Legacy
In de bloei van zijn leven werd Ferdinand beschreven als een blauwogige, ietwat corpulente, middelgrote man die Spaanse hofkleding droeg. Hij was een goedmoedige, welwillende, welwillende vorst, doordrenkt van het geloof in de pracht van de keizerskroon en de grootsheid van zijn dynastie. Naast Duits sprak hij Italiaans, Frans en Spaans, was dol op muziek en las graag religieuze boeken, maar zijn passie was de jacht. Hoewel hij een zuinig hof onderhield, was hij een slecht financier die het grootste deel van de geconfisqueerde landgoederen al te gul weggaf aan zijn trouwe volgelingen. Hij was een zeer vroom katholiek en had een bijzondere voorkeur voor de jezuïeten. Maar omdat hij zijn beleid hoofdzakelijk baseerde op religieuze beginselen, had hij te lijden onder discrepanties tussen zijn religieuze doelstellingen en de maxima van een moderne staatsraison. Als besluiteloos man was hij sterk afhankelijk van de invloed van zijn raadslieden en zijn biechtvaders. Maar tegenover de wisselende lotgevallen van de oorlog toonde hij veel standvastigheid, hoewel het hem vaak aan politieke behendigheid ontbrak. Hij was een bescheiden talent en wilskracht, maar door zijn strenge en compromisloze godsdienstpolitiek oefende hij toch een sterke invloed uit op de gebeurtenissen van zijn tijd.
Door de Contrareformatie te bevorderen, bepaalde Ferdinand II de koers van de Oostenrijkse Habsburgse politiek voor de volgende eeuw. Door een onafhankelijke Oostenrijkse hofkanselarij te stichten en door in zijn testament de beginselen van de ondeelbaarheid van Oostenrijk en van het eerstgeboorterecht in zijn familie vast te leggen, leverde hij een essentiële bijdrage aan de nationale integratie van het land. Maar door het behoud van de historische provincies en landgoederen van het land, na hun onderwerping, behield hij het beginsel van federalisme in Oostenrijk. Ferdinands rooms-katholieke tijdgenoten beschouwden hem als een heilige monarch; zijn protestantse tegenstanders vreesden hem als een tiran. De rooms-katholieke geschiedschrijving van de 19e eeuw kende hem een te hoge plaats toe, terwijl liberale historici zijn belang waarschijnlijk onderschatten. Moderne historici zijn geneigd Ferdinands religieuze politiek te beschouwen als bepaald door zijn tijd, zijn belang te erkennen bij het vormen van de Oostenrijkse provincies tot een geheel, en in zijn keizerlijk beleid een poging te zien om een rooms-katholieke Duitse staat te scheppen, hoe inconsequent die ook werd uitgevoerd.
Hans Sturmberger