10 Of The Most Popular Foods Are Also Among The Worst For The Environment

gepubliceerd op 2017, 25 augustus

Het is nu algemeen bekend dat ons dieet een zeer sterke impact heeft op het milieu. Landbouw draagt bijna 30% bij aan de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen, en pesticiden en kunstmest die worden gebruikt om ons voedsel te verbouwen zijn grotendeels verantwoordelijk voor vervuiling en ravage aan ecosystemen. Maar wat zijn nu precies de slechtste voedingsmiddelen wat het milieu betreft? Op het gevaar af u bang te maken, de meeste van uw favoriete voedingsmiddelen behoren waarschijnlijk tot de slechtste!

Laten we eens kijken welke van onze 10 favoriete voedingsmiddelen de slechtste effecten op het milieu hebben.

De 10 Slechtste Voedingsmiddelen voor Onze Planeet

Suiker: Het Slechtste Gewas Voor Het Milieu?

Sorry aan degenen met een zoetekauw, maar uw verslaving komt met ernstige gevolgen voor het milieu. Volgens een studie van het WWF behoort suiker tot de gewassen die het schadelijkst zijn voor de planeet. Door habitats te vervangen die rijk zijn aan dieren, planten en insecten, vernietigen suikerplantages de meeste biodiversiteit ter wereld. Naast het intensieve gebruik van water en pesticiden veroorzaakt de teelt van suikerriet en suikerbieten ook erosie, zodat Papoea-Nieuw-Guinea, waarvan de bodem voor de suikerrietteelt werd gebruikt, 40% van zijn organische koolstof heeft verloren, koolstof die nu in de atmosfeer terechtkomt en bijdraagt tot de opwarming van de aarde.

Kortom, de intensieve suikerproductie is een ware ramp voor het milieu, en volgens het WWF is het tijd om na te denken over een duurzamere suikercultuur, inclusief een aanzienlijke vermindering van onze consumptie, aangezien diabetes en obesitas ook een steeds groter probleem worden.

Chocolade

Ja… ook chocolade! De Theobroma cacaoboom is een zeer gecompliceerde plant die alleen groeit in bepaalde gebieden rond equatoriale bossen. Hij heeft ook veel water nodig (2.400 liter water om 100 g chocolade te maken). De cacaoteelt vormt dan ook een zware belasting voor de natuurlijke ecosystemen. De laatste jaren is de vraag naar cacao enorm gestegen en zijn de prijzen de pan uit gerezen. Als gevolg daarvan zijn steeds meer kleinschalige producenten cacao gaan verbouwen, waarbij zij hun traditionele teelten hebben opgegeven en, vooral, de evenaarsbossen hebben vernietigd. En de ontbossing in deze gebieden (Ivoorkust, Ghana, Indonesië) heeft natuurlijk ook gevolgen voor de plaatselijke biodiversiteit.

Maar dat is nog niet alles! De chocolade die u proeft (vooral verwerkte industriële chocolade), heeft tientallen transformaties ondergaan voordat hij in uw handen kwam: fermentatie, roosteren, malen, en het toevoegen van melk, plantaardige vetten, suiker, of sojalecithine en andere emulgatoren. Al deze processen verhogen de milieu-impact van uw chocolade aanzienlijk.

De oplossing? Vermijd industriële chocolade en wend u tot echte chocolade-ambachtslui, die soms de inkoop van hun bonen nauwgezet beheren. Wat krijgt u? Een redelijke productiemethode en een resultaat zonder toevoegingen. Aan de andere kant beginnen ook grotere spelers in de industrie rekening te houden met ecologie in hun productieproces. Merken als Mars, Blommer en Hershey hebben zich ertoe verbonden om tegen 2020 alleen nog maar gecertificeerde cacao te gebruiken.

Coffee

Het verhaal van koffie is vergelijkbaar met dat van chocolade. Hij wordt verbouwd in gebieden met zeer kwetsbare bossen en ecosystemen die rijk zijn aan biodiversiteit. In theorie is koffie een plant die groeit in de schaduw van bomen, maar om de intensieve productie eenvoudiger te maken, wordt vandaag een steeds groter deel van de koffie in het volle licht verbouwd, vaak met intense ontbossing, gebruik van pesticiden en water, en bodemerosie.

Uit een studie in 2014 bleek dat de productie vandaag op zijn slechtst was in termen van milieu-impact. Nogmaals, men kan deze erbarmelijke omstandigheden verbeteren als men kiest voor in de schaduw verbouwde koffie, gecertificeerd als “Bird-Friendly,” of duurzaam verbouwde koffie gecertificeerd als “Rainforest Alliance.” Echter, nog niet alle cafes hebben gekocht in deze beweging.

Industrial Meat: The Worst Carbon Footprint

We aangesneden op dit onderwerp een eerder artikel (Wat is de meest milieuvriendelijke dieet? De impact van ons dieet op het milieu). Industrieel vlees is zeer schadelijk voor het milieu: de productie van vlees en rundvlees draagt bij aan ontbossing en de productie van broeikasgassen (met name methaan). Vooral rund- en lamsvlees zijn de meest schadelijke vleessoorten wat het milieu betreft.

Om minder vervuilend vlees te kiezen, kunt u het beste kleine boerderijen bezoeken, waar de dieren in de open lucht worden grootgebracht en in de wei worden gevoed.

Palmolie

Palmolie wordt gebruikt in het merendeel van de best verkochte industriële zoete producten, en in een groot aantal bereide gerechten. In feite is het, samen met sojaolie, de meest gebruikte olie in de voedingsmiddelenindustrie.

Het is ook bijzonder slecht voor het milieu. Het WWF merkt op dat de productie van palmolie direct verantwoordelijk is voor:

• Overbebossing op grote schaal, vooral in de oerbossen van Indonesië en Maleisië
• Vernietiging van de natuurlijke habitat van verschillende bedreigde diersoorten
• Erosie en bodemuitputting
• Bodem-, water- en luchtverontreiniging
• Hoge uitstoot van broeikasgassen (zowel indirect als gevolg van ontbossing, als direct door de processen van exploitatie en transformatie).

Voor palmolie bestaan ook certificeringen, die ontbossing zouden moeten voorkomen. Maar helaas zijn deze certificeringen volgens de Friends of the Earth meer een gekocht lidmaatschap dan een norm voor natuurbehoud, groene productie, koolstofimpact, of respect voor mensenrechten.

Sojabonen

330 miljoen ton sojabonen worden jaarlijks in de wereld geproduceerd. 150 miljoen ton sojabonen gaat naar de productie van 30 miljoen ton sojaolie die jaarlijks wordt geconsumeerd (de meest gebruikte olie ter wereld), een ander groot deel wordt gebruikt om vee te voeden, en de rest wordt gebruikt voor de productie van voedingsmiddelen zoals tofu, sojascheuten en andere sojavoedingsmiddelen.

Naast het feit dat de productie van sojaolie bijdraagt tot ontbossing, vereist ze het gebruik van zware industriële processen met grote hoeveelheden chemische oplosmiddelen zoals hexaan, wat broeikasgassen en verschillende vormen van plaatselijke vervuiling produceert. Afval van de olieproductie wordt gebruikt om vee te voederen, maar dit draagt bij tot een toename van de uitstoot van methaan in de maag, vooral door vee. Ten slotte is ook de productie van tofu en andere soja-eiwitten geen milieuonvriendelijk proces.

Mineraalwater (en zijn flessen)

Mineraalwater heeft het imago een gezond en natuurlijk voedingsmiddel te zijn. De Fransen zijn dol op deze drank; ze kopen elk jaar zo’n 5,5 miljard flessen. Maar als we de plastic fles meerekenen waarin dit water wordt verkocht, ziet het er slecht uit. Er is niet alleen ongeveer 3 liter water nodig om een fles van 1 liter te produceren, maar ook ongeveer 11 fluid ounces olie. Elk jaar worden er in de wereld 50 miljard flessen water verkocht, en naar schatting worden er jaarlijks 17 miljoen vaten olie verbrand om deze flessen te maken. Dat is het jaarlijkse benzineverbruik van een miljoen auto’s.

Deskundigen uit de industrie schatten dat 80% van de plastic flessen die wereldwijd worden verkocht, niet wordt gerecycled. Talloze flessen eindigen als afval in natuurlijke omgevingen en vervuilen deze ecosystemen, waaronder de oceaan. (Voor meer info: vervuiling van de oceanen door micro-plastics). Verschillende studies hebben aangetoond dat gebotteld water meer toxische residuen bevat dan leidingwater in de ontwikkelde landen, en blinde tests hebben aangetoond dat de consument geen onderscheid kan maken tussen mineraalwater en leidingwater. Daarom zou deze milieuramp gemakkelijk kunnen worden voorkomen in landen waar het stromend water gezond is en wordt behandeld.

Onze lievelingsvis, vooral zalm

Op de lijst van voedingsmiddelen die moeten worden vermeden als men milieuvriendelijk is, nemen zeevruchten een vooraanstaande plaats in, en zalm is een van de vissoorten die het schadelijkst is voor het milieu. Gekweekte zalm is een bijzonder schadelijke boosdoener: er is 3 kg wilde vis nodig om 1 kg gekweekte zalm te maken, en de antibiotica en chemicaliën die bij de productie worden gebruikt, verspreiden zich in het water en vervuilen de biodiversiteit. Blauwvintonijn is ook een vis die op de zwarte lijst moet omdat hij met uitsterven wordt bedreigd. Deze niet-duurzame omstandigheden zijn ook het geval voor bepaalde soorten heilbot of kabeljauw, tong, zeebrasem of tandbaars.

Onze lievelingsvissen worden overbevist, dus moeten ze met mate worden geconsumeerd, want de afname van hun populaties kan gevolgen hebben voor de hele voedselketen en het mariene ecosysteem.

Rijst en andere populaire granen

Graangewassen zijn ook zeer schadelijk voor het milieu. Rijst heeft grote hoeveelheden water nodig om goed te groeien (3400 liter water voor 1 kg rijst). Uit de rijstvelden komt vervolgens methaan vrij; 100 miljoen ton methaan per jaar wordt in verband gebracht met de rijstproductie, waarmee het de grootste producent van methaan ter wereld is, nog vóór de veehouderij.

Graangewassen zoals genetisch gemodificeerde maïs worden ook als gevaarlijk beschouwd omdat hun effecten op de biodiversiteit van planten en bestuivers nog niet volledig worden begrepen. Graan- en meelproducten blijken ook een grote impact te hebben op het milieu en op de watervoorraden. Er is bijvoorbeeld 1.300 liter water nodig om 1 kg brood van tarwemeel te maken. Zelfs buiten deze producten, bevatten onze favoriete ontbijtgranen granen, suiker, palmolie, en misschien zelfs chocolade, die veel van de slechtste voedingsmiddelen op onze lijst raken.

Sommige soorten fruit en groenten zijn niet altijd groen

Bananen, mango’s en perziken zijn heerlijk en gezond, maar ze vereisen ook het meeste water en pesticiden om in industriële hoeveelheden te groeien: 1200 liter water voor 1 kg perziken, 800 liter voor 1 kg bananen, 1600 voor mango’s of 3000 voor dadels. Als u op zoek bent naar echt groen fruit, kunt u zich wenden tot appels, peren, of sinaasappels (wanneer in het seizoen), omdat ze veel minder input vereisen.

Wat groenten betreft, zijn tomaten, sla of kool nogal water- en voedselintensief, vooral wanneer ze in ongunstige klimaten worden geteeld. Linzen of wortels daarentegen zijn uit milieuoogpunt zeer verstandig. Om uw ecologische voetafdruk te verkleinen, kiest u groenten en fruit die in de juiste seizoenen in een geschikte omgeving zijn geteeld.

Zijn er oplossingen? Wat kunnen we doen?

Aan het eind van deze lijst zou je de indruk kunnen krijgen dat alles wat je eet slecht is voor het milieu, en dat is niet onwaar: alles wat wordt geproduceerd heeft een impact op het milieu. De vraag is dan of deze impact duurzaam is? Elke dag industrievlees eten? Nee. Mango’s eten van de andere kant van de wereld, buiten het seizoen? Nee. Men moet verstandig omgaan met voedingsmiddelen die op grote schaal zijn behandeld of verwerkt en met voedingsmiddelen waarvoor hele ecosystemen moesten worden ontwricht om ze te produceren.

Het merendeel van de milieuproblemen in verband met onze voeding komt voort uit de wijdverbreide industriële cultuur. De oplossing kan daarom liggen in een transformatie van ons landbouwmodel, en de overgang van agro-industriële landbouw naar agro-ecologische landbouw, die bestaat uit kleine, gediversifieerde landbouwbedrijven. Voor meer informatie, zie ons artikel het voedselsysteem is kapot, hier is hoe het te repareren.

Credits foto : aarde op een schaal, chocola, brood en chocolade, zalm op