Chlamydia (C. trachomatis, C. pneumoniae, C. psittacci, C. pecorum)

• Wat is chlamydia?
• Statistieken over chlamydia
• Risicofactoren voor chlamydia
• Progressie van chlamydia
• Symptomen van chlamydia
• Klinisch onderzoek van chlamydia
• Hoe wordt de diagnose chlamydia gesteld?
• Prognose van chlamydia
• Behandeling van chlamydia
• Chlamydia preventie

Wat is chlamydia?

Chlamydia is een seksueel overdraagbare aandoening die wordt veroorzaakt door bacteriën. Er zijn drie hoofdsoorten Chlamydia die infecties bij de mens veroorzaken: Chlamydia trachomatis, Chlamydia pneumoniae (ook bekend als Chlamydophila pneumoniae), en Chlamydia psittacci.
C. pneumoniae en C. psittacci veroorzaken infecties aan de luchtwegen.
C. trachomatis veroorzaakt infecties die de ogen, de urogenitale zone kunnen aantasten, of longontsteking kunnen veroorzaken bij zuigelingen die geboren zijn uit besmette moeders, afhankelijk van hoe de infectie wordt overgedragen. Trachoom is een vervelende infectie van de ogen die kleine korreltjes vormt langs het bindvlies (dun membraan dat het oppervlak van het oog en de binnenkant van het ooglid bedekt). Dit kan leiden tot zweervorming, littekenvorming en blindheid. C. trachomatis-infectie is een van de meest voorkomende seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s) in de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Australië. C. trachomatis wordt vaak gerekend tot de categorie niet-gonnokokken urethritis. Een chlamydia-symptoom is urethritis (ontsteking van de urethra, de buis die urine uit de blaas transporteert) die niet wordt veroorzaakt door Neisseria gonorrhoea.

Statistieken over chlamydia

Chlamydia-organismen zijn wereldwijd verspreid.
C. trachomatis komt nu zeer vaak voor en is de meest voorkomende seksueel overdraagbare infectie in Australië. Vooral mannen en vrouwen tussen de 15 en 25 jaar worden vaak getroffen. De infectie is gewoonlijk asymptomatisch en wordt dus gemakkelijk doorgegeven tussen seksuele partners. Er is een gestage toename van de incidentie van C. trachomatis, met een toename van 76% tussen 1995 en 1999. Trachoom komt veel voor bij de Aboriginals in Australië, en is een belangrijke oorzaak van littekenvorming en blindheid van het hoornvlies.
C. pneumoniae en C. psittacci komen wereldwijd voor, en zijn veel voorkomende oorzaken van atypische pneumonie.

Mannen

Chlamydia is momenteel de meest voorkomende SOA bij mannen. Jonge, seksueel actieve mannen lopen het grootste risico. 20% van de mannen met gonorroe heeft ook chlamydia. Mannen krijgen een voorste urethritis, maar ongeveer een kwart van de mannen zal milde of helemaal geen symptomen hebben. 40% van de niet-gonokokken urethritis is te wijten aan chlamydia.

Vrouwen

Bij vrouwen komt de infectie meestal voor in de endocervix en is zeer algemeen met maximaal 5% van de vrouwen getroffen. Vrouwen zijn veel vaker asymptomatisch. Ongeveer 40% van de vrouwen met gonorroe heeft ook een chlamydiale infectie.

Kinderen

Aangezien C. trachomatis seksueel overdraagbaar is, komt het normaal gesproken niet bij kinderen voor. Zuigelingen kunnen echter een infectie oplopen in de baarmoeder van een besmette moeder. Zuigelingen krijgen infecties aan de ogen, neus, keel of longen. Neonatale bindvliesontsteking veroorzaakt zwelling, afscheiding en erytheem, en kan, indien niet behandeld, tot longontsteking leiden. Chlamydiale conjunctivitis komt voor bij ongeveer 25% van de zuigelingen die een besmette moeder hebben. Zuigelingenpneumonie ontwikkelt zich meestal enkele weken na de geboorte en komt voor bij 10-20% van de zuigelingen die bij de geboorte aan het virus zijn blootgesteld.

Risicofactoren voor chlamydia

C. trachomatis:

• Voor genito-urinaire infectie is onbeschermde geslachtsgemeenschap de belangrijkste oorzaak van chlamydia-infectie. Hoewel patiënten met elke seksueel overdraagbare aandoening (soa) een verhoogd risico lopen op een co-infectie met een andere soa, komt een co-infectie van chlamydia en gonorroe het meest voor. Onbeschermde seks (zonder condoom) met een nieuwe partner (binnen 3 maanden) of geslachtsgemeenschap met veel partners verhoogt het risico op chlamydia-infectie. Orale of anale seks kan respectievelijk faryngitis en proctitis veroorzaken.
• C. trachomatis kan worden overgedragen via het geboortekanaal van een besmette moeder, en pasgeborenen die bij de geboorte aan chlamydia zijn blootgesteld, kunnen 5-13 dagen later conjunctivitis ontwikkelen.
• Oculaire infectie (trachoom of inclusiebindvliesontsteking bij volwassenen) wordt overgedragen via besmette handen, druppeltjes, kleding en vliegen.

C. pneumoniae:

• Respiratoire infectie met C. pneumoniae wordt van persoon op persoon overgedragen via besmettelijke aërosolen.

C. psittacci

• C. psittacci wordt gedragen door veel vogelsoorten (vooral papegaaien) en kan worden overgedragen op mensen die in contact komen met de besmette vogels.

Veroorkomen van chlamydia

• C. trachomatis kan bij mannen urethritis (ontsteking van de plasbuis) veroorzaken. Bij vrouwen veroorzaakt het cervicitis (ontsteking van de baarmoederhals – de opening van de baarmoeder), urethritis of salpingitis (ontsteking van de eileiders die eicellen van de eierstokken vervoeren). Reactieve artritis is een systemisch syndroom dat de ogen, de gewrichten en de urinebuis aantast en vaak wordt voorafgegaan door een genitale chlamydia-infectie.
• LGV is een type genitale infectie waarbij er een genitale laesie optreedt, gevolgd door ontsteking en zwelling van lymfeklieren in het liesgebied en systemische verschijnselen, met chronische ulceratie mogelijk als een vervolg.
• Trachoma kan leiden tot progressieve ontsteking van het bindvlies op het ooglid, met littekenvorming van het ooglid en het inturnen van de wimpers – wat kan leiden tot hoornvliesbeschadigingen en mogelijk blindheid.
• Pneumonie bij zuigelingen en neonatale bindvliesontsteking treden gewoonlijk 1 tot 3 weken na de geboorte op en zijn meestal ongecompliceerd.
• C. psittacci en C. pneumoniae zijn meestal ongecompliceerd. C. psittacci kan echter een ernstige longontsteking veroorzaken met in epidemische gevallen aantasting van meerdere orgaansystemen.

Hoe wordt chlamydia gediagnosticeerd?

• Laboratoriumonderzoek kan algemene tekenen van chlamydia-infectie aantonen – verhoogd aantal witte bloedcellen, verhoogd CRP (een niet-specifieke marker van ontsteking).
• CXR kan een atypisch longontstekingsbeeld laten zien bij C. pneumoniae en C. psittacci.

Prognose van chlamydia

Een vroege behandeling met antibiotica is uiterst succesvol en kan de ontwikkeling van complicaties op lange termijn voorkomen.
Als deze infecties niet worden behandeld, kunnen ze leiden tot ernstige ziekten en kunnen ze worden doorgegeven aan seksuele partners. Onbehandelde genitale infectie bij mannen kan leiden tot prostatitis, epididymitis en onvruchtbaarheid. Bij vrouwen kan de infectie zich uitbreiden naar de baarmoeder en de eileiders, wat leidt tot een aandoening die bekkenontstekingsziekte (PID) wordt genoemd. Dit veroorzaakt buikpijn, vaginale afscheiding, pijn bij geslachtsgemeenschap en kan leiden tot onvruchtbaarheid en abnormale zwangerschappen.
Oculaire trachoom kan leiden tot blindheid als gevolg van chronische littekenvorming van het hoornvlies.

Behandeling van chlamydia

Genitale chlamydia wordt behandeld met een antibioticakuur nadat monsters voor laboratoriumonderzoek zijn genomen. Regimes voor ongecompliceerde infectie omvatten 100 mg 12-uurs doxycycline gedurende 7 dagen, of 1 g eenmalige dosis oraal azithromycine.
Het is belangrijk dat u iedereen met wie u seks hebt gehad vertelt dat u chlamydia-infectie hebt, zodat zij kunnen worden behandeld om nare complicaties te voorkomen. Dit is vooral belangrijk omdat chlamydia asymptomatisch kan zijn. Alle seksuele partners moeten worden gecontroleerd. Patiënten zijn verzekerd van vertrouwelijkheid. Bovendien mag u geen geslachtsgemeenschap hebben totdat de volledige antibioticakuur voor de behandeling van chlamydia is voltooid. Het wordt ook aangeraden alcohol te vermijden tijdens de behandeling voor chlamydia, omdat dit de werking van antibiotica kan remmen en alcohol kan leiden tot seksuele activiteit.
Chlamydia-infecties bij pasgeborenen moeten 10-14 dagen met erytromycine worden behandeld.
Voor respiratoire infecties met C. pneumoniae en C. psittacci – tetracycline of erytromycine gedurende 10 tot 14 dagen. Chlamydia herbehandeling is vaak nodig, en besmette vogels met C. psittacci moeten ook behandeld worden met chloortetracyclinehydrochloride.

Meer informatie

Voor meer informatie over verschillende soorten seksueel overdraagbare aandoeningen, preventie van soa’s, behandelingen en effecten op de vruchtbaarheid, zie Seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s).

Chlamydia voorkomen

Preventie van chlamydia-infecties zijn onder andere:

• Gebruik altijd condooms: Dit is de beste anticonceptiemethode om de overdracht van seksueel overdraagbare aandoeningen zoals chlamydia te voorkomen;
• Houd langdurige relaties waarbij beide partners niet besmet zijn en geen van beiden nog meer partners heeft;
• Beperk uw seksuele partners: Hoe minder mensen je seks hebt, hoe kleiner de kans dat je besmet raakt met het pathogene Chlamydia-micro-organisme;
• Praat met je partners over seksueel overdraagbare aandoeningen;
• Geef vroegtijdige behandeling van chlamydia als je vermoedt dat je symptomen van chlamydia vertoont.

1. Cotran, Kumar, Collins. Robbins, Pathologic Basis of Disease. Sixth Ed. W.B. Saunders Company, 1999.
2. Grosskurth, Mayaud, Mosha, Todd, Senkoro, Newell, Gabone, Changalucha, West, Hayes, Mabey. Asymptomatic gonorrhoea and chlamydial infection in rural Tanzanian men’ British Medical Journal, 1996, vol. 312, pp. 277-280.
3. Kumar P, Clark M. Clinical Medicine. Fourth Ed. W.B. Saunders Company, 2002. pg 120-122
4. Longmore, Wilkinson, Rajagopalan. Oxford Handbook of Clinical Medicine. Sixth Ed. Oxford University Press, 2004.
5. Murray PR. Rosenthal KS., Kobayashi GS, Pfaller MA. Medical Microbiology, 3rd Ed. Mosby 1999.
6. Therapeutic Guidelines: Antibiotic Version 12. Therapeutic Guidelines Limited, 2003.