Afgelopen april deden twee opeenvolgende bevingen de seksindustrie op het internet op haar grondvesten schudden. De eerste was de dramatische sluiting door de FBI van Backpage, een website voor het plaatsen van online contactadvertenties die onder sekswerkers een grote bekendheid had gekregen. Dagen daarna tekende President Trump twee nieuwe wetten, de Stop Enabling Online Sex Trafficking Act (SESTA) en de Fight Online Sex Trafficking Act (FOSTA), die samen websites die bewust sekshandel mogelijk maken aansprakelijk maken voor het hosten van de illegale activiteit-waardoor het voor aanklagers veel gemakkelijker wordt om achter de eigenaars van sites als Backpage aan te gaan. Beide maatregelen waren bedoeld om enkele van de meest kwetsbare mensen te helpen die getroffen worden door de beschikbaarheid van sex online: individuen, vaak minderjarigen, die verhandeld worden door pooiers die op zoek zijn naar klanten op sites als Backpage. Andere sites namen dit ook waar: Craigslist, bijvoorbeeld, verwijderde zijn rubriek met contactadvertenties uit angst aansprakelijk te worden gesteld voor de activiteiten die daar te vinden waren. Maar zoals zoveel goedbedoelde beleidsmaatregelen, schaadden deze acties om slachtoffers te helpen een andere groep in het proces – mensen die zich bezighouden met vrijwillige sekswerk voor volwassenen. Toen Backpage de deuren sloot, “had ik zoiets van, ik ben de lul”, vertelde een sekswerker die zichzelf Raven noemt. “Voor mij was dit de enige manier om te overleven. “Raven, 27, is op de een of andere manier sekswerker geweest sinds ze op haar 18e uit het ouderlijk huis werd gezet. Ze vertrouwde op Backpage om klanten te vinden en door te lichten – en belangrijker nog, om voor zichzelf te werken zonder een agentschap of pooier.
Het aanpakken van de forums waar pooiers seks vragen namens slachtoffers van mensenhandel, zou waarschijnlijk altijd een bredere groep treffen. Het is een ongelukkige ironie dat terwijl FOSTA en SESTA verondersteld werden om het moeilijker te maken voor pooiers om mensen tot sekswerk te dwingen, de websites die zij viseerden werden begunstigd door sekswerkers die pooiers wilden vermijden. Wat duidelijk is, 10 maanden na de goedkeuring van deze wetten, is dat een oplossing die zowel degenen beschermt die worden verhandeld als degenen die consensueel sekswerk voor volwassenen verrichten, nog steeds onbereikbaar is. Een reeks pleisterachtige oplossingen voor het doorlichten van klanten online illustreert alleen de diepte van het probleem – dat totdat de wet consensueel sekswerk voor volwassenen anders ziet, het gevaarlijk zal blijven, ongeacht welke ingenieuze oplossing of beleid opduikt.
Gezien wat er op is gebeurd, zouden maar weinigen pleiten voor het herstel van een site als Backpage. Een langdurig onderzoek van de Senaat naar de oprichters van de site, Michael Lacey en Jim Larkin (die eerder ook Village Voice Media leidden, een keten van alt-weekbladen waartoe ook de Village Voice behoorde), vond interne e-mails die naar verluidt aantoonden hoe de beheerders van de site berichten bewerkten met software die woorden uit advertenties verwijderde die duidden op illegaal werk met minderjarigen, zoals “amber alert” en “Lolita,” in plaats van de informatie door te geven aan de rechtshandhaving.* Lacey en Larkin, samen met de CEO van de site, Carl Ferrer, werden allen aangeklaagd voor het witwassen van geld en pooierij. Dat onderzoek bracht angstaanjagende verhalen aan het licht van jonge slachtoffers van mensenhandel wier pooiers vertrouwden op Backpage en die honderden keren verkracht werden, hetgeen de aanzet gaf tot het aannemen van FOSTA en SESTA.
Zonder Backpage heeft Raven het sekswerk grotendeels verlaten, afgezien van zeldzame baantjes met vrienden die een partner nodig hebben omdat een klant daarom heeft gevraagd – misschien een positieve uitkomst in de ogen van de auteurs van de wetten, maar voor Raven, die lijdt aan chronische pijn en geestelijke gezondheidsproblemen, is het “de enige baan geweest waar ik haalbaar veel werk kon doen wanneer ik dat kon. Op momenten dat ik een vaste baan met een schema had, werd ik altijd suïcidaal en verpestte ik het.” Anderen die voorheen op Backpage of Craigslist vertrouwden, zijn gaan werken voor escortservices, pooiers, kerkers of massagesalons die erom bekend staan een extraatje te bieden, en die over het algemeen allemaal een flink deel van wat klanten betalen inpikken. Een sekswerker uit New York vertelde me dat sommige vrouwen met wie ze vroeger werkte nu voor Uber rijden. Sommigen zijn teruggekeerd naar het straatwerk. En anderen hebben nog geprobeerd om Backpage te vervangen door andere online diensten zodat ze nog steeds onafhankelijk kunnen werken. Een nieuwere optie is Switter, een “sekswerk-vriendelijke sociale ruimte” gemaakt in Australië, waar de seksindustrie grotendeels legaal is. Er zijn ook sites als TNA Board, Tryst, en Eros, die allemaal geld kosten om er op te staan.
Belangrijk is dat de meeste van deze sites niet in de Verenigde Staten zijn gevestigd, hoewel Amerikanen er wel op kunnen posten. De nieuwe wetten breken af aan de immuniteit die websites genieten onder de 1996 Communications Decency Act, een fundamentele internetwet die ervoor heeft gezorgd dat online forums, waaronder sociale netwerken en nieuwssites met commentaarsecties, over het algemeen niet aansprakelijk zijn voor wat gebruikers posten. Zonder die immuniteit is het juridische risico van een website waarop sekswerkers kunnen adverteren maar die ook sekshandelaars kan aantrekken, veel en veel groter. “Het is meer een kopersmarkt geworden,” vertelde een sekswerker uit de Bay Area die Chloe heet, en legde uit dat zonder zoveel potentiële klanten te hebben om uit te kiezen, velen in haar gemeenschap terugkeren naar mannen die ze liever niet meer zien. “Als je kijkt naar screenshots die zijn opgedoken van sommige van de klantenforums, kun je sommige van deze jongens zien die echte monsters zijn, vierend over hoe nu de sites zijn uitgeschakeld vrouwen niet kunnen vragen wat ze willen,” zei Chloe.
De bedenker van Switter wilde een optie creëren zodat sekswerkers dergelijke situaties konden vermijden. Toen ze merkte dat het onderzoek naar Backpage ten einde liep en dat er een anti-internet mensenhandel wet op handen was, besloot Lola Hunt, een in Australië gevestigde sekswerker die ook Backpage-klant was, samen te werken met een vriend om een nieuw platform te creëren voor sekswerkers om samen te komen. Switter lanceerde begin april, ongeveer een week voordat Backpage en Craigslist sloten en FOSTA in de wet werd opgenomen. In mei had de site al zo’n 70.000 gebruikers. Maar de groei van Switter – de site telt nu meer dan 209.000 gebruikers, volgens Hunt – is niet vrij geweest van turbulentie. Binnen 10 dagen nadat FOSTA in de boeken stond en minder dan een maand nadat de site operationeel was, gaf de content delivery provider van Switter, Cloudflare, het op, waardoor Switter offline moest en op zoek moest naar een nieuwe optie. De reden, volgens de algemeen adviseur van Cloudflare, was “gerelateerd aan onze pogingen om FOSTA te begrijpen, wat een zeer slechte wet en een zeer gevaarlijk precedent is”. Wat ze ook voelden, Cloudflare bewoog zich voorzichtig rond de nieuwe status quo.
En het was niet het enige bedrijf dat niet bereid was om een site voor sekswerkers te steunen na Backpage en FOSTA. Om de kosten van het runnen van Switter te dekken, lanceerden Lola en twee andere collega’s Tryst, een betaald platform voor sekswerkers dat hen in staat stelt anonimiteit te behouden en toch te verifiëren dat zij de persoon zijn in geplaatste advertenties. (Switter, daarentegen, is meer een Twitter-achtige sociale feed.) Het laagste pakket op Tryst begint bij ongeveer $35 per maand voor sekswerkers. Maar het is volgens Hunt bijna onmogelijk geweest om een manier te vinden waarop de site geld kan accepteren. “In Australië zijn we zonder reden afgewezen door meerdere banken. En daar hebben ze alle recht toe, want sekswerk wordt niet beschermd door antidiscriminatieregels,” zegt Hunt. Veelgebruikte Amerikaanse betaalbedrijven als Stripe en PayPal waren volgens Hunt uit den boze, omdat “we geen gebruik kunnen maken van een bedrijf dat de gegevens van onze gebruikers in de Verenigde Staten opslaat. Dat is uit den boze.” Toch zijn Hunt en haar collega’s erin geslaagd om workarounds te vinden, en Switter en Tryst zijn momenteel operationeel.
Jenny, een sekswerker die ook een naakt huishoudelijk bedrijf runt in Seattle, vertelde me dat ze al haar oude vaste klanten is kwijtgeraakt na Backpage en Craigslist omdat, zo denkt ze, ze bang zijn om opgepakt te worden. Ze gebruikt nu TNA Board, een online message board met lokale forums die geld kosten om te gebruiken, maar dat is niet zo stabiel als Craigslist en Backpage. “Ik sta nu in het rood. Ik heb geen spaargeld,” vertelde ze me. “Ik hou meestal een paar honderd contant in huis. Maar nu maak ik me zorgen omdat ik niet zoveel telefoontjes of e-mails krijg. Het is doods.” Switter heeft zeker gewerkt voor sommigen, maar niet voor iedereen. Om te beginnen werkt het als een open sociaal netwerk, en om ervoor te zorgen dat je posts zichtbaar zijn moet je social-media-kennis hebben en regelmatig gebruiken. Het sorteert posts op basis van hashtags, waardoor de site soms kakofonisch aanvoelt en sommige posters er lange reeksen trefwoorden in proppen. Maar het grootste probleem is de schaal: Geen van deze alternatieven heeft zoveel klanten als Backpage deed, wat betekent dat de sekswerkers minder van hen hebben om door te lichten.
Wat al deze ergernissen en beperkingen bij elkaar optellen is een grotere kans dat sekswerkers zich tot de straat wenden om seks te vragen. In San Francisco hebben mensen die in buurten wonen die grenzen aan wandelpaden waar straatsekswerkers klanten oppikken, geklaagd bij de politie over de toename van prostitutie in hun buurten, zoals een inwoner van de Mission-wijk in San Francisco eerder deze maand vertelde aan CBS 5 KPIX: “We hebben onlangs sekswerkers gehad die hun vak uitoefenden in onze voortuin, onder het raam van onze dochter.” Pike Long, de adjunct-directeur van St. James Infirmary, een gezondheids- en veiligheidskliniek voor sekswerkers in de stad, vertelde me dat de kliniek schat dat het aantal sekswerkers dat nu straatwerk doet in San Francisco alleen al verdrievoudigd is sinds Craigslist’s contactadvertenties sectie en BackPage offline gingen. Deze toename heeft geleid tot de oprichting van een “Sex Workers Abatement Unit” binnen het Mission politiebureau, dat sekswerkers vaak de keuze geeft om ofwel de gevangenis in te gaan of een afleidingsprogramma te volgen. In de ogen van Long is dat dwang, omdat veel sekswerkers vaak de gevangenis verkiezen boven een door de politie gesanctioneerd programma.
Hoewel er andere anekdotische rapporten zijn van stijgende aantallen seksverzoeken op straat in het hele land, die door sommige politie-afdelingen worden toegeschreven aan de sluiting van Backpage, is het moeilijk om een volledig beeld te krijgen. Een probleem is dat de politie over het algemeen sekswerkers en slachtoffers van mensenhandel op één hoop gooit in dezelfde statistieken, waardoor het moeilijk is om te zeggen of er meer arrestaties zijn geweest vanwege het een of het ander.
Consensueel sekswerk voor volwassenen en sekshandel zullen waarschijnlijk altijd in overlappende ruimten opereren – of ze nu online of offline zijn. En net zoals het hardhandig optreden tegen Backpage het landschap voor sekswerkers heeft veranderd, heeft het ook meer sekshandel op straat geduwd, waar je niet kunt zeggen wie een klant is voordat je in een auto stapt. Het internet heeft het zeker makkelijker gemaakt voor iedereen om seks te verkopen, maar het heeft het ook veiliger gemaakt voor een heleboel mensen. Als het doel is om de resultaten te verbeteren, moeten wetgevers rekening houden met de realiteit dat slachtoffers van sekshandel en sekswerkers niet hetzelfde zijn. En in een dergelijk gecriminaliseerd gebied, gebouwd op informele economieën en fragiele zakelijke afspraken met vaak diep onevenwichtige machtsdynamiek, kan elke hardhandige aanpak die probeert de ene gemeenschap te helpen, een tragedie zijn voor een andere.
Correctie, 15 feb. 2019: In een eerdere versie van dit artikel werd de voornaam van Jim Larkin verkeerd geïdentificeerd als John.