Diarree bij kinderen

Overzicht

Diarree is een veel voorkomend probleem bij kinderen jonger dan vijf jaar. In ontwikkelingslanden of niet-geïndustrialiseerde landen kunnen meerdere episoden van diarree leiden tot ernstige problemen zoals ondervoeding (slechte voeding). In de Verenigde Staten en Canada hebben jonge kinderen gemiddeld twee episoden diarree per jaar.

Diarree wordt gedefinieerd als een toename van het aantal ontlastingen of de aanwezigheid van lossere ontlasting dan normaal is voor het individu, d.w.z. meer dan drie stoelgangen per dag. Acute diarree is wanneer de diarree in totaal minder dan 3 weken duurt. Wanneer de diarree langer dan drie weken duurt, wordt hij als chronisch beschouwd.

Symptomen

De diarree kan waterig zijn of bloed bevatten. De ontlasting kan drijven, wat erop kan wijzen dat er meer vet in de ontlasting aanwezig is. Diarree kan ook gepaard gaan met:

• Nood bij de stoelgang, wat betekent dat kinderen het gevoel hebben dat ze onmiddellijk naar het toilet moeten of dat ze een ongelukje zullen krijgen.
• Buikpijn en/of opgeblazen gevoel
• Rectale pijn
• Nausea en/of braken
• Gewichtsverlies
• Koorts

Individuen met diarree lopen het risico op uitdroging, wat optreedt wanneer iemand niet in staat is om oraal voldoende vocht op te nemen om aan zijn dagelijkse behoeften te voldoen en het verlies in de ontlasting te compenseren. Tekenen van uitdroging zijn onder meer:

• verminderde urineproductie/natte luiers
• droge lippen en mond
• tekort aan tranen bij huilen
• verhoogde prikkelbaarheid en waakzaamheid
• verhoogde slaperigheid/verlaagd energieniveau

De arts kan door onderzoek vaststellen of iemand uitgedroogd is en hoe ernstig dat het geval is. Ouders kunnen kinderen controleren op tekenen van uitdroging.

Oorzaken

Acute diarree
Acute diarree kan het gevolg zijn van infecties met bacteriën, virussen of parasieten. Diarree komt vaker voor bij kinderen die naar de crèche gaan en is meestal te wijten aan een virus. Hoewel gevallen van diarree als gevolg van een infectie meestal mild zijn en vanzelf overgaan, is het belangrijk om uitdroging door verlies van lichaamsvocht in diarreeachtige ontlasting te voorkomen.

Chronische diarree
Er zijn vele oorzaken van chronische diarree. Chronische diarree is het gevolg van een ziekte die ontsteking van de darm veroorzaakt en/of malabsorptie van voedingsstoffen.

Gemeenschappelijke oorzaken van chronische diarree zijn hieronder weergegeven:

• Diarree na infectie (postinfectieuze diarree):
  – Infecties zoals giardia kunnen leiden tot chronische diarree
• Chronische niet-specifieke diarree:
  – Komt voor bij peuters en heeft meestal een voedingsoorsprong, bijvoorbeeld van het drinken van te veel sap of met koolhydraten gezoete vloeistoffen zoals sportdranken of andere producten. Het lost op door eenvoudigweg de hoeveelheid sap of met koolhydraten gezoete vloeistoffen te beperken.
• Coeliakie (glutenintolerantie):
  – Met een geschatte incidentie van 1:133 individuen, presenteert coeliakie zich met chronische symptomen zoals constipatie, diarree, slechte gewichtstoename, verminderde energie, en abdominale distensie. Kinderen met diabetes type I en andere auto-immuunziekten en het syndroom van Down lopen een verhoogd risico op coeliakie.
• Inflammatoire darmziekten (colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn):
  – Een ziekte waarbij sprake is van ontsteking van de darmen en/of de dikke darm die kan leiden tot chronische diarree. Andere symptomen zijn gewichtsverlies of slechte gewichtstoename, slechte groei en buikpijn.
• Lactose-intolerantie:
  – Een onvermogen om lactose te verteren, een suiker die voorkomt in melk en melkproducten, kan leiden tot chronische diarree. Andere symptomen zijn buikpijn en -ophoping, overmatig boeren en winderigheid.
• Irritable bowel syndrome:
  – Een veel voorkomende oorzaak van diarree bij tieners, hoewel veel patiënten zich presenteren met buikpijn en diarree die wordt afgewisseld met constipatie.
• Diarree na antibioticagebruik (antibiotic associated colitis):
  – Diarree kan voorkomen na antibioticagebruik en wordt toegeschreven aan een verstoord evenwicht tussen de ‘goede en slechte’ bacteriën in de darm. Een van deze bacteriën heet Clostridium difficile.
• Voedselallergieën:
  – Voedselallergieën kunnen gepaard gaan met diarree, maar ook met huiduitslag, buikpijn, slechte groei, misselijkheid en braken.

Risicofactoren

Risicofactoren voor besmettelijke oorzaken van diarree zijn onder meer reizen naar het buitenland, zwemmen in meren en vijvers, bezoek aan kinderdagverblijven, pleeggezinnen en scholen, en zieke contacten thuis. Recent gebruik van antibiotica kan ook een risico vormen voor het ontwikkelen van diarree. Coeliakie en inflammatoire darmziekten (IBD) zijn in verband gebracht met bepaalde genen en families met eerstegraads familieleden met deze ziekten lopen een groter risico.

Diagnose

Acute diarree
Diarree als gevolg van een acute infectie (acute gastro-enteritis) hoeft meestal niet te worden onderzocht. In sommige gevallen zullen artsen bloedonderzoek bestellen om vast te stellen of een kind uitgedroogd is. Bij sommige kinderen kunnen ontlastingmonsters (ontlastingkweken) worden afgenomen om de specifieke oorzaak van de diarree vast te stellen, vooral als ze bloed in de ontlasting hebben. Ontlastingkweken kunnen 2 tot 5 dagen duren voordat een uitslag beschikbaar is. Ontlastingonderzoek kan ook worden gedaan om te zoeken naar parasieten, waaronder Giardia. In veel gevallen van acute infectieuze diarree zal ondanks ontlastingstesten geen precieze oorzaak kunnen worden vastgesteld.

Chronische diarree
De diagnose van chronische diarree vereist meestal bevestigend onderzoek. Het vaststellen van de exacte oorzaak van chronische diarree kan verschillende tests vereisen, waarvan sommige hieronder worden opgesomd:

• Bloedonderzoek om te kijken naar bloedarmoede en ontsteking, beoordelen op uitdroging en voedingsstatus en screenen op mogelijke coeliakie.
• Stoolonderzoek om te zoeken naar mogelijke bacteriële, virale of parasitaire etiologie.
• Röntgenonderzoek wordt niet routinematig verricht, maar kan in sommige omstandigheden nuttig zijn om de lever en het maagdarmkanaal te evalueren als andere oorzaken worden vermoed.
• Uper-endoscopie en/of colonoscopie met biopsie om te kijken of er ontsteking is. Een bovenste endoscopie kan helpen om de diagnose coeliakie definitief te stellen. Een colonoscopie is van onschatbare waarde om de diagnose inflammatoire darmziekte te stellen en uit te zoeken welk deel van de dikke darm bij de ontsteking betrokken is. Het kan ook helpen bij het diagnosticeren van diarree die volgt op antibioticagebruik en bij het diagnosticeren van zeldzame aandoeningen zoals lymfocytaire colitis.
• Lactose ademwaterstoftest om lactose-intolerantie te diagnosticeren.

Uw arts kan u helpen bij het kiezen van de beste behandeling nadat hij de oorzaak van de diarree van uw kind heeft vastgesteld.

Behandeling

Zorg voor voldoende hydratatie
Kinderen met lichte uitdroging kunnen buiten het ziekenhuis worden behandeld met speciale orale rehydratieoplossingen (ORS) die bij de apotheek of de kruidenier te koop zijn. Orale rehydratieoplossingen zijn de beste manier om een kind te rehydrateren dat in staat is om te drinken en niet overgeeft. Hoewel andere dranken zoals sappen, cola en sportdranken vaak worden gebruikt, zijn ze geen goede vervanging voor ORS, en kunnen ze de diarree zelfs verergeren. Patiënten met ernstiger diarree, braken en uitdroging kunnen intraveneuze vloeistoffen (vloeistoffen die via een ader in de arm worden toegediend) in het ziekenhuis nodig hebben.

Dieet
Bij een kind dat verder gezond is, is het van groot belang zo snel mogelijk te beginnen met het geven van de normale voeding. Borstgevoede zuigelingen moeten normaal worden verpleegd tijdens episoden van acute gastro-enteritis. Zuigelingen die flesvoeding krijgen, kunnen hun normale dieet blijven volgen en oudere kinderen moeten zo snel mogelijk weer aan hun normale dieet beginnen. Oudere kinderen kunnen in eerste instantie zuivel vermijden en proberen een zoutloos dieet te volgen bestaande uit bananen, appelmoes, rijst en toast.

Medicijnen
Antibiotica kunnen worden voorgeschreven aan kinderen met specifieke bacteriële of parasitaire ziekten, hoewel antibiotica in de meeste gevallen niet veranderen hoe lang de diarree duurt of hoe ernstig deze is. Probiotica (in de handel verkrijgbare tabletten of capsules die “goede bacteriën” bevatten) kunnen nuttig zijn om de ernst van de symptomen te verminderen wanneer er sprake is van een onevenwicht tussen goede en slechte bacteriën in de darmen. Medicijnen die de stoelgang vertragen worden niet aanbevolen bij kinderen met acute diarree, hoewel ze af en toe een rol kunnen spelen bij kinderen met chronische diarree.

Ondersteunende zorg
Zorgvuldig handen wassen moet worden beoefend door alle gezinsleden, vooral na het verschonen van luiers.

Auteur(s) en Publicatiedatum(s)

Marsha H. Kay, MD, FACG, The Cleveland Clinic, Cleveland, OH, en Anthony F. Porto, MD, MPH, Yale University/Greenwich Hospital, Greenwich, CT – Bijgewerkt in december 2012.

Marsha H. Kay, MD, The Cleveland Clinic, Cleveland, OH, en Vasundhara Tolia, MD, Children’s Hospital of Michigan, Detroit, MI – Gepubliceerd in september 2004.

Return to Top