Caiman

De grondbeginselen

Een kaaiman, of kaaiman, is een van de verschillende soorten reptielen die behoren tot de familie Alligatoridae. Zes soorten van deze reptielen behoren tot een van de drie geslachten: kaaiman, Melanosuchus, en Paleosuchus. Kaaimannen komen voor in rivieren, meren en moerasland in Midden- en Zuid-Amerika. Chili is het enige Zuid-Amerikaanse land waar kaaimannen niet voorkomen.

Zoals andere leden van de orde der krokodillen, bestaan kaaimannen al heel lang. Zij behoren tot een groep van reptielen, archosauriërs genaamd, waartoe ook de dinosauriërs behoorden, en zijn in de laatste 200 miljoen jaar zeer weinig geëvolueerd. Hoewel ze geen naaste levende verwanten hebben, zijn ze het meest verwant aan de alligator en delen ze verschillende kenmerken met dit reusachtige, semi-aquatische reptiel.

Caimannen hebben een oversized bovenkaak, veel scherpe dolkachtige tanden, en de binnenkant van hun bek is oranje van kleur. Alligators hebben meer conisch gevormde tanden, en de binnenkant van hun bek is beige. Zowel alligators als kaaimannen hebben een afgeronde snuit.

Kaaimannen zijn over het algemeen veel kleiner dan alligators. Eén soort – de zwarte kaaiman – is echter gemiddeld groter op volwassen leeftijd. Volwassen mannelijke zwarte kaaimannen worden vaak langer dan 4 meter! De zwarte kaaiman is het grootste roofdier in het stroomgebied van de Amazonerivier.

Deze reptielen zijn meestal dofbruin, grijs of groen, wat hen helpt om gecamoufleerd te blijven in hun omgeving.

Kaaimannen kunnen niet kauwen en slikken dus kleinere prooidieren in hun geheel door. Bij grotere prooien gebruiken ze hun scherpe tanden en krachtige kaken om het vlees te verscheuren. Ook is bekend dat ze grotere prooidieren in onderwatervoorraden opslaan, totdat het lichaamsweefsel begint te rotten en ze gemakkelijker te eten zijn.

Er zijn in totaal zes kaaiman-soorten. Deze zijn:

• Spectacled kaaiman (Caiman crocodilus)
• Breed-snuitkaaiman (Caiman latirostris)
• Yacare kaaiman (Caiman yacare)
• Zwarte kaaiman (Melanocuchus niger)
• Cuvier’s dwergkaaiman (Paleosuchus palpebrosus)
• Zoetkopkaaiman (Paleosuchus palpebrosus)
• Zoetkopkaaiman (Paleosuchus niger)
• Cuvier’s dwergkaaimanfronted caiman (Paleosuchus trigonatus)

De verschillende soorten komen voor in een verscheidenheid van habitats en bezetten over het algemeen verschillende habitatniches, hetgeen betekent dat er zelden concurrentie is tussen soorten om territorium.

Spectacled kaaimannen zijn verreweg de meest voorkomende en worden in geheel Midden- en Zuid-Amerika aangetroffen. Ze leven graag in langzaam stromend water, en behalve in rivieren, meren en moerasland, kunnen ze ook worden aangetroffen in door de mens aangelegde waterwegen, zoals stuwmeren en kanalen. De zwarte kaaiman daarentegen is veel groter en is bestand tegen sterkere stromingen.

Leuke weetjes over kaaimannen!

Kaaimannen zijn succesvolle roofdieren die er al zijn sinds de tijd van de dinosauriërs. Verschillende biologische aanpassingen hebben deze reptielen in staat gesteld om miljoenen jaren te blijven zoals ze zijn. Laten we enkele daarvan eens nader bekijken.

Betrokken moeders

Kaaimannen zijn zeer intelligent en kunnen een groot aantal nakomelingen tegelijk grootbrengen. Een nest kan wel 65 eieren bevatten! Het vrouwtje legt haar eieren in een nest dat bestaat uit vegetatie en aarde. Als de vegetatie gaat rotten, produceert het warmte, die de eieren warm houdt. Het geslacht van de kaaiman nakomelingen wordt bepaald door de temperatuur – met warmere temperaturen die meer vrouwtjes produceren, en koudere temperaturen die meer mannetjes produceren.

De moeder zal haar eieren vaak in een nest leggen dat uit verschillende lagen bestaat om er zeker van te zijn dat ze zowel mannelijke als vrouwelijke nakomelingen voortbrengt. Zodra ze uitkomen, verzorgt het vrouwtje haar jongen gedurende enkele maanden. Mocht de moeder iets overkomen, dan zorgen andere vrouwelijke kaaimannen voor de baby’s.

Sterke zwemmers

Kaaimannen zijn semi-aquatisch, maar zijn veel beter aangepast aan het leven in het water en zijn uitstekende zwemmers. Zoals de meeste krokodilachtigen gebruiken kaaimannen hun staart om zich door het water voort te bewegen. De staart is zijdelings afgeplat, zodat hij een relatief groot oppervlak heeft, wat hem helpt om tegen het water te duwen. De staart beweegt van links naar rechts in een sinusvormig patroon. De kaaiman gebruikt zijn poten om te sturen.

Wanneer de kaaiman zich op snelheid voortbeweegt, liggen zijn ledematen plat tegen zijn lichaam, waardoor hij veel meer gestroomlijnd is. Op deze manier zorgt de staart voor alle beweging, en kan de kaaiman zijn staart gebruiken om zeer snel te versnellen.

Aestivatie

Aestivatie of estivatie is vergelijkbaar met een winterslaap, waarbij dieren in een periode van rust gaan om extreme weersomstandigheden te vermijden. Het verschil tussen deze slaapperioden is dat aestivatie optreedt in de zomer als het warm weer is. Kaaimannen gaan in een periode van aestivatie tijdens warm, droog weer als voedsel en water schaars worden. Ze graven een hol onder de grond, waar het klimaat veel koeler en vochtiger is.

Aestivatie dieren worden wakker en worden weer actief zodra de temperaturen afkoelen. Aestivatie duurt meestal maar een paar weken, in tegenstelling tot een winterslaap, die meerdere maanden kan duren. Andere dieren die aestiveren zijn rietpadden, woestijnschildpadden en sommige soorten salamanders.