Dokters schrijven soms stimulerende middelen voor aan patiënten met chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS), dezelfde middelen die worden gebruikt om volwassenen met aandachtstekortstoornis (ADD) en aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD) te behandelen. Waarom?
Het gebruik van ADHD-medicijnen voor de behandeling van chronische vermoeidheid kan helpen bij het verbeteren van de cognitieve problemen die worden veroorzaakt door de extreme vermoeidheid van CVS-patiënten.
Enkele studies hebben ook bewijs gevonden dat het off-label gebruik van ADHD-medicijnen, specifiek Ritalin (methylfenidaat), Adderall en Dexedrine (dextroamfetamine), helpen bij cognitieve symptomen en chronische pijn bij mensen met chronisch vermoeidheidssyndroom, hoewel er nog geen uitgebreid onderzoek is gedaan.
“Ik denk dat er een rol is weggelegd voor het gebruik van die medicijnen voor een specifieke subset van patiënten,” zegt Morris Papernik, MD, een interne geneeskunde specialist bij ProHealth Physicians Group in Glastonbury, Conn. “Is er meer onderzoek nodig? Ja. Maar ik zie zeker klinisch de rol die deze medicijnen spelen.”
Hoe ADHD-medicijnen CVS helpen
Mensen met chronisch vermoeidheidssyndroom klagen vaak over cognitieve problemen die worden veroorzaakt door hun aandoening. CVS-symptomen zijn onder meer een onvermogen om zich te concentreren, moeite met het onthouden van informatie, en moeite om bij de les te blijven als ze een boodschap of klus proberen af te maken.
Deze problemen vallen samen met symptomen die vaak gerelateerd zijn aan ADD en ADHD. “Een deel van hun ziekte heeft inderdaad ADD-achtige kenmerken,” zegt Dr. Papernik. “De meeste mensen die we zien en die volwassenen zijn, hebben weliswaar niet de hyperactiviteit, maar wel de onoplettendheid.”
Om die reden is het gebruik van ADHD-medicijnen om cognitieve symptomen van CVS te behandelen, door veel artsen geaccepteerd geraakt. “Het is vrij algemeen gebruikelijk,” zegt Papernik. “Ik denk niet dat iemand in de CVS-gemeenschap van artsen er helemaal tegen is. Ik heb nog niemand ontmoet die ‘absoluut niet’ heeft gezegd.”
Dokters proberen over het algemeen de cognitieve symptomen van CVS aan te pakken met behulp van andere behandelingen en managementpraktijken voor chronische vermoeidheid. ADHD-medicijnen worden echter beschouwd als een optie voor die patiënten die niet reageren op andere behandelingen. “Als ze cognitief niet verbeteren met de gewone dingen die we doen met CVS, dan raad ik aan dat we enkele van de stimulerende middelen proberen die we gebruiken voor ADD,” zegt Papernik.
Hoewel het onderzoek naar dit gebruik van ADHD-medicijnen beperkt is, zijn de eerste resultaten veelbelovend:
- In één proef gerapporteerd in The American Journal of Medicine, bleek Ritalin (methylfenidaat) de vermoeidheid te verlichten en de cognitieve functie te verbeteren.
- Adderall en Dexedrine (dextroamfetamine) verlichtten de vermoeidheidssymptomen bij 9 van de 10 CVS-patiënten, hoewel er geen statistisch significante verbetering was in het feitelijk lichamelijk functioneren.
- Een andere studie vond dat ADHD-patiënten met vermoeidheid of chronisch vermoeidheidssyndroom een afname van vermoeidheid en pijn rapporteerden wanneer ze met deze medicijnen werden behandeld.
De voors en tegens
De voors van het gebruik van ADHD-medicijnen als behandeling voor chronische vermoeidheid zijn:
- Het is aangetoond dat ze vermoeidheid verminderen en de concentratie verbeteren, zowel in de praktijk als in onderzoekstudies.
- ADHD en CVS hebben gemeenschappelijke kenmerken.
- Ze zijn een goede optie voor mensen die niet op andere behandelingen hebben gereageerd.
Cons betreffende het gebruik van ADHD-medicijnen voor CVS zijn:
- De effecten van deze medicijnen zijn niet onomstotelijk bewezen in het lab en kunnen verschillen tussen patiënten. “Stimulerende middelen bij volwassenen werken anders dan stimulerende middelen bij kinderen, bijvoorbeeld,” legt Papernik uit.
- Deze medicijnen komen met bijwerkingen waar rekening mee moet worden gehouden. Mensen met coronaire aandoeningen, hypertensie, spiertrillingen, angst, glaucoom of slapeloosheid kunnen hun problemen verergerd zien door het gebruik van ADHD drugs.