Iedere student accountancy kent de Big Four accountantskantoren; Deloitte, EY, KPMG en PwC. Tot 2001 was er echter nog een speler in het veld. Wie is deze vijfde speler en wat is er met het kantoor gebeurd waardoor het volledig verdween?
Arthur Andersen, ooit een van de grootste accountantskantoren en volgens velen het meest pretentieuze. Het was een voorrecht voor studenten om hier te werken en een naam die mensen met trots op hun cv zetten. Integriteit van de accountant was voor Andersen van groot belang.
Andersen was verantwoordelijk voor het controleren van de boekhouding van energiebedrijf Enron. Het energiebedrijf ging met veel kabaal ten onder vanwege een slordige boekhouding. Andersen kwam in de problemen omdat ze de boekhouding had goedgekeurd. Nadat men had vernomen dat de Securities and Exchange Commission een onderzoek was begonnen naar de boekhouding van Enron, werden bij Andersen orders gegeven om duizenden documenten en e-mailberichten te vernietigen. Deze onwettige handelingen leidden tot een veroordeling, waardoor het onmogelijk werd om als openbaar accountant op te treden voor Amerikaanse beursfondsen. Andersen besloot haar licenties in te leveren vooraleer de SEC ze zou intrekken.
Opeens veranderde het imago van de firma die integriteit hoog in het vaandel droeg, volledig omdat ze daar niet naar handelde.
Hoewel, in tegenstelling tot wat velen denken, is dit niet de enige zaak die het imago van de onderneming ruïneerde. In die tijd dook de naam van Andersen op in verschillende zaken. Plotseling veranderde het imago van de onderneming die integriteit hoog in het vaandel droeg, volledig omdat zij niet overeenkomstig handelde. En niet zo verwonderlijk, veel belanghebbenden wilden de samenwerking niet voortzetten, met name diverse overheden staakten de samenwerking. De naam Andersen was verdacht geworden.
De weinige medewerkers die waren gebleven, werkten aan rechtszaken die voortvloeiden uit audits uit het verleden.
In een beroep wegens vernietiging van de dossiers werd Andersen vrijgesproken en was er geen formeel bezwaar tegen de voortzetting van de auditpraktijk. Bijna alle werknemers waren echter vertrokken vanwege de duistere praktijken. De praktijk was in andere handen overgegaan en de naam zou altijd aan dit schandaal verbonden blijven. De weinige werknemers die waren gebleven, hielden zich bezig met rechtszaken naar aanleiding van vroegere accountantscontroles, alsmede met pensioenkwesties en enkele andere zaken. Ook is er nog een ander bedrijf dat aan het bestaan van Andersen doet denken, namelijk Accenture. Accenture begon als het consultancy-onderdeel van Andersen, dat zich net op tijd afsplitste, voordat het schandaal zich voltrok.
Zoals zo vaak gaat de staldeur pas op slot als het kalf verdronken is. Het Enron schandaal, samen met andere boekhoudschandalen, zoals Worldcom en Tyco, deed het Amerikaanse Congres beseffen dat het tijd was voor strenger toezicht. Daarom werd de Public Company Accounting Reform and Investor Protection Act, ook bekend als Sarbanes Oxley, uitgevaardigd. Aangezien veel topmanagers van bedrijven beweren dat zij niet op de hoogte zijn van afwijkingen in de boekhouding, was een van de eisen die Sarbanes Oxley stelde, de eis dat de managers de juistheid van de financiële gegevens van hun bedrijf moesten certificeren. Andere vereisten zijn bijvoorbeeld de rapportering van accountantsverslagen en de controle van de accountantscontroles. Andere veranderingen waren bepalingen om te voorkomen dat bedrijfsanalisten kunnen profiteren van belangenconflicten, met inbegrip van de openbaarmaking van alle potentiële belangenconflicten. Dit alles om de potentiële belangenconflicten aan te pakken die zich kunnen voordoen.
Zoals vaak het geval is. wordt de staldeur pas op slot gedaan als het kalf verdronken is.
Hooplijk stelt deze nieuwe reeks regels een nieuwe norm van integriteit binnen de accountancyprofessie, voordat de Big Four krimpt tot de Big Three. Sindsdien zijn er echter al genoeg schandalen geweest, zoals het Scaytam-schandaal en momenteel het Steinhoff-schandaal. Ik ben bang dat deze nieuwe schandalen voor zichzelf spreken. Daarom moeten we allemaal waakzaam blijven en om een wereld zonder boekhoudschandalen te creëren is er nog een lange weg te gaan.