Een complexe clan: Het sociale systeem van de gevlekte hyena is complex. Er kunnen wel 100 individuen in een clan zitten. Gevlekte hyena’s hebben een matriarchale samenleving. De vrouwtjes zijn groter en, gemiddeld, veel assertiever en agressiever ten opzichte van de mannetjes. De welpen van een laaggeplaatst vrouwtje staan hoger in rang dan het hoogstgeplaatste volwassen immigrerende mannetje! Mannetjes van een lagere rang worden gedwongen aan de rand van de clan te blijven en mogen alleen meedoen tijdens een jacht of een gevecht tegen een andere clan of leeuwen.
De volwassen vrouwtjes baren welpen in geïsoleerde holen en verplaatsen hun welpen later naar de “kleuterschool” in gemeenschappelijke holen, dat zijn holen die eerder door andere wilde dieren zoals aardvarkens zijn gegraven. Het leven begint ruw voor een jong hyena welpje. De gemiddelde worp telt twee welpen, en de concurrentie tussen hen begint meteen. Welpen worden geboren met een donkere vacht, hun ogen open, en enkele tanden al aanwezig. Ze vechten over wie de dominante zal zijn en wie het eerst zal drinken, soms doden ze hun zwakkere broertje of zusje. Moeder houdt de welpen in het begin in een eigen hol om hun overleving te verzekeren.
Als ze twee tot zes weken oud zijn, verhuist de moeder de welpen naar een hol dat wordt gedeeld met andere moeders van dezelfde clan en hun jongen. Hoewel er veel jongen van verschillende moeders kunnen zijn, zorgt elke moeder alleen voor haar eigen jongen. Hoe ze jagen, hoe ze eten en hoe ze vechten, wordt bepaald door de rang binnen de clan. Wanneer ze ongeveer twee maanden oud zijn, begint het jong zijn bruine vacht te verliezen en begint het te lijken op de gevlekte volwassen dieren. De jongen blijven zogen tot ze ongeveer één à twee jaar oud zijn. De vrouwtjes blijven bij hun geboorteclan, maar de mannetjes vertrekken als ze volwassen zijn rond hun derde levensjaar, zo niet eerder. De helft van alle gevlekte hyena’s sterft voor ze volwassen zijn.
Gevlekte hyena’s hebben een kenmerkende vocalisatie. In feite zijn ze de meest vocale zoogdieren in Afrika, met meer dan 11 verschillende geluiden geregistreerd. De beroemde giechel die ze produceren klinkt als het lachen van een mens. Deze “lach” wordt gebruikt in tijden van nerveuze opwinding of onderwerping aan een dominante hyena. De “whoop” is een roep die kilometers ver te horen is en wordt gebruikt om welpen te vinden, territorium aan te kondigen, of de clan samen te brengen. Gevlekte hyena’s kunnen zien welk individu de “whoop” maakt. Kreunen en piepen worden gebruikt om elkaar te begroeten. Andere geluiden zijn knorren en grommen. Hyena’s gebruiken ook hun roep en geurmarkeringen om hun territorium op te eisen.
De manier waarop hyena’s worden afgeschilderd – en dat al eeuwenlang – is geen lachertje. Ze worden vaak verguisd en verkeerd voorgesteld als dwaas en verraderlijk, zelfs ronduit gemeen en kwaadaardig. Het is een reputatie die deze intelligente, vindingrijke en efficiënte dieren niet verdienen. Hyena’s jagen niet op mensen, al zijn er zeldzame meldingen van moorden. Toch schieten sommige mensen hyena’s ter plekke neer, gewoon om wat ze zijn. De gevlekte hyena is een slim schepsel dat een glimlach in je hart moet brengen!