Algemene informatie
Baardagamen kunnen verschillende unieke problemen hebben; als u deze problemen begrijpt, kunt u beter voor uw huisdier zorgen en toekomstige gezondheidsproblemen tot een minimum beperken.
Salmonella
Terwijl schildpadden het meest worden beschuldigd van het veroorzaken van Salmonella bacteriële infecties bij kinderen, is van baardagamen vastgesteld dat zij ook een bron van deze infectie kunnen zijn. Salmonellose is een zoönose, wat betekent dat zij van dieren op mensen kan worden overgedragen. Salmonellose is meestal een ernstige maag-darmziekte met symptomen als misselijkheid, braken, diarree, buikpijn, krampen en koorts; het kan ook septikemie veroorzaken (bacteriële infectie van het bloed die leidt tot mogelijke multi-orgaan infectie). Kinderen, ouderen en mensen met een verzwakt immuunsysteem lopen een groter risico deze ziekte op te lopen. Veel dieren en mensen dragen deze bacterie in geringe mate bij zich in hun maagdarmkanaal zonder klinische verschijnselen te vertonen, maar geven de bacterie af in hun uitwerpselen en vormen zo een besmettingsbron voor anderen.
“Van baardagamen is vastgesteld dat zij een bron zijn van bacteriële salmonella-infecties.”
Preventie, door een goede hygiëne, is de beste bestrijding van salmonellose. Maak de kooi van uw baardagaam goed schoon en desinfecteer hem telkens als hij bevuild is. Ruim alle uitwerpselen direct op. Gebruik een aparte ruimte voor het schoonmaken van voorwerpen voor mensen versus reptielen. Het belangrijkste is dat u uw handen grondig wast met desinfecterende zeep elke keer dat u uw baardagaam aanraakt, schoonmaakt of voert. Houd toezicht op alle kinderen die met deze hagedissen omgaan om er zeker van te zijn dat ze hun handen ook desinfecteren. Aangezien de meeste reptielen die drager zijn van de Salmonella bacterie niet ziek zijn, hebben ze meestal geen behandeling nodig (behandeling is vaak niet succesvol in het doden van alle bacteriën).
Avasculaire necrose
Baardagamen kunnen af en toe worden getroffen door een aandoening die avasculaire necrose wordt genoemd. Bij avasculaire necrose raken een of meer bloedvaten die een lichaamsdeel van bloed voorzien, verstopt, waardoor het orgaan of weefsel dat door dit bloedvat wordt gevoed, afsterft. Dit probleem komt meer voor bij leguanen dan bij baardagamen, maar kan worden waargenomen bij jonge baardagamen die zijn gehuisvest in omstandigheden met een lage luchtvochtigheid. Lage luchtvochtigheid kan leiden tot dysecdysis (moeilijk of abnormaal vervellen van de huid). De toppen van de tenen en het uiteinde van de staart worden het vaakst aangetast. Opeenvolgende lagen vastzittende huid kunnen vernauwende ringen rond de tenen en de staart vormen, waardoor de bloedtoevoer naar het aangetaste gebied wordt beperkt; uiteindelijk leidt de vernauwing tot avasculaire necrose of afsterven van het weefsel voorbij het punt van de vernauwing. Binnen korte tijd verkleurt de teen of het uiteinde van de staart (donker), raakt vaak geïnfecteerd en sterft vervolgens af, droogt uit en verhardt. Necrose of infectie kan zich via de staart of tenen naar andere omliggende delen van het lichaam verspreiden.
“Opeenvolgende lagen van vastgehouden huid kunnen ringen vormen rond de tenen en de staart.”
Bloedvaten naar de extremiteiten kunnen ook verstopt raken door traumatische verwondingen die geïnfecteerd raken. Deze gebieden zwellen op, en snijden de circulatie af. Bloedklonters (emboli) die in bloedvaten vastlopen, of tumoren die de bloedtoevoer naar weefsels voorbij de plaats van de tumor afsluiten, kunnen ook avasculaire necrose van weefsels veroorzaken. Soms kan de oorzaak van de verstopping van de bloedvaten en de daaruit voortvloeiende avasculaire necrose niet worden vastgesteld. De behandeling bestaat uit het verwijderen van de “ring” van dode, vastzittende huid of, in ernstige gevallen, amputatie van de aangetaste staart of teen in een poging om de verspreiding van de necrose te stoppen. De meeste dieren herstellen goed en leiden een normaal leven na de operatie.
Abscessen
Abscessen, die af en toe bij baardagamen worden gezien, verschijnen vaak als harde tumorachtige zwellingen overal op het lichaam van het dier. Een abces is een geïnfecteerde gezwollen plek in het lichaamsweefsel, met daarin een ophoping van pus. Abcessen kunnen bij elk reptiel voorkomen en blijven vaak onopgemerkt tot ze groot en duidelijk zijn.
“Abcessen ontstaan wanneer bacteriën (de meest voorkomende) of schimmels door een trauma in het weefsel terechtkomen.”
Abcessen ontstaan wanneer bacteriën (meestal) of schimmels in het weefsel worden gebracht door een trauma, zoals bij een bijtwond, penetratie door een vreemd voorwerp, groei van een tumor, of invasie door een parasiet. Subcutane (net onder de huid) abcessen komen vaak voor bij reptielen. De etter bij reptielen is meestal caseusachtig en dik, zoals kwark. Abcessen worden gediagnosticeerd door uiterlijke kenmerken, palpatie, fijne naaldaspiratie of chirurgische exploratie. Abcessen worden behandeld door chirurgische excisie of door doorprikken en spoelen van het abces. Het materiaal in het abces moet worden gekweekt om het veroorzakende organisme te identificeren en om de juiste medicatie te bepalen om de resterende infectie te behandelen.
Dystocia
Dystocia, of eibinding, gebeurt wanneer een vrouwelijke baardagaam niet in staat is om eieren te leggen. Dystocie is een vrij algemeen probleem bij reptielen en kan levensbedreigend zijn. Het kan worden veroorzaakt door een verscheidenheid van factoren, waaronder slechte houderij, zoals onjuiste omgevingsverlichting en temperatuur, een ongeschikte nestplaats, onjuiste voeding (ondervoeding), en onvoldoende vochtigheid.
“Dystocia, of eibinding, gebeurt wanneer een vrouwelijke baardagaam niet in staat is om eieren te leggen.”
Andere bijdragende factoren zijn de leeftijd en gezondheid van het dier, verwondingen, of fysieke obstructie veroorzaakt door misvormde of, te grote eieren, fysieke afwijkingen aan het voortplantingskanaal of het bekken, infecties, constipatie, of de aanwezigheid van abcessen of massa’s die de eileg belemmeren. Een normale gravide (met eieren) baardagaam eet misschien niet, maar is over het algemeen nog helder, actief en alert. Een gravide baardagaam met dystocie zal ook niet eten, maar wordt snel ziek, lusteloos, of reageert niet meer. Een dierenarts die bekend is met reptielen moet een dier in deze toestand onmiddellijk onderzoeken. Een lichamelijk onderzoek, bloedonderzoek, röntgenfoto’s en een echografisch onderzoek worden vaak gebruikt om de diagnose te vergemakkelijken. Medische en/of chirurgische ingrepen kunnen nodig zijn om deze dieren te helpen. Zonder behandeling is eibinding vaak fataal, en veel gevallen kunnen met de juiste veehouderij worden voorkomen. Raadpleeg een dierenarts met ervaring met reptielen om er zeker van te zijn dat uw baardagaam op de juiste manier wordt gehouden om dystocie en andere ziekten geassocieerd met onjuiste zorg te voorkomen.