In de Romeinse mythologie is Cupido de god van de liefde. Hij wordt gelijkgesteld aan de Griekse god Eros en een van zijn Latijnse namen is Eros. Hij wordt ook wel Amor genoemd, Latijn voor liefde.
Cupid’s afstamming
Er bestaan verschillende verhalen over zijn afstamming. Cicero geeft drie verschillende afstammingen: zoon van Mercurius (Hermes) en Diana (Artemis), zoon van Mercurius en Venus (Aphrodite), en zoon van Mars (Ares in de Griekse mythologie) en Venus. Plato noemt er twee, en Hesiod’s Theogonie, de oudste Griekse theografie, zegt dat Cupido tegelijk met Chaos en de aarde werd geschapen.
In de oude mythologische geschriften lijken er twee Cupido’s te zijn of twee kanten aan de figuur van Cupido. De ene is de zoon van Jupiter (Zeus) en Venus. Hij is een levendige jongeling die geniet van streken en het verspreiden van liefde. De andere is een zoon van Nyx en Erebus.
De cultus van Cupido was nauw verbonden met die van Venus, en hij werd even ernstig vereerd als zij. Bovendien werd zijn macht verondersteld nog groter te zijn dan die van zijn moeder, aangezien hij heerschappij had over de doden in Hades, de wezens van de zee, en de goden in Olympus.
Afbeelding in kunst en literatuur
In de schilder- en beeldhouwkunst wordt Cupido afgebeeld als een naakte gevleugelde jongen, gewapend met een boog en een pijlenkoker. De traditionele christelijke afbeelding van een cherubijn is op hem gebaseerd. Op edelstenen en andere overgeleverde stukken is hij meestal afgebeeld terwijl hij zich vermaakt met kinderspel, soms rijdend in een hoepel, pijltjes werpend, een vlinder vangend, of flirtend met een nimf.
Hij wordt vaak afgebeeld met zijn moeder (in de grafische kunst is dit bijna altijd Venus), spelend op een hoorn. Hij wordt ook afgebeeld met een helm op en een beukelaar in de hand (misschien als verwijzing naar Vergilius’ Omnia vincit amor of als politieke satire op oorlogen uit liefde of liefde als oorlog).
Cupid figureert prominent in ariël poëzie, liedteksten, en, natuurlijk, Elegische liefdes- en metamorfische poëzie. In de epische poëzie wordt hij minder vaak aangeroepen, maar hij verschijnt wel in Vergilius’ Aeneis in de gedaante van Ascanius die Dido’s liefde inspireert. In latere literatuur wordt Cupido vaak aangehaald als wispelturig en speels. Hij wordt vaak afgebeeld met twee sets pijlen: een set met gouden koppen, die liefde opwekken, en de andere met loden koppen, die haat opwekken.
Het bekendste verhaal over Cupido is het verhaal van Cupido en Psyche.
Afbeeldingen voor kinderen
-
Een Valentijnswenskaart (1909)
-
De god van de liefde (Cupido) schiet een pijl af op de minnaar. Uit een 14e eeuwse tekst van Roman de la Rose
-
Cupido’s spelen met een lier, Romeins fresco uit Herculaneum
-
Brons Cupido Slapend op een leeuwenhuid (1635-40), gesigneerd F, naar het marmer toegeschreven aan Praxiteles
-
Aeneas die Cupido verkleed als Ascanius introduceert bij Dido (1757) door Tiepolo