04 okt Het belang van het Vestibulair Verwerkingssysteem!
Wat is het vestibulaire verwerkingssysteem?
Het vestibulaire verwerkingssysteem speelt een essentiële rol in de relatie tussen ons lichaam, de zwaartekracht en de fysieke wereld. Het geeft ons informatie over waar ons lichaam zich in de ruimte bevindt. Het is verantwoordelijk voor de informatie of ons lichaam stilstaat of beweegt, hoe snel het beweegt, en in welke richting.
Het vestibulaire systeem vormt de basis voor de ontwikkeling van alle andere zintuiglijke systemen, zoals tast, zicht, geluid en proprioceptie. Het is een belangrijk element van het centrale zenuwstelsel, en cruciaal voor de ontwikkeling van evenwicht, coördinatie, motorische controle van het oog, bilaterale coördinatie (het vermogen om beide zijden van het lichaam volledig te gebruiken) en het ontwikkelen van vertrouwen in de beweging. Het is het systeem dat ons in staat stelt een tolerantie voor beweging te ontwikkelen. Fundamentele functies zoals onze lichaamshouding en ruimtelijke oriëntatie worden beïnvloed door het vestibulaire verwerkingssysteem. Onze houding kan bijvoorbeeld veranderen als we op een schommel zitten, zodat we rechtop kunnen blijven en weten waar we ons in de ruimte bevinden. Het levert informatie voor de beschermende reflexen van ons lichaam, en bereidt ons voor om in noodsituaties in de vecht- of vluchtstand te gaan.
Wat houdt het in en hoe?
Het vestibulaire systeem omvat vestibulaire organen en receptoren, gelegen in het niet-auditieve gebied van het binnenoor. Het omvat twee componenten: het halfcirkelvormige kanaal, dat rotatiebewegingen detecteert, en de otoliten (utricle en saccule), die lineaire veranderingen detecteren. Deze organen detecteren vloeistofbewegingen en geven informatie over waar ons hoofd zich in de ruimte bevindt. Deze informatie houdt ons vervolgens op de hoogte van de oriëntatie en het evenwicht van ons lichaam in de omgeving, waardoor we gravitatiezekerheid kunnen ervaren. Gravitatiezekerheid is het vertrouwen dat we onze positie kunnen handhaven en met de omgeving kunnen communiceren zonder te vallen. Als ons evenwichtsorgaan gezond is, kunnen we ons zeker voelen bij activiteiten waarbij we moeten bewegen, of onze voeten nu op de grond staan of niet. We hebben ook controle over het starten en stoppen van activiteiten zoals schommelen, springen, klimmen en salto’s maken, omdat ons lichaam zich kan aanpassen en het evenwicht kan bewaren, waardoor ons lichaam wordt beschermd en letsel wordt beperkt. Een gezond vestibulair systeem stelt ons ook in staat om andere zintuiglijke inputs bij te houden die we gedurende de dag tegenkomen, zodat we ons kunnen concentreren op activiteiten zoals lezen, eten en gewoon zitten!
Waar is dit systeem mee verbonden?
Het vestibulaire systeem is neurologisch verbonden met vele andere systemen in de hersenen. Een voorbeeld is het limbisch systeem, dat van cruciaal belang is voor de ontwikkeling van verdere fysieke, emotionele en psychosociale regulatie en welbevinden. Het vestibulaire verwerkingssysteem is ook verbonden met het cerebellum, dat visuele informatie combineert om reflexieve oogbewegingen mogelijk te maken. Dit is nodig voor het volgen van bewegende voorwerpen, scannen, het onderscheiden van voorwerpen en het stabiliseren van de visuele blik. Dit kan van invloed zijn op activiteiten zoals lezen, sporten, het aanpassen van de visuele aandacht tijdens het bewegen, en het vasthouden van de aandacht bij het afwisselend kijken naar het witte bord en dan naar hun eigen werk.
Wat gebeurt er als er problemen zijn met vestibulaire verwerking?
Problemen met vestibulaire verwerking kunnen veel aspecten van het dagelijks leven zeer uitdagend maken. Kinderen met een disfunctioneel vestibulair verwerkingssysteem kunnen hypo- of hyperreagerend zijn op beweging, en kunnen op elk moment gedragingen van beide vertonen. Kinderen kunnen angstig lijken voor beweging omdat ze zich onzeker en onevenwichtig voelen. Dit leidt er vaak toe dat kinderen de voorkeur geven aan zittende activiteiten, schommels of klimmen vermijden, of andere activiteiten waarbij hun voeten de grond verlaten. Zij kunnen gevoelig zijn voor veranderingen in het loopoppervlak en kunnen moeite hebben om geconcentreerd en rechtop te blijven lopen op school. Zij kunnen ook moeite hebben om zich thuis of op de speelplaats door de omgeving te bewegen, vaak behoedzaam of langzaam. Bij jongere kinderen leiden deze moeilijkheden er vaak toe dat ze het niet prettig vinden om op hun buik of rug te worden verplaatst, of dat hun hoofd naar achteren wordt gekanteld.
In tegenstelling daarmee kunnen kinderen het gevoel hebben voortdurend in beweging te zijn, niet in staat om stil te zitten. Dit kan van invloed zijn op activiteiten zoals lezen en schrijven op school, en het vasthouden van de concentratie zonder te bewegen. Deze kinderen kunnen ongecoördineerd en onhandig lijken, en vaak vallen. Ze bewegen zich door de omgeving, schijnbaar onbewust van gevaar, impulsief springend of rennend. Het kan ook lijken alsof deze kinderen verdwaald zijn in een vertrouwde omgeving, niet in staat om voorwerpen te vinden. Vestibulaire disfunctie beïnvloedt ons niet alleen lichamelijk, maar ook psychologisch. Het kan verantwoordelijk zijn voor hoge emotionele reacties van stressvolle ervaringen en kan zich ontwikkelen tot angst of onzekerheid in een omgeving.
Andere moeilijkheden die geassocieerd worden met vestibulaire verwerking zijn problemen met het opeenvolgen van activiteiten en problemen met de bilaterale coördinatie. Deze activiteiten kunnen bestaan uit springen of gooien en vangen.
Hoe we deze tekorten bij OTFC behandelen
Bij OTFC proberen we ervoor te zorgen dat kinderen vestibulaire ervaringen opdoen die hen in staat stellen de input te classificeren, integreren en verwerken door middel van spel. Dit omvat activiteiten met veel beweging, zoals schommelen, springen op verschillende oppervlakken, rennen en rollen over ballen. Bij deze activiteiten worden hoofd- en lichaamsbewegingen, houdingsaanpassingen en visuele stabilisatie gebruikt. Sommige van de activiteiten die we doen kunnen snelle versus langzame bewegingen zijn, bijvoorbeeld versnelling en vertraging en bewegingen die lineair (in een lijn) zijn, maar ook roterend (rond). Andere activiteiten die vestibulaire processen bevorderen, zijn het uitvoeren van bewegingsactiviteiten terwijl tegelijkertijd functionele taken worden uitgevoerd, zoals het oplossen van problemen of het schrijven van handschriften. Het gebruik van visuele doelen, zoals het gooien van een bonenzak naar een doel terwijl je op een schommel zit, is een ander voorbeeld van goede vestibulaire input. Door kinderen deze ervaringen te bieden, proberen onze therapeuten het vestibulaire element van het centrale zenuwstelsel te veranderen, neuroplasticiteit te gebruiken en kinderen in staat te stellen zich beter bezig te houden met hun dagelijkse functionele taken.
Wat kan thuis worden gedaan om vestibulaire verwerking te bevorderen?
Er zijn verschillende activiteiten die we kinderen kunnen aanmoedigen thuis of in het park te doen, om vestibulaire verwerking te helpen bevorderen. Deze omvatten:
- Spelen op schommels, glijbanen en wippen in de speeltuin
- Op de kop hangen aan de apenstangen in de speeltuin
- Hindernisbanen afleggen in het park
- Rollen van heuvels
- Vangbal spelen tijdens het springen, of op een trampoline
- Springen, rennen of springen op verschillende ondergronden
Dit zijn maar een paar van de eenvoudige activiteiten die we thuis kunnen doen om vestibulaire informatie te helpen integreren met andere zintuiglijke systemen. Veel plezier met bewegen!
Ayres, A, J & Robbins, J, 2005, Sensory Integration and the Child, Understanding Hidden Sensory Challenges, 25th Anniversary Edition, Western Psychological Services, Los Angeles CA