Wanneer mensen aan archeologie denken, denken ze meestal aan mensen die in de hete zon werken, of misschien onder de grond. Maar degenen die de oude Egyptische stad Heracleion opgraven, hebben hun sunblock ingeruild voor een duikuitrusting. Volgens wetenschapschrijfster Laura Geggel werd de verloren stad in 2000 voor het eerst ontdekt voor de kust van Alexandrië, Egypte, en is zij sindsdien het onderwerp van regelmatige opgravingen geweest. Ondanks de zware werkomstandigheden onthult de verdronken stad routinematig wonderen, waaronder recentelijk de overblijfselen van een tempel, gouden sieraden, munten en het ontbrekende stuk van een ceremoniële boot.
Anne-Sophie von Bomhard schrijft in het Journal of Egyptian Archaeology over enkele van de meer fascinerende ontdekkingen uit Heracleion. De stad, genoemd naar de oude Griekse held Heracles, beslaat een periode van de Egyptische geschiedenis voor en tijdens de Griekse invloed. De Egyptische naam was Thonis en de stad wordt vaak aangeduid als Thonis-Heracleion.
Sommige schijnbaar alledaagse ontdekkingen, zoals muren, hebben de meest veelzeggende informatie opgeleverd. In combinatie met studies van sedimenten, onthullen de muren dat de stad blijkbaar bestond uit verschillende districten, gescheiden door waterwegen. Eén enorme tempel lag aan de oever van een enorme waterweg die archeologen “Het Grote Kanaal” hebben genoemd. Het Grand Canal verbond een haven met een groot natuurlijk meer, een beetje zoals het hedendaagse Seattle. In het kanaal en de havens zijn scheepswrakken en maritieme kunstvoorwerpen ontdekt.
Het is opmerkelijk dat ondanks het verstrijken van duizenden jaren en het zinken van de hele stad, ook kleine artefacten bewaard zijn gebleven. Amuletten en beeldjes met afbeeldingen van zowel Griekse als Egyptische goden werden gevonden bij de funderingen van verschillende gebouwen, evenals uit hout gesneden nao’s, of kleine heiligdommen die beelden of andere artefacten bevatten. Verbazingwekkend ingewikkeld keramiek is ontdekt, waaronder een geglazuurde, zeer realistisch ogende cobra.
Weekelijkse Nieuwsbrief
De artefacten zijn spectaculair genoeg, maar het waterige lot van de stad toont een andere manier waarop de ontdekking moderne geleerden ten goede komt. Aan de hand van artefacten en koolstofdatering hebben Jean-Daniel Stanley en Marguerite Toscano kunnen vaststellen dat de stad ongeveer 2700 jaar geleden werd gesticht. Ze overstroomde en zonk ongeveer 1.500 jaar geleden. Op basis van de huidige diepte van Heracleion en andere steden konden de onderzoekers de snelheid bepalen waarmee de hele kust wegzakte. De stad zonk in stukken, waarbij sommige delen sneller zonken dan andere. Gelegen aan wat toen een deel van de monding van de Nijldelta was, lag de stad nooit ver boven de zeespiegel. Periodieke hoge overstromingen zouden de ondergang van de stad hebben bespoedigd, maar het bouwen van tempels en andere zware bouwwerken op wat instabiel zacht sediment was, was rampzalig. De stad zonk in feite onder haar eigen gewicht.