De uitvoering van het monetaire beleid – bijvoorbeeld hoe een centrale bank precies de rente verhoogt – verschilt van land tot land en zelfs in de tijd binnen landen. Deze verschillen impliceren dat er niet één antwoord op uw vraag is, maar laten we voor de concreetheid eens kijken naar het geval van de Federal Reserve.
Vóór de recente financiële crisis voerde de Fed het monetaire beleid voornamelijk uit door een doel te stellen voor de federal funds rate, een rentetarief dat wordt betaald wanneer banken ’s nachts van andere banken lenen. De Fed maakte gebruik van “open markt operaties” om dat doel na te streven; dat wil zeggen, door het verkopen (aankopen) van effecten verminderde (verhoogde) de Fed het aanbod van bankreserves, wat leidde tot een hogere (lagere) federal funds rate. In de nasleep van de financiële crisis en de grootschalige programma’s van de Fed om activa op te kopen, beschikt het banksysteem echter over een grote hoeveelheid overtollige reserves, wat betekent dat de traditionele aanpak om de rente te verhogen niet langer zal werken. In plaats daarvan wil de Fed de federal funds rate beïnvloeden door de rente die wordt betaald op overtollige reserves te wijzigen of door overnight reverse repurchase agreements te sluiten. In beide gevallen betaalt de Fed rente aan financiële instellingen om de federal funds rate en andere korte-termijnmarktrentes via arbitrage naar het doelbereik te trekken. (Zie het recente artikel van Ihrig, Meade en Weinbach in het Journal of Economic Perspectives voor een uitgebreid, maar gemakkelijk toegankelijk overzicht van hoe de Fed het monetaire beleid zal uitvoeren wanneer het FOMC besluit dat het tijd is om de rente te verhogen.)
Waar zullen deze rentebetalingen vandaan komen? Om deze vraag te kunnen beantwoorden, moeten we begrijpen wat de balans van de Fed is, welke inkomsten zij daaruit verkrijgt en wat zij met die inkomsten doet. De Fed houdt activa aan – voornamelijk schatkistpapier en door hypotheken gedekte waardepapieren – die zij heeft gekocht door reserves uit te geven. De netto-inkomsten van de Fed – d.w.z. de rente op de activa minus de rente op reserves en de operationele uitgaven – worden overgemaakt aan de schatkist van de VS. In de afgelopen zes jaar heeft de Fed ongeveer 475 miljard dollar aan de schatkist overgemaakt. Als de Fed de kortetermijnrente verhoogt, zullen haar rentebetalingen op reserves toenemen en haar afdrachten aan de schatkist afnemen. (Carpenter et al. (2015, IJCB) geven meer details en projecties over hoe de balans en de afdrachten van de Fed er in de toekomst uit kunnen zien.)