Bent u een sadist? The Historic Role of a Controversial Psychological Test

Wiens testresultaten leidden Dr. Szondi ertoe om te verklaren dat “deze man moorddadige neigingen heeft?”

De “Szondi-test” is ongetwijfeld een van de vreemdste voorwerpen die in onze collecties in de Nationale Bibliotheek van Israël te vinden zijn.

Wat is er zo vreemd aan de test ontwikkeld door de Joods-Hongaarse psycholoog Leopold Szondi? En wiens testresultaten brachten Dr. Szondi ertoe te verklaren dat “het glashelder is dat deze man moorddadige neigingen heeft?”

In januari 1961 werd Dr. Shlomo Kulchar, de manager van de psychiatrische afdeling van het Tel Hashomer Ziekenhuis, opgeroepen voor een spoedvergadering met Gideon Hausner, de hoofdaanklager van het Eichman proces. Hausner stelde Dr. Kulchar een gevoelige opdracht voor – het uitvoeren van een psychiatrische evaluatie van Adolf Eichmann.

Dr. Kluchar ontmoette het onderwerp van het onderzoek meerdere malen gedurende een periode van twee maanden. Een van de testen die hij Eichmann voorlegde was de “Szondi Test”. Zonder de naam van de onderzochte te noemen, legde Dr. Kulchar de resultaten van het onderzoek voor aan de bedenker van de test, Leopold Szondi. Szondi had aanvankelijk geweigerd om wat hij noemde een “blinde diagnose” te stellen, maar na een snelle beoordeling van de resultaten, kon hij gewoon niet negeren wat hij zag. Hij stuurde snel een reactie naar de Israëlische psychiater waarin hij verklaarde dat hij nog nooit zulke verontrustende resultaten had gezien. In een later telefoongesprek vertelde Szondi dat hij op basis van de testresultaten de indruk had gekregen dat deze “man oncontroleerbare moordneigingen heeft (volgens een artikel dat op 10 maart 2000 in de krant Yediot Ahronot is gepubliceerd).”

Wie was Leopold Szondi en wat was de test die hij ontwikkelde?

Tell Me About Your Genes and I Will Tell You Who You Are

De 20e eeuw was een periode van intensief onderzoek naar de menselijke psyche en de gebreken ervan. Het was in deze eeuw dat de psychologie een wetenschappelijke discipline werd, dat het onderbewustzijn een onderzoekscategorie werd en dat de kindertijd een boksbal werd – iets om de schuld te geven van bijna elk gedrag of elke zwakte van een volwassene.

Een van de meest wijdverbreide en controversiële psychologische tests van deze “psychologische eeuw” werd in 1937 ontwikkeld door de Hongaars-Joodse psycholoog, Leopold Szondi. Gedurende zijn hele leven worstelde Szondi met vragen over het lot en genetica. In tegenstelling tot Sigmund Freud, die de kindertijd zag als de periode waarin iemands persoonlijkheid wordt gevormd en waarin zijn mentale neuroses zich ontwikkelen, ontwikkelde Szondi een theorie die een definitieve rol toekende aan de genetische opmaak van een persoon. Szondi geloofde dat de structuur van iemands psyche – en niet alleen zijn uiterlijke verschijning – in hoge mate bepaald wordt door zijn genetisch materiaal.

Szondi zag het menselijk leven als een complex spel tussen vrijheid en beperking – tussen de vrijheid die iemand heeft in zijn persoonlijke keuzes en voorkeuren en zijn genetische aanleg voor bepaalde geestesziekten. Om een nauwkeurige diagnose te kunnen stellen van iemands natuurlijk-genetische neigingen, en, niet minder belangrijk, van zijn of haar plaats op de schaal van elke ziekte, ontwikkelde Szondi een eenvoudige test.

Het samenstellen van de medisch-psychologische geschiedenis van een patiënt is een complexe taak die Szondi probeerde te vereenvoudigen met behulp van de volgende test. Hij verzamelde 48 foto’s van patiënten die leden aan wat hij (ten onrechte) definieerde als acht verschillende geestesziekten, verdeeld in vier paren van tegenstellingen:

1. Homoseksualiteit versus sadisme
2. Epilepsie versus hysterie
3. Catonie versus paranoia
4. Depressie versus manie

Szondi bepaalde dat de examinandus gedurende zes opeenvolgende dagen elke dag een reeks van acht foto’s moest doornemen en uit elke reeks twee foto’s moest kiezen die hij of zij aantrekkelijk vond en twee die hij of zij afstotelijk vond. Aan het eind van de testperiode van zes dagen heeft de proefpersoon 12 favoriete foto’s en 12 afkeergevoelige foto’s geselecteerd, waaruit de arts een gedetailleerd profiel van de proefpersoon opstelt en zijn of haar plaats in elke categorie vaststelt. De hele test is gebaseerd op een theorie die beweert dat geestesziekten tot uiting komen in iemands gelaatstrekken en dat aan de hand van de mate waarin iemand zich aangetrokken of afgewezen voelt, kan worden vastgesteld welke ziekte in zijn of haar genen is “opgeslagen” en in welk stadium.

De meeste theorieën van Szodi en de test die hij ontwikkelde, zijn al tientallen jaren geleden weerlegd. Tegenwoordig weten we dat homoseksualiteit geen geestesziekte is. Bovendien werd de theorie dat geestesziekten tot uitdrukking komen in gelaatstrekken ook weerlegd. De ontkrachte Szondi Test stelt ons echter voor een onopgelost mysterie: aangenomen dat het verhaal van Dr. Kulcher inderdaad waar is, hoe was Dr. Szondi dan in staat om de moorddadige persoonlijkheid van Eichmann zo nauwkeurig te diagnosticeren?

Tags

• Gesher L’Europa