Vraag:
In de Bijbel staat dat we op de zevende dag van de week moeten rusten, omdat G-d de wereld in zes dagen schiep en op de zevende dag rustte. Tegenwoordig rusten christenen op zondag, moslims op vrijdag, en joden op zaterdag. Hoe weet je dat je op de juiste dag viert?
Antwoord:
Jouw vraag werd behandeld in de Midrasj Rabbah, een compilatie van bijna 2000 jaar oud.
We kregen voor het eerst het gebod om Sjabbat te houden in de woestijn, kort nadat we Egypte hadden verlaten. Hoe wisten we wanneer we het moesten houden? In Exodus 16 wordt ons verteld dat er tijdens onze reis door de woestijn elke dag manna viel, behalve op één dag – de Shabbat. Wat aten we dan? Een dubbele portie viel elke vrijdag, zodat we ook de volgende dag wat te eten zouden hebben. Op de eerste vrijdag nadat het manna was begonnen te vallen, was het volk verbaasd zoveel manna te zien – het dubbele van wat zij op elk van de vijf voorafgaande dagen hadden ontvangen. Toen zij Mozes kwamen vragen over dit fenomeen, onthulde hij dat de volgende dag de Sjabbat zou zijn en dat er helemaal geen manna zou vallen.
De eigenlijke bewoording van G-ds boodschap aan Mozes en het Joodse Volk is “Zie dat G-d jullie de Sjabbat heeft gegeven.” De Midrasj wijst erop dat het gebruikte woord “zien” is en niet “weten.” Het legt uit:
Dit is wat G-d tegen hen zei: “Als de afgodendienaren naar jullie toe zullen komen en zullen vragen: ‘Waarom maken jullie de Sjabbatdag op deze dag?’ dan zullen jullie hun zeggen: ‘Zie, het manna valt niet op de Sjabbat.'”
Voor de volgende 40 jaar hadden we een wekelijkse herinnering aan de Sjabbat telkens wanneer het manna niet viel. Sindsdien zijn we doorgegaan met tellen en dat zullen we de rest van de tijd ook blijven doen.
Rabbi Jehoeda Halevi wijst in zijn 12e eeuwse klassieker, “De Kuzari,” op een eerdere bron voor de universeel geaccepteerde week. Hij wijst op het opvallende feit dat de overgrote meerderheid van de wereld een zevendaagse week houdt – een bewijs dat dit inderdaad een zeer oud gebruik moet zijn. Hoe is het begonnen? Toen Adam op de eerste vrijdagmiddag van de schepping uit Eden werd verbannen, rustte hij die eerste shabbat. Daarna telde hij zes dagen en rustte weer op de zevende. Sindsdien hebben zijn nakomelingen in vele delen van de wereld deze praktijk nagevolgd en leven zij hun leven volgens een zevendaagse week.