve verlies van hypofysehormoonsecretie is meestal een langzaam proces. Het kan zich over een periode van maanden of jaren voordoen. Soms echter begint hypopituitarisme plotseling met een snel begin van de symptomen.

In het algemeen gaat eerst het groeihormoon verloren. Daarna treedt een tekort aan luteïniserend hormoon op. Het verlies van follikelstimulerend hormoon, schildklierstimulerend hormoon, en adrenocorticotropinehormonen en prolactine volgt typisch veel later. (4)

Hypopituitarisme Oorzaken en Risicofactoren

Een aantal factoren of gezondheidsaandoeningen kan hypopituitarisme veroorzaken. Deze omvatten ziekten van de hypofyse of ziekten van de hypothalamus die een verminderde secretie van hypothalamische vrijmakende hormonen veroorzaken. Deze hypothalamusziekten verminderen de afscheiding van overeenkomstige hypofysehormonen.

Zekere tumoren kunnen ook de hypofysefunctie beïnvloeden; dit omvat hersentumoren, hypofyse tumoren en hypothalamus tumoren. Naarmate een tumor groter wordt, kan deze het hypofyseweefsel samendrukken en beschadigen, waardoor de hormoonproductie wordt verstoord. De meest voorkomende oorzaak van hypopituitarisme is een hypofysetumor, ook wel bekend als hypofysair adenoom. Een hypofysetumor is bijna altijd goedaardig. Het zet echter druk op de rest van de hypofyse. Het beperkt ook het vermogen van de hypofyse om op de juiste manier hormonen te produceren of vernietigt dit zelfs.

Uw hypofyse kan ook stoppen met het produceren van een of meer van zijn hormonen als gevolg van een traumatisch letsel. Dit kan een hersenoperatie, een herseninfectie of een hoofdwond zijn.

Ziekten die worden veroorzaakt door ontstekingen, een verminderde immuunfunctie of abnormale groei van weefsel kunnen ervoor zorgen dat de hypofyse niet goed werkt. (5) Hieronder vallen infecties van de hersenen, zoals meningitis, infecties zoals tuberculose, syfilis en mycosen, en de volgende ontstekingsziekten:

• Sarcoïdose – een ziekte waarbij sprake is van een abnormale verzameling van ontstekingscellen die knobbels vormen die granulomen worden genoemd.
• Langerhanscelhistiocytose – wanneer abnormale cellen littekenvorming veroorzaken in talrijke delen van het lichaam.
• Hemochromatose – een ziekte waarbij zich te veel ijzer ophoopt in het lichaam.

Andere gezondheidsproblemen die tot hypopituitarisme kunnen leiden, zijn onder meer: een ernstig bloedverlies tijdens de bevalling, waardoor schade kan ontstaan aan het voorste deel van de hypofyse (dit staat bekend als het syndroom van Sheehan of postpartum hypofysenecrose), genetische mutaties die leiden tot een verminderde productie van hypofysehormonen, stralingsschade en ziekten van de hypothalamus.

Het syndroom van Sheehan is een aandoening die voorkomt bij vrouwen die tijdens de bevalling een levensbedreigende hoeveelheid bloed verliezen en/of na de bevalling niet genoeg zuurstof krijgen. Het is een van de meest voorkomende oorzaken van hypopituitarisme in zowel onderontwikkelde als ontwikkelingslanden. (6)

Verschillende studies hebben ook gekeken naar de effecten van stralingsschade en het verband daarvan met hypopituitarisme. Uit de gegevens blijkt dat bij lage stralingsdoses een groeihormoondeficiëntie gewoonlijk geïsoleerd optreedt bij ongeveer 30 procent van de patiënten. Bij hogere stralingsdoses (30 tot 50 Gy) kan de incidentie van groeihormoondeficiëntie oplopen tot 50 à 100 procent van de patiënten. Onderzoekers hebben ook vastgesteld dat bij hogere doses schedelbestraling of na conventionele bestraling voor hypofysetumoren, meervoudige hormonale deficiënties voorkomen bij 30 tot 60 procent van de patiënten na tien jaar follow-up. (7)

Conventionele behandeling

Onderzoek toont aan dat hypopituitarisme behandelbaar is. Een patiënt met deze aandoening zou in staat moeten zijn normale activiteiten uit te voeren, zolang de juiste hormonale therapie consequent en op de juiste wijze wordt toegepast.

Hormoonvervangende therapie reguleert de circulerende hormonen, herstelt de normale fysiologie zo goed mogelijk en neemt de symptomen van hormoonproblemen weg. Voor de behandeling van hypopituitarisme is de vervanging van deficiënte hormonen levenslang nodig. Dit kan ontmoedigend zijn voor patiënten die zich verzetten tegen langdurige therapie uit angst voor bijwerkingen. Een regel bij hormoonvervangingstherapie is dat geen enkele dosis geschikt is voor elke patiënt. Daarom moet de patiënt, wanneer hormoonvervangingstherapie wordt voorgeschreven, regelmatig worden gecontroleerd om te zien hoe hij op de behandeling reageert en om de dosis zo nodig te wijzigen. (8)

Hormoonvervangende medicatie kan bestaan uit:

• cortisolvervangingstherapie (sommige artsen schrijven prednison voor in plaats van cortisol)
• schildklierhormoon (levothyroxine)
• sexhormonen (oestrogeen en progesteron voor vrouwen en testosteron voor mannen)
• humane groeihormoontherapie
• antidiuretische hormoontherapie (desmopressine)

Volgens onderzoek gepubliceerd in Expert Opinion on Pharmacotherapy, is levenslange therapeutische vervanging van doelhormoondeficiënties noodzakelijk om potentieel levensbedreigende complicaties van hypopituitarisme te vermijden. Maar er kunnen problemen zijn in verband met de toediening en routinecontrole van deze behandeling. Een voortdurende uitdaging is het creëren en beheren van een nuttig plan van op maat gemaakte hormonale vervangingsregimes voor individuen om morbiditeit en mortaliteit geassocieerd met hypopituitarisme te vermijden. (9)

Hoewel het doel van hormonale substitutietherapie is de patiënt in staat te stellen een normaal leven te leiden, zijn er aan dit soort therapie enkele risico’s verbonden. Hormoonvervanging in doses die hoger zijn dan nodig, vooral in het geval van cortisol, kan schadelijk zijn voor hart, botten en andere organen. Anderzijds verhoogt een te lage dosis cortisol het risico van bijnierinsufficiëntie, reden waarom patiënten extra cortisol moeten innemen wanneer zij zich in stresssituaties bevinden. (10)

Sommige medicijnen, zoals menselijk groeihormoonvervanging, kunnen bijwerkingen hebben. Deze bijwerkingen zijn onder andere zwelling van de enkel, gewrichtspijn en een verhoging van de bloedsuikerspiegel.

Mensen die lange tijd hypopituitarisme hebben, hebben een iets kortere levensduur door vasculaire oorzaken, zoals hartaanvallen en beroertes, en infecties. Hoewel de redenen hiervoor niet duidelijk zijn, moeten patiënten met hypopituitarisme worden gescreend op aanvullende cardiovasculaire risicofactoren. Zij moeten ook stappen ondernemen om hun risico op het ontwikkelen van cardiovasculaire problemen te beheersen. (11)

8 Natuurlijke remedies voor hypopituitarisme

1. L-arginine

L-arginine is een soort aminozuur dat de productie van bepaalde hormonen stimuleert. Daartoe behoren vooral gunstige groeihormonen en insuline. L-arginine kan helpen om de symptomen van hypopituitarisme, zoals haaruitval, te verminderen. Het kan ook helpen om de lichaamsvloeistoffen in evenwicht te brengen, wonden te genezen, de productie van sperma te stimuleren en de bloedvaten te laten ontspannen.

Een studie uit 2005 gepubliceerd in Growth Hormone and IGF Research ontdekte dat 5 tot 9 gram oraal arginine een significante groeihormoonrespons veroorzaakte, die ongeveer 30 minuten na inname begon en ongeveer 60 minuten na inname een piek bereikte. (12)

Om je lichaam op natuurlijke wijze te helpen meer L-arginine aan te maken en te gebruiken, eet je schone bronnen van eiwitten. Deze omvatten kooivrije eieren, yoghurt met kweekcultuur, grasgevoerd rundvlees, gevogelte van weilanden, lever en orgaanvlees, in het wild gevangen vis, walnoten en amandelen.

2. Probiotica

De microflora in de darm heeft metabolische effecten. Daarom worden ze soms aan premature kinderen gegeven. Uit onderzoek blijkt dat jonge kinderen die probiotica krijgen toegediend, sneller groeien. (13) Onderzoek wijst ook uit dat probiotica bij dieren aanzienlijke verhogingen van het groeihormoon- en testosteronniveau veroorzaken. (14)

Naast het nemen van een dagelijks supplement, kun je probiotische voedingsmiddelen gebruiken om je inname van deze gezonde bacteriën te verhogen. Dit omvat kefir, gekweekte groenten, gekweekte yoghurt, rauwe kaas, kombucha, appelciderazijn en miso. Tegelijkertijd is het belangrijk dat je voedsel vermijdt dat je darmen kan beschadigen. Deze omvatten bewerkte voedingsmiddelen, gehydrogeneerde oliën en toegevoegde suiker.

3. Koper

Een ernstig kopertekort kan het lichaam op meerdere manieren schaden, waaronder het vertragen van de groei. Onderzoek toont aan dat een adequate inname van koper en andere micronutriënten nodig is om de groei van kinderen te bevorderen. Koper speelt een belangrijke rol bij de groei en het herstel van het lichaam. (15) Het lichaam gebruikt koper veelvuldig en het kan het mineraal niet in voldoende hoeveelheden opslaan. Het eten van koperrijke voedingsmiddelen zoals noten, zaden, wilde zeevruchten, bonen, lever en oesters kan u helpen een kopertekort te voorkomen en de hormoonbalans in stand te houden.

4. Glycine

Glycine is een aminozuur dat een rol speelt bij de productie van menselijk groeihormoon. Studies tonen aan dat glycine de groeihormoonspiegel verhoogt. Het bewijsmateriaal is gemengd over de doeltreffendheid ervan voor mensen met een bestaand groeihormoondeficiëntie. Een studie uit 2003 gepubliceerd in Nutritional Neuroscience betrof 42 gezonde deelnemers die ofwel vijf gram van een voedingssupplement met glycine, glutamine en niacine, ofwel een placebo kregen, tweemaal daags gedurende drie weken. Het voedingssupplement met glycine verhoogde het serum groeihormoongehalte met 70 procent ten opzichte van placebo. (16)

5. Adaptogene kruiden

Adaptogene kruiden helpen het lichaam in evenwicht te brengen, te herstellen en te beschermen. Ze reageren op elke invloed of stressor en normaliseren uw fysiologische functies. Onderzoek toont aan dat adaptogene kruiden positieve effecten hebben op de reproductieve gezondheid van zowel mannen als vrouwen. Ze kunnen de vruchtbaarheid en het seksueel verlangen verbeteren. Adaptogenen kunnen ook gunstige effecten hebben op het cardiovasculaire systeem, door het hart te helpen beschermen en de bloeddruk te reguleren. Dit is belangrijk omdat mensen met hypopituitarisme een groter risico lopen om te overlijden als gevolg van cardiovasculaire problemen. (17)

Enkele van de krachtigste adaptogene kruiden zijn ginseng, heilige basilicum, rhodiola, ashwagandha en astragaluswortel. Omdat deze kruiden invloed hebben op stresshormonen, mag u ze alleen gebruiken onder de hoede van uw zorgverlener. Dit is vooral belangrijk als u al een hormoonvervangingstherapie volgt.

6. Gezonde vetten

Het eten van gezonde vetten, zoals kokosolie, avocado’s, grasgevoerde boter en in het wild gevangen zalm, helpt om uw hormonen op natuurlijke wijze in balans te brengen. Het lichaam heeft korte, middellange en lange keten vetzuren nodig om hormonen aan te maken. Deze essentiële vetten zijn niet alleen fundamentele bouwstenen voor de hormoonproductie. Ze verminderen ook ontstekingen en verbeteren de gezondheid van het hart. (18)

7. Oefening

Een van de vele voordelen van lichaamsbeweging is het vermogen om de groeihormoon prevalentie te verhogen. Onderzoek aan de Universiteit van Syracuse wijst uit dat lichaamsbeweging een zeer krachtige stimulans is voor de afgifte van groeihormoon. Er is veel onderzoek dat de dramatische stijging van groeihormoon documenteert. Studies suggereren dat lichaamsbeweging het groeihormoongehalte met 300 tot 500 procent kan verhogen. (19)

8. Slaap

Voldoende slaap, dat wil zeggen 7 tot 8 uur per nacht, is essentieel voor de hormoonhuishouding. Uw hormonen werken volgens een schema. Het lichaam regelt het cortisolniveau midden in de nacht. Dit helpt om je lichaam een pauze te geven van je vlucht of vecht stress reactie. Slaap helpt om stresshormonen in balans te houden. Het helpt ook om energie op te bouwen en het lichaam goed te laten herstellen van stress. (20)

Voorzorgsmaatregelen

Hypopituitarisme kan een levensbedreigende aandoening zijn als het niet goed geregeld wordt. Natuurlijke remedies moeten altijd worden gebruikt onder de zorg van uw arts. Voor sommige mensen kan hormoonvervangende therapie een noodzakelijke behandeling zijn.

Final Thoughts on Hypopituitarism

• Hypopituitarism is een term die verwijst naar de onderfunctie van de hypofyse.
• De symptomen van hypopituitarisme hangen af van welke hormonen een tekort vertonen. Enkele veel voorkomende verschijnselen zijn vermoeidheid, gewichtsverlies, verminderde inspanningstolerantie, verminderde geslachtsdrift en een korte gestalte bij kinderen.
• Een aantal factoren of gezondheidsaandoeningen kan hypopituitarisme veroorzaken. Deze omvatten ziekten van de hypofyse, ziekten van de hypothalamus, hypofysetumoren en stralingsschade.
• Onderzoek toont aan dat hypopituitarisme behandelbaar is. Een patiënt met deze aandoening moet in staat zijn om normale activiteiten te doen, zolang de juiste hormonale therapie consequent en op de juiste manier wordt gebruikt.
• Enkele natuurlijke remedies voor hypopituitarisme die kunnen helpen wanneer ze worden gebruikt met hormoonvervangingstherapie zijn L-arginine, probiotica, koper, adaptogene kruiden en lichaamsbeweging.

Lees verder: Voordelen en risico’s van Bio-identieke Hormoonvervangingstherapie