Individuele ethische reacties (intentie en gedrag)
Individuele ethische reacties, zoals ethisch gedrag, zijn belangrijke elementen om de uitkomsten van ethische cultuur te meten. Hoewel het volgen van de gedragscode en het naleven van de wet de basis vormen van ethisch gedrag op het werk, zijn velen het erover eens dat het melden van onethisch gedrag een hoger moreel voorbeeld van ethisch gedrag is, omdat de melder potentiële represailles riskeert zonder persoonlijk voordeel na te streven. Het melden van onethisch gedrag kan worden gemeten aan de hand van feitelijke gevallen van melding of de intentie om te melden. Een bedrijf kan bijvoorbeeld het aantal daadwerkelijke hulplijnmeldingen tellen of enquêtegegevens verzamelen over de intentie onder werknemers om onethisch gedrag te melden. Uit onderzoek is gebleken dat er een duidelijk verschil bestaat tussen het aantal feitelijke meldingen en de meldingsintentie, wat bevestigt dat intentie niet hetzelfde is als gedrag, en dat toekomstig onderzoek hiermee rekening moet houden. Hieraan moet worden toegevoegd dat ethische reacties individueel zijn, maar dat cultuur in principe collectief is. Dientengevolge hebben ethische reacties te maken met de wisselwerking tussen persoonlijke eigenschappen en de informele en formele systemen van de ethische context. In dit opzicht heeft de literatuur over klokkenluiden grotendeels de persoonlijke en situationele factoren bestudeerd die van invloed zijn op de intentie om zich uit te spreken wanneer men onethisch gedrag waarneemt.
Ethische cultuur kan van invloed zijn op de intentie om onethisch gedrag (d.w.z. intern klokkenluiden) van werknemers en managers te melden. Bedrijven die een ethische cultuur bevorderen, hebben waarschijnlijk werknemers die zich meer inzetten om onethisch gedrag te melden en zich ethisch te gedragen dan bedrijven met een onethische cultuur. Maar intentie en feitelijk melden worden niet alleen beïnvloed door situationele factoren die een bedrijf kan verbeteren bij het ontwikkelen van een ethische omgeving, maar worden ook beïnvloed door persoonlijke factoren zoals anciënniteit, geslacht, leeftijd, religie of opleidingsniveau. Nieuwkomers zullen bijvoorbeeld minder snel iets melden dat niet goed aanvoelt, omdat zij het bedrijf en de manier van zakendoen nog moeten leren kennen, en hun niveau van vertrouwen kan beperkt zijn in vergelijking met werknemers met meer anciënniteit. Of werknemers die in aanmerking komen voor promotie zullen zich liever niet uitspreken, in de verwachting dat de melding zijn/haar sollicitatie niet ten goede zal komen.
Individueel gedrag kan ook worden beïnvloed door regionale of nationale factoren, zoals culturele achtergrond of regelgeving. Dezelfde multinational kan bijvoorbeeld een ethische cultuur op alle locaties bevorderen, maar het is waarschijnlijk dat het verbeteren van een spreekcultuur onder werknemers moeilijker zal zijn in landen waar geen klokkenluiderswetgeving bestaat, en het verminderen van seksuele intimidatie zal een grotere uitdaging zijn in landen waar gendergelijkheid geen prioriteit is. Evenzo zal een bedrijf moeite hebben om werknemers aan te moedigen hun mond open te doen in regio’s waar de werkloosheid hoger is dan in regio’s waar ander werk beschikbaar is, aangezien het melden van het gedrag van collega’s of superieuren, zelfs intern, bijna altijd een loopbaanrisico inhoudt.
Bovendien heeft onderzoek aangetoond dat formele systemen, zoals het bestaan van een ethisch programma, ook op vele manieren van invloed kunnen zijn op ethische reacties. De goedkeuring van ethische codes, ethiektraining, of compliance-hulplijnen kunnen belangrijke elementen zijn in individuele ethische reacties van werknemers met betrekking tot het melden van onethisch gedrag.