Arganolie is van een natuurlijk, inheems ingrediënt uitgegroeid tot een van de meest gewaardeerde oliën ter wereld nu cosmeticabedrijven zich bewust zijn geworden van de anti-verouderingseigenschappen. De plantaardige olie wordt gemaakt van de pitten in de argannoot, die zich bevindt in de vrucht van de arganboom, die inheems is in Marokko.
In de hele arganproducerende regio zijn vrouwencoöperaties opgericht, maar ze zijn niet allemaal zo coöperatief als ze doen voorkomen. De arganboom wordt nog steeds bedreigd door overmatig gebruik, ontbossing en zelfs geiten.
Wat is arganolie?
Traditioneel werd arganolie in Marokko veel gebruikt voor de behandeling van diverse kwalen, zoals droge huid, acne, rimpels en gewrichtspijn. Geroosterd is het ook een veelgebruikt ingrediënt in de keuken, met gezondheidsvoordelen variërend van het verlagen van cholesterol tot het verlichten van artritis. Naarmate de westerse landen deze schijnbaar magische hulpbron ontdekten, is de vraag omhoog geschoten, met arganolie die in alles verschijnt, van shampoo bars tot instant oogverstevigend serum.
De arganboom wordt bijna uitsluitend gekweekt in de dorre gronden van het zuidwesten van Marokko. Hij vormt een natuurlijke barrière tegen de oprukkende woestijn, voorkomt bodemerosie en beschermt de watervoorraden.
De boom is zo goed voor het milieu dat het arganbos van Marokko in 1998 door de Unesco werd uitgeroepen tot biosfeerreservaat. Toch wordt het bos nog steeds bedreigd door ontbossing, omdat de plaatselijke bevolking de bomen omhakt voor bouwmaterialen en brandhout. Dit is de laatste jaren afgenomen doordat de plaatselijke bevolking betrokken raakte bij de productie van arganolie.
Dana Elemara richtte Arganic op, een in het Verenigd Koninkrijk gevestigde leverancier van arganolie, en werkt samen met Sidi Yassine, een arganolieproducent in de regio. “Een van de sleutelelementen van duurzaamheid is de lokale bevolking erbij te betrekken en hen eerlijk te betalen. Dat weerhoudt hen ervan de door Unesco beschermde bomen te kappen.” De productie van de olie helpt, zegt ze, de boom in stand te houden. “Je beschadigt de boom helemaal niet door arganolie te produceren. We plukken alleen fruit van de grond.”
Olie winnen uit het fruit van de arganboom betekent drogen, de noten eruit halen, ze kraken om de pitten te onthullen, en ze persen om de olie vrij te maken. Het bijproduct van het persen is een dikke arganpasta, die plaatselijk wordt verkocht voor cosmetische producten. Verder wordt er niets verspild, want de buitenste pulp levert voedsel voor de dieren in het dorp, terwijl de doppen als brandstof worden verbrand.
Versterking van de positie van de vrouw
Voorheen verzamelden vrouwen in kleine familiebedrijfjes van twee of drie personen de arganvruchten en extraheerden de olie. Hun echtgenoten of broers verkochten de olie dan op de plaatselijke markten of ruilden die voor suiker en andere goederen. De laatste jaren zijn er echter vrouwencoöperaties opgericht om aan de stijgende vraag te voldoen. Deze coöperaties verschaffen de vrouwen een inkomen, maar ook een sociale ervaring en een betere status.
L’Oréal heeft samen met haar leverancier BASF een bevoorradingsprogramma in Marokko opgezet om de sociale verantwoordelijkheid van bedrijven in de toeleveringsketen van argan te bevorderen. Het programma werkt met een overkoepelend orgaan van zes vrouwencoöperaties die arganolie produceren.
Naast toegang tot onderwijs en gezondheidszorg biedt de coöperatie de vrouwen ook de kans om geld te verdienen. Professor Zoubida Charrouf van de Université Mohammed V-Agdal in Rabat zegt dat sommige vrouwen tot $250 (£164) per maand verdienen, plus bonussen die aan het eind van het jaar worden uitbetaald. Door hun grotere financiële onafhankelijkheid kunnen de vrouwen zelf bepalen hoe ze hun inkomen besteden, waardoor de status van de vrouw in het gezin verandert. Charrouf zegt: “Vrouwen kunnen weer zelf beslissen, hun inkomen beheren en in de toekomst investeren door hun kinderen naar school te sturen.”
Anderen erkennen dat de houding ten opzichte van vrouwen in het algemeen in dit Arabische land is veranderd als gevolg van hun nieuw verworven onafhankelijkheid. Elemara zegt: “De handel in arganolie heeft veranderingen teweeggebracht die van invloed zullen zijn op de manier waarop de samenleving vrouwen daar ziet.”
Uitdagingen in de toeleveringsketen
Er zijn echter ook problemen met deze ontluikende industrie. De Berbervrouwen in de coöperaties zijn slecht toegerust om zaken te doen met internationale organisaties, waardoor er veel ruimte is voor uitbuiting. Charrouf zegt dat het grote probleem van de coöperaties nog steeds is dat de vrouwen lange tijd gemarginaliseerd en analfabeet zijn gebleven. “Er is veel opleiding nodig. Als ze goed opgeleid zijn, werkt het. Maar als ze dat niet zijn, worden ze uiteindelijk geleid door de echtgenoot of vader van de voorzitter van de coöperatie, en in dat geval hebben ze er maar weinig voordeel bij.”
L’Oréal zegt dat haar samenwerking met de NGO Yamana van cruciaal belang was om deze uitdagingen te overwinnen. Rachel Barré, die verantwoordelijk is voor duurzame inkoop binnen L’Oréal Research & Innovation zegt: “Om deze coöperatie te leiden, moeten ze toegang krijgen tot onderwijs. Ze moeten begrijpen wat zakendoen is, wat een inkooporder is, wat bestuur is, wat democratie is, wat transparantie is, wat boekhouding is.
Met de hulp van de NGO die met hen samenwerkte, zijn we erin geslaagd om deze manier van functioneren te organiseren en de manier te professionaliseren waarop elke vrouw een stem kon hebben in het besluitvormingsproces.”
Er zijn ook zorgen over de kwaliteit van de olie die uit de coöperaties komt. Het Britse cosmeticahuis Lush gebruikt arganolie in verschillende van zijn producten, die het betrekt van een leverancier die samenwerkt met 22 vrouwencoöperaties in de regio.
Lush’s creatieve inkoper Lyndsey Fisher-Cooke zegt dat er een vorm van leiderschap nodig is om de normen te beschermen. ” worden geleid door een gekozen voorzitter. Iemand staat aan het roer van die organisatie en ondersteunt hen met bezoeken aan elk dorp, om de kwaliteitsnormen te waarborgen.”
De coöperaties verbeteren de normen voortdurend, zegt ze, met hulp van Lush. “Onze eenheid werkt met elk dorp samen om de normen te verhogen zodat ze door Ecocert kunnen worden erkend. Elke coöperatie heeft een soort van geaccrediteerde controle nodig om die normen te verhogen; het is een gebied dat potentieel ten onder kan gaan.”
Van coöperaties wordt gedacht dat ze te lijden kunnen hebben onder een gebrek aan professionaliteit ten opzichte van hun internationale klanten. Ulysses Müller, een Zwitser die zijn leven als reclameman opgaf om zijn droom na te jagen in Marokko, leidt Sidi Yassine met zijn Berberse vrouw. Hij gelooft dat hun combinatie van vaardigheden hun bedrijf uniek maakt in de regio, en de boerderij telt Weleda en L’Occitane onder haar klanten.
Sidi Yassine streeft er niet naar een coöperatie te zijn, maar zegt eerlijke lonen uit te betalen aan de vrouwen die het in dienst heeft. Het bedrijf kan echter maar een beperkte hoeveelheid arganolie produceren en Elemara zegt dat het de banden met een aantal cosmeticabedrijven heeft moeten verbreken die druk uitoefenden op het bedrijf om meer arganolie van een lagere kwaliteit te produceren. Cosmeticabedrijven zijn wanhopig om hun aanvoer van arganolie veilig te stellen, zegt ze, en sommige van de grotere bedrijven proberen boerderijen en coöperaties in de hele regio op te kopen.
De schoonheidsindustrie is natuurlijk berucht om haar wispelturigheid en het gevaar bestaat dat de rage voor arganolie weer voorbij zal zijn, zoals zovele andere voor haar. Elemara is niet bezorgd. “Op dit moment leren mensen er meer over,” zegt ze. “Zodra je het echte spul gebruikt, besef je dat het echt werkt. Het heeft wetenschappelijk bewezen eigenschappen en het heeft de hele schaarstefactor en Afrikaanse romantiek eromheen.”
De notenreeks wordt gefinancierd door Olam. Alle inhoud is redactioneel onafhankelijk, behalve de stukken met het label ‘brought to you by’. Meer informatie vindt u hier.
Maak deel uit van de gemeenschap van duurzaamheidsprofessionals en -experts. Word lid van GSB en ontvang meer verhalen zoals deze direct in uw inbox.
{{topLeft}}
{{bottomLeft}}
{{topRight}}
{{bottomRight}}
{{/goalExceededMarkerPercentage}}
{{/ticker}}
{{heading}}
{{#paragraphs}}
{{.}}
{{/paragraphs}}{highlightedText}}
- Delen op Facebook
- Delen op Twitter
- Delen via E-mail
- Delen op LinkedIn
- Delen op Pinterest
- Delen op WhatsApp
- Delen op Messenger